Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 2, 7 June 1927 — "HU AELA KA WAHA I KA INO" [ARTICLE]

"HU AELA KA WAHA I KA INO"

He mea maa mau i kekalii poe uoonoo ole ika lakou iuea e ka— maih'o ai no hai, ka hoopuka mau āiia i ua liu«olelo "'hoomakeaka p*ha."a lakou paha i mauao āi he inau oklo Ralea ws]e" 110 ia, ae inamae ai ka iwi aoao i ka akaaka no i« mau olelo auo leix>, a ku q]e no hoi ike auo maikai e hoopuka ia e ka waha "walaka" o ka mea uiaa mau ia ano kamailio. 0 ke kumu i hoea niai ai keia ano karniailio auo !epo, māmuli no ia o ka piha oloko o ka mānao i ka lepo, a ua uu wale kela ano lepo iloko o ka manao, a hu ae la ia mau oklo % peiapla i kekaju manawa iwaho, ae hoona ana hoi i kahi e puka aku ai kela inauao lepo iwāho. Eia nio he puula e akoakoa niau ana i kekahi wahī, ai mauao ia hoi o ka "hale ia i noho ia eka Uhāne o ke Kaulike, ai ka ma — n&wa nae e tnaal6 ae ai kekalii mea a lakou « "makawelawela loa ai, M alaila, hoopuka ia ae la kā oklo ano lepo," ae hae — hae ana hoi i ke ano maikai oia kauaka, a wahine paha a ka meā uoouoo ole i ko hai pouo," ai ka lohe aua o oiā puuln, ua hehe āe lā ka ak» e m6«e!e ai ka* iwi aoao, oiai, i?a hooko pu ia uo| paha me lakou kela olelo kaulaua | ona Haole, "0 ua mauu hulu Hke, e lele Hke ana no lakou, ] Pehea la ka mauao o ka poe| ' uoonoo oie i ko hai pouo," i ua oj kekahī wahine nionaoua e hele a j ana, ai hoopuka ia aku paha na olelo ano heuehene o ke ano lepo, a inao kona niakuahine ia e ka— mailio ta ana uia ke ano paheue— heue, ē oluolu anei kona mauao no ka hana ia oia ano maluna oka mea "uauā oia i hanau mai?" oke kanaka a wahiue paha e kauiailio nema wale ak»i aua, ae hoopuka ana hoi i ua olele [vuigar] «no lepo uo kekaki mea okoa aku, ua uele uo oia i ke ano īuahalo J koua mak*aka.ne uana m«i oia, ai ka mak»ahiue hoi nana oia i ha— aauau mai. Ae Hke hoi me koua makeiuake ole e kamailio hoohe--uehene wale kona makuakane < āme kona maliuahine, aoleanei hoi! oia e uoonoo o "Ka Makuak.aue a | Makuahine no hoi ia o kekahi niea < okoa aku," a heaha hoi kana ej hoopuka wale ai S kela mau oielo j hoino wale aku i kekahi mea ana 1 hoino wale »i me ke kuiuu ku — pono ole, Haahaa maoli no ke kulaua o kahi kanaka oia ano, ao ka oi ioĀ aku ho', 1 na oia he ''kauaka a wahine paha e.paa aua i kek'ab : Kulana i hilinai ia e ka b— hulehu/' Pakahi, palua, pako)u, pa-ha, a ' kualat)ia no hoi k& hoike ia aua j mai o ki;kahi hana a kekahi paa'u| l k-> i'iiuawi e māalo m ai kekahi mm n l4k /u i makemake ole ai ( ai ai paha uo koua bni oh •

mai iloko o ko lakon poai, alaila. uu noke ia aku ia keia i ua no oia be kane, ai ole he wahinē palia e loaa ana no i kekahi 0 keia "vuretura o ke kalii e alhemu aku ai nia ke ano hoino i kona hemalienia, ai ole i kona nwu ikina kino paha, a lilo ae la i mea e haehae ia ai nā ano maikai oia ka naka a wahine paha, al-.iila, ua hu ae la ka aka no na o'lelo ano lepo i hoopuka ia rne ka manao lepo. , He mau makahiki loihi loa i hala l aku nei, ua hoēa ae la kekahi hooinana niawaena o Attbereti o Lahaiua ame "Akeike 0 Waimea, Kauai, '" a ua hele ko laua paio ana iloko 0 na olelo kahiko i kakau ia ai kā Palapala Hemolelo, a mamuli 0 ka*hohonu maoli 110 0 k.a naauao iloko o "Akeike," ae hoopili pn and ia A(tbereti i ka paia. ua hoomaka aku la 0 Aubereti e kamailio hoino wale, ae liāiliili hoi j 1 kona hoa paio 1 paio niai maluna o ke kahua naauao, a iā nianawa o "Akeike" i kauiailio mai I kela olelo kaulana. • "UA PAU KA WAI 01A PUNAWAI, KE PII MAI LA KA lIUA " Mea paha maniali no hoi o ka neleo ka manao maikai iloko o kekahi o keia poe, a ua piha ho : . olokoo ka mauao i ka lepo opilo - pilo, ai ka pii ana inai ona olelo mai ka punawai oia auo, ua pii pu niai la no ka wai opilopilo hu«hua lepo, īnai ka panawai mai o ko la— kou waihona māuao. K'e Waiho nei no nae malaio o kela me keia Kunmlaau ke koi oki 0 kā īuea Mahiai Nui, ahe la no e hooko ia ai ktla olelo luli ole a ka Buice Nui. "0 ka ke kanaka e lulu ai, a oia no kana e obi ai "