Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 40, 1 March 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ka ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ka ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. KA PIOO NUI MA LAOANA, KUU HOA AOHE AE N T KI, LIULIU NA MOKUKAUA AUPUNI, KE KAUA MOANA KAMAHAO ■ ■■■ ■•■ J ■ ■ ■:■.■■■• i Oiai ua moku lago nei e helej ana i ku ehuehu a ka ale, aohe wahi plī ole a ke kai mahma o kona oneki. Ia manawa no o Pab!o I h#awi ae ai i ke kauoha i na apau e hoi iloko oko lak'ou meu rumi, ao na kanaka Mura hoi ke noho malsma a hōokele i ka moku malalo o kana hookele ana, a oiai he poe akamai !oa kekahi iwaena o kela poe Mūfa,'nolalla, ua hilinai aku la o Pab!o i ka lakou kiai' ana i ka moku iloko o keia manawa ino maoīi o ka moana. ' I

He aiea oiaio maoli nc, eia ka moku lago iloko o ka poino nui, oi hiki aku i ke kanaka ku hoe ke paa i ka hoe a ano hiki ole, a ua kauōha koke aku la o Pab!o e haawi ae kekahi kanaka Mura hou i kana kokua i ka mea 'ku hoe,"' a me ia kanaka hou ho nae, a ua hiki pono oie iho la no ia iaua. No ka hiki ole no hoi ia laua, ua nee hoa aku !a he ekolu mau kanaka Mura akamai i ka hookele ana i ka hoe o ka moku, aka, me ko lakou ikaika apau, a ua hiKi ole ihT) la no ia Jakou eiima ke paa pono aku i ka hoo - kele ia ana o ka hoeuli o ka moku. U ka hele ia a hoea i ka umi kanaka mura e kokua ana i ka paa ana i ka hoe, a ua ano hiki pono ole no ia Ukou ke paa aku i ka hoe o ka moku, ae hookele ia aku hoi ka moku īago e like me ka kuhikuhi a ke panana hookele o ka moku. I ka ike ana o Pablo 1 keia kulana paa ole'o ka hoe i keia mau kanaka lehulehu, ua haalele kokeiho .la oia ia lakou, a holo awiwi aku la no lalo o ka rumi Kapena, no ka manao wehe i kona kapakila omaomao ana e aahu ana, ae komo hou i !ole kupono nona e Ihoao ai e paa i ka hoe o ka moku. Ia manawa nae oia i ike aku ai me ke ano pahaohao i kona Hakuwahine, e ku ma? ana me ka makaukau, ai aahu ia hoi i kekajrri aahu o ka poe Se!a o ka moku, ao makaukau ana hoi e pii mai iluna e kokua ai i ka hookele ia ana o ka| mokulago iloko o keia inoW. Ua pane mai īa na Lede A*e— vaire nei ia PaWo i keia rr.au oleio me na mitioaka no naē maluna o kona mau heiehelena wiwo oie, "H PablOi eia na uhane dai—i monia hio o ka poe ke holapu lun, maiuna o ko kakou moku i koia, uiauawa, ao hoae aua hoi o lilo. kakou i mau moepuu na lakou, | uka, aole kakou e ae aku i ka: *fc*ou mau hana ino M " \

Ua kunou oluolu aku la oPahio ia Alevaire, a hoopuka aku īa i keia mau olelo la Aīevaire, "Oiako'umea i holo mai !a iialo nei, ae wehewehe aku hoi i keia mau pono kapakila, ae aaha iho hoi i na aahu kupono no ka Luina moku, ac pii hou aku hoi iluna mi- ka awiwi no "ka I , : av;e ana ae i ka hoe o ka moku I ma ko*u Hma oiai ua hiki o!e i ka iumi kanaka ke paa i ka hoe o ka 'moku, ae hookele aku paha iaia ; me ka palekana ma kahi i makemake ia, Ua manao wau e hoao