Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 12, 16 August 1927 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

Peiaūohoi o Lohiau i kanaenae mai ai ma kana meie ma ka olelo ana aku ika wahine. E Hii-e oi' hoi-ha. £ kala kahiko kela mau huaoleio mele oi hoi-ha, e hime— i ni la nei» keia wa i kanaenae ia, ai e Hiiaka, ehke me keia i hoike | ia aeia, Ika pau ana (i kana j mele, olek> onaila o Hiiaka i ua j kaneneiana, ae e hooko io anal Kaua ina makemake o kaua.. e| iike me kau i hoike mai nei elua, kauai k* manai hookahi. j E ka pae ana ee i ke kanawai a ko wahine i hoopaa ai maluna ou ia oiua i hui ai ma Haena 0 ua kanawai ala, oia ke kai okiia He kanawai ai kela la i ke kino i iohe msi oe e ke kane, oko kino ana no ka iuahi ; a pehea kou manao^. Alaiia. pane mai la o Loh*au ka wahine ia Hiiaka. aohe p.u iianala kaniwai." O kuu ma ~ kemaKe k* paha a ko ae ma .ou i kil aa nei a

&h% k f māke m hoi au, ua raake mtia iiowu. Su pii kaua, ifco kuu makala» E t ana ke Stri ia oe, ae hoolohe nae oe i kuu ao ia oe, ina pule au e «hau al. ka mua, a'aila e' hoohtl)i oe ia KUauea ? kou ka—! hea »sa ia Pele. | Ēianahuli'amenapule au e ; b opa* a . walilaHiiaka i f aku a> i ke kane. i , Pane mai ia o Lohiau, pehea aaei e paa koke al ia mau pule ame ia mau huli ia'u i keia wa pokole, Ua paa wahi a Hiiaka i oieio mai ai i ke kane» e hoohaniama maikowaha. lamanawa i haoiama mai ai ka waha o Lohiau, ao ko Hiiaka, ha aku )a no ia iloko o ka waha o Lohiau a delo akuta ua paa akula au mau puie ame na huli ia oe. A |kt« aela ke*a rsa& īnea, olelo olelo f hQ ( u ak uia no o f&|aka ik e kan<v e auhea oe e j kane oe e hanā aIT p pule a puīe ka mua a/pau ia hahau 'oe i ka hulihia mua o'a o, Jopo*, haki kaiko<?Jtalua a pau i«. A|bau o«j ia po uwahi. te!a uo oe e hahau* a\ na huii apau.am&i mauae q, fee ahi*fiTEēVft auanēl &Sp, Ola o!e oe iVu.. I hai aku au ia oe, h<Tigūma no ka pufeT,ka la oj ka mafta īiia nae e po||j£a '«na s fnii e pono ole ana |a!aHa, iHō'ka pu!e i ole- t . lawa w, apau ' keia olelo a Hiiaka o ko ia nei pll aku la no ja no olp lua , Oia pii |p>u» hei a hoea i ke Ahu *, Kahoalii aoia ppioi ke ka'e o &iia.uea a nana la q l*»*ka ia ialo o ka lua f apeha, mai ana. po na kaiku»anajSiiftka. apau ona, > A pau kaaa nana ana ia lalo o ( ka iua, a huii aeia oia ma kahi &i ,kfe kanfe « uohi> ana, ao koua )ele la miaa hw ike k&nt, ai pA-u uh ijUa o iaua rn»l t or>ou miu; M»* i'Kou #ku aole i k*£* t i-

