Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 47, 19 April 1927 — KA WAIU AME KA MELI AI OLE NA HOONANEA O KA MANAWA [ARTICLE]
KA WAIU AME KA MELI AI OLE NA HOONANEA O KA MANAWA
Kekahi mati maaw e o na tcea | piii i ko }&lani a me kona kuiaoa alil kiefcie ® 8 * kap .ual, a me kana ola ana. Ma ka kuauh'«*u 0 .Hpo* hokukaiaui (w) kelji. ua kuh f * kuh! ms.i fa h fcakoti i ka la]an! e uee «na a ho-a ia Kamehameha 11 Ma ka mooleio. IkahaniO ana o Kaeoehameha, na hoike mal ns kahoaka ame na ouli kupan«ha 0 * ka po 1 hanau ai O K.amehameb e »a hoike mai na kahoaka a me na otjli knpanaha oka po ? hanau al 0 Kamehameha a h'oike pu mai u a onli oka hni In* hoike ona oa!j hikf m«a a oko Kamieliameha p'i aka taa ke kiekiena p ka noho av" puoi pookela ana no keia maw pae moen mal a hlkl aku NHhauI hookahl Moi, » 1 h.oōkah? La" faui kan»ka a t hnokahi knoo - kanawai no ke ola, ka neho kookoa ana a me fca ma!ubi<* o ka ma* ao'e hOr>p!likia ia,. Oketa Ve kan&ka » kapaia. "KaLiioa eka moaaa Pakipik ', ao ka hoohui aina pookela kaulana loa malalo o ka Inoa aopnrjJ ka m«na hoomalu Moi o ke kannk a hookahi. Ma Kokoiki Kohala, Hawaii. i hanau ai 0 Kamehameha, iloko o n» 00I' kupa'anaha, oka makani iop, ki «a. ke hekilla me ka uwila e olapa ana a e bc-lo ana me ka malamalama n«1, he hoallona e hoikr- tssj aūa 0 Kamehameha k a koa nn'i aina. no ka hoohul ana i® Hawali, Mani, Oahu, Kaua», MV lokai, Lanal, Kahoolawe, * a m Niihau i hookah' man a hoomalu . 0 hooponopono i ke anpuni. Mamuli e keia tcau hoike. o a 1 oult oka !ani, ua ike nalii a i»e ka hkou mau alakai a kahikuh puuone, o Kamebacagh& aku an® ka mea nana e xnl« t»a p>e mokjj oHawaii «ina Hawali anpunl, aene Hawaii'' L*htii a ola ka mea ipuk® iei keia loa o ka (paanaau t< hiki i keia la au e haaiheo nei, ola hoi, * E omu'o k a maka o ka wauke oi opiopio." O ka make ka manaookeia fcuaolelo, oia boi e pepehi ia o Kam . hameha a make, a oia ka mea j huna ia ai k«» hanai ia ena o Ka mehameha e ua kahu Iwikuamoo; f ponoi ioa. | Ma kekuaohau, t»a hanaa o Ka|n«ehameba i ka malama o Nove" I maba, makahiki 1736, a m' a , Ikamakahonwa mi Kailua 1 ka mv, bin 9 o M«i 8, 18*9; : j He 83 makah!kf oke o!a ana uj keia koa na*i aioa kaulana nu wale, a'hookele hoJ i konaX*ahai ame ke supuni Houo o ka malu. hia ame ka noho Ki»okoa ana o k3 makaalnana ma na ano apau. X ka oiakehiki 17S0, oia ka haawi an.i 0 Kaleioppuu i ka ma u a| aupuul 1 k.o-ia maa hooi'uua oiaio j ma ke kuko, a ua mahele ia peuei. Uaawaiia ia Kaukeaouli Kiwalo ka hooilina 0 k? Aupuai. a haawiia Kamehameha, ka heoilin- ke Akua o na kaua i kapaia "Kakaiiiaaoku" kouā mau hei&u. X ka make ana 0 Kaieiopuu, ma KaiiikiL Waiohiun, Kau. ua lawe o Kiv?a* o i ks«3 a koua oiakua. kane no ka heim 0 "Hale o Ke. awe" a*a Hooauna*»« Kona, Henaa ; me ka ukali ia eu» aliikoa kiekie oia hoi 0 Keoua Kuahuula ame Keaw«m&uhiii, 0 keia ko , Kameha I cQth(i uiau mahope mai a hiki i koiaua pio.loa aua a |Uji. |K£ AU AU' PUNi O KAMKHAMEHA NO KA HOOHUi ANA I KEIA PAE MOKU I HOOKAHI. i Ika makahiki 1782» kukaia kau» mua to» 0k« au Hoopouopono aupW mawaen* o Kainettam<>ha a me Kiwalai', a make n Kiwnl oa maia kana ana. 1 p* fear>aia ka*toci haaneo poioo 1 1 ole 0 ka«a 0 q. -Uia ka hooili Uua mu A ioa
|t» KaaieHaoaaha a aie fcona raan iiaaiuku ni -..n* - ,ko®. ,wiwopif. naoa i kuku!a ke auptmi oke ko» k&?siaaa {Oa miluna o Kaoneha. i«jeba, ao ke alakai piha uueKU a po,>keU oka p abipika waeaa, eoe* ,au a popkela oka Pakipika waena" Nolaila, o keia K.«V« e wai.h.o al«. I il*lo o Kona Hema kahl i kapai* |oMt»kdohai » Keei, oi a k*tf a kel'a . koa na'ī «uponi lok o Ha*aii, i kukuia ai i ke kahua & heolooho i ka pohaku kihi o ke aapuai iwiwoola a pookela o ka man® hoo- ; o:ke k«n&ka ho^kah'. Ma kaua aoa, o« pakele «ko o Keoua Kuahaola a »© Keawema* [uWli a«a hol lau» a hlkl ik« mo* ku o HUo, a kok«la ae la o Keawemauhilī oia ke alii o Hilo, a ku-. kal# no hoi o Keona Kuahuula oia kealii no Pona paieKauUa hoohui ae la o Keoua Kuahtmīa a ! me Keawemauhili a hoo* "hui pt! ae la i fco laua mao koa a . pauloa |>a>u p-* aae u» kaua®» £O a j ]alo okp laoa oaiu m"»K a > 0 Hilo 0 Puiia, i oae ua ūq&u woku» o Eiio* o paoa ame Kau, no ke ku e ' aua mai 'a Kaoaehameha» Akolo oooku o Hawaii i lilo aku \a ia KeawemaahiH ame Keoaa K"ahuola, a elua uioVu malalo o •Ka-mish'af»eh» # ah o Kohala a m Kona, a kee o Hamakua, a h e moku fa e ku ana i k» wa tne ka rtJaOPOocio ole o kana eoao, e lele ai a o'ai keia mau Īr hiki īn-aa o kk'kokuīa aupnni- o "ka ma" na hoonaklu 0 ke hiokah i KaO» Ō Kawehameha me na t>u. a li kaua hui o Ktoaa eoe Keawemauhili. uqi» ke ala uaauna o Kau ka hele aoa no ke kahua Jkaua h'hi' pea o kauahele, a oia Ke kaun elu 3 a o ka laoakila i loa a 1 iaia, kud 1 na put*li kaua hoi o j Keooa «me KeawemauhiH, o ka | iuoa o keii kaoa alo ehoehu ina lluo o ke ala kaahiwi o "Kauaiawa/' keia kaua elua a Kamaha" meha i hoikeike aka ia Keou» s me i be kulana fo*ca alaiai kaua ana a Kamehameha a me kona m*u Ilamuku, na koa wiwoole r»a lakou i ulupa aa puaii kāua hai o Keona a me hili ika makft i sat lehu Pele, a Oa nni ka poiuo o aa puaK hui o ua mdu alii nei o Hilo, Paua a 'me Kau. He nau e noonoo ih° ai eka mea heluhelu aia no m Kamehameha ka ti®a o ke akna.o on& kaua kahl i kokua ai i ke k o ui o ook<*la kukolu aupuni maluhia oo ka Lahui Hawaii, la Kamehameha 1 huli hoi maī me kona uiau waa kaua a hiki a Paoa a hai me na poe iawaia ma oa kapakai o Puaa a hakaka Aia Kaepeha'neha i aj ira poe lawaia pohal ) ibo la kon ' wawaeiTta mawae poh*ku a paa a hilHa koua poo 1 ka ,hoe e ka a na poeUwaia Q Puaa. 0 keia ikakulu.ui kei» kanawal PookeU lou, "Mamalahoa' i eka oluola eua ka iokomaitai o Kamehameha e oia. a a kaaak» plh* eu .si.koa hoi <i ka paia. ala o Puua* ua lakeo i hili ke poD o Kauaeha'neha a mai poiuo. Ika mHahiki 1783« Kaua ho u 0 me a& . puali kaua bui 0 Keoua uae KaawainauhUī, ua--I*s 0 Puoa, ui*» Hilo, eia o Mua." 1 ka 1;35, K fi u& hou 0 Kauie liauieha me ua paa{i hui 0 Keoua a me KeawemauhHi» oia o "Laupahoehoa ,Ela». M A mau aiakahiki i "uoaa'* («uaie 0 Kam#hameho me K«ahumau u ;u« ut*fcua oka ooho aupuni ma lu- . .0 Hawaiu Ikai79okau4 0 Kamehameha ! ea« K»U&ikupoi? keUi a oaa Waiiuku, a ma keia kaua aua ; puk» 6i keia hoaolelo 0 ka poina oie, "Imue. ena poka a iuu j fca | wai awaawa." 1 ■-'■--■-■■• "" '- r " j : "• na hana i ]a uu *a o ka Lua pelo, na m*lihiui hauob»tiQ & uiela ia euai keialii pct> uiaikai.