mal o ka pipili a ma-uiau, a la \va i hooho uihi a! Wilaka apau t»lalo o ka ?ua. " A honi o Hiiaka me ke kane a oiua « a honi e, I ka iohe ana o Pele iio ka hoho on'a Hiiaka i kā honi ana o Hiiak'aine Lohiau, pane iuai la ua Pek nei. He mea hoi i Vale ia uo paha ka ihU, o ka mea i||fa ia o ka uwal leo nui ana. M "'Pela io hoi!" f wahi a I Hiiaka I pane ma! ST me ka na—j mnuaiuu liihi ana īho a pouo jmu puha kai ala hom aina na iala okpa no kM ala kaue auwana neī o ua kai ewaflfu lloko e ka make ame ke ola. "Kahaha! o ka'w ka hoi la o ka nmoki iho o ka pokii kaikaina o kakou i ka Inhi o ka im' ana aku | nei a loaa i Kauai." j Waiho ka hoi neia p:heka a j make kana kane, ai ole ke kai— j kaina o kakou e hoomaiian auui a loia, oleoao ia/A, ,k* ihu ka ke Ikaikaina o kakou, a laia ka mea i, I holo ma ke ulele. | | Hui kai o laau o Kawelawelo j I Htii ka [ewa lUna ka lewaj ! ialo i Puuomoeawa."' j |Ke lohe mm la oo o ika ohumu a ueia kaikaina, a ke iohe pu mai la ao hoi o Hiiaka i keia usau o!ei& a keia k*ikuaaua on&, He ike ana «ku k» na HiUka ' ka hhina anl o ke k»ikaina $lf-~ kou ;nc ke kām- * 'mkou, a maia

I wahi \i&oisa&&o ae kk • ; keia u k&uaen&e 'msuao i {ipkH mua loa *i keia <nacle{o oia keia. mm 0

?\ Um ho&i i ala ok& biaaro miikiki i lc* *tai leiiua o .Pian' U* lei ift iit iaa . ki w*i kooiīhUiliī U* k«a-ni-ni au i k« wiU w*! A tui eh* ika ehā liuia oU o k e « aloha, | Aiaha wale Piina, aioa pa*a ala " I ka hala. i 1* ws ho ī hoopiaoho heu ac A. mo« lf Wt«ka i»e ke ltane X 'Oim e, a moe a | t lneiā hooho anā ae ana Hiiaka, k «ohe pane lee a Pele, a)ca ua koke Iho la Ka habu <»4»kooaa, a i» wa, oia i paae mai ! | Ka! ktri oohoi aia waM: no i !jke!a wahi kaikainahiue ka mp&āiā, | eia eo ta ho? ia oukou kekahL £ ( hai aku au ia oukou ua . j ponoi auauei eai r.iaka afla iq o |kela Jkauak«. Pakele kela wah A *V* paa ina k»pana atne *na ikifßftlt**tie o kakon. aka, o"tfs nae fipau t'u i hooHI al i maNn» Oiia. er% wau ke !awe maj ' «e| wai ia«a mai. I finw 61« i holi ae ai a kahea 'akoi» oiā ia Lonomakua. f **B jb0»0 e, hoa mai oe i k e * »ahi i kaaa. I O ltt wa no ia a Lonomakua T t hao āfe mvi k« āhi o Kīlauea, haāMulu iēla ko»a mau papaku. LeU jptta-G āhf iluna 6ka I£wa. ! AH'wa rpffti£'isio al o Loliiau i jka walilne/ **E, a kfe ahi o &i— hauea, ke hāhaiia nei ka weln i kuu lcfm »* ae la o Hiiaka, ua. \frela ka of*ohi o ka la ke oui nei t!8 kukunl o lea haukeke Oia' o kau hā»t& b ki*n hanā, oi hoi P«ha, he kaftnti ua ka makemāke. Eia ka hoiiua holookoa o lanea ke haaJūtti nei, maiuuli o k» ikaika oke ahf a Lonomaka», e pae ana i Uā fm'u ahi nei ā ka Bfoiwahiue Pele-ai-ho-oua-mea a iā wa i oti at «ī o Lohiaii i keia | Nei D«koJokplo. 0 Puaa i ke j aku* wahii>e K»Ko)okoiv iiiy}& q t ift» k» ]to q jjyj uhU+

Ai īnoiuo ia o Kw&mu3 £au ael£ ke kino ,©.4 a -Ohia 'kumakua \ Lele ke ana ka pohaku mai k& *- lua He imu puhi he mahu weia ia ia Ua wela ka m&hamaha o Kui i Hanaiei Mokaki ahu i uka o Kaliu Liuliu wale kaia o Makaaor,i Ke hia ae m%waho & ke k&ū wela , Wela m.oa ka ohia. Moa makau wie &u hala & Au ha*a Puaakauu Kanuhia e ka wahine a irt>iLo 0 kahi maikai o Puna ua a Ua kohi ka lepo ua lele iiuua Ua hoowaa ia o uka o.Ma— luaui H# ahi puhi wela na ka ma— hiai He mahiai kanu lepo no Ma--lama E malama ana ina lau ki po i ai He ai ka awa no io loa Puna, Wulepe ike kea Kulepe lua na a*e o Ku=.-kahi i ka ino Awaa lua na ale hooukauka Popoi wili au ka al« o ka moana 1 ino ae ka aioana pala'.iulu Lele ®ai ke to ih Hōolua Lale uH mai lee ao a ka >toae Aim kaulo a ka cmkar He makam ia # pa neī- <? Ahelno * Kukehu ka huhu o ks mea hale'e Kakake ke papa agr*at } ka ,

%q iuaina, o k*iu mak«icake Auhea ana ana 0€ 1 A |ffta kei» oli ana & Lohiaa, 3ft pA&6 mai ia o Huakt. bew& hoi oe {ko oli ana ael* i raet«, kal nohe! i>aha e hoploiie an* oe i kau i ao aku ai ia ee. o ki pule klUā kau e uhau mua ae ! ai. Ei* k* he hoeaaukiuki mua |k»f% iku al ī ko waSm«s. PipipiUki* hoi kaua Aloha ino kAiMMī' ' U» k>h« mku la no fcoi o Pele» i keia oii anm aku o m p*ne ae ia oia me ka huhu, he ia*t&m no ka hoi paha au e eoho aka !• >4oe e kena kar.aks io k» hookano nui wale Lawe mau nei oloa i olaa h&na $ imua ponoi okm maka aoie o« e ola e ketia si ahua a hookano nui uohoī. Ia wa koke no oīa i hu!i ae ai n nana mal !* \nn kaika'na ona, a kaaoha ako 1a \a lak.\: e pii iakou a kokom aka i ke kane ake kaikaina i ke aht. Aohe Hiiaka i hoonoae ino i keia kau©iia a u« Pelt» nei, ia wa oteio ae la ua poe Hiiaka iiei nmwaena o lakou ihe K, epiikakoua h»ki imna, a ina kakou e ike aku he kanaka i»i ota. aiaiia, o ka huna o ke ah| pa aku iaia, |ao ka nui o ke ke hoi hou m&i ia kakou. «m he kanaka pupuka oia alaila, mai nana kakou laia. aole hoi i kaikaina o kakou ia Hiiaka. ka wa 00 ia I iaiau iike aku «Mia poe Huat« nei, ina raomo-> kmhi a paa ma ko iakou īinia a »lfc}»ai ia maialo mai o ka lua Ke Uea aia no o Hjii»ka i ka pU mai ona kaiku-r a*g4&iiaka ona, * i* va ua oielo *kui* oia i k« kane. Aoi* i pao &«iefc*, 13—Ua bopo ia m«t »b« eoani AupOnl F«fcrai» o AaaWlka h« ihl&u raai* m*i oūā, %i b9* la e ktk*hi tnaa Pai«karie e hoopae t»«|Q xxt» 4q»«*ika» U» bo«a aka i £fc* hoo* ttāki «Miaii* d*i* ka waiwii k> * k*i*m*tt»*hu r*B)* i p&* »»i ]* ika Aoj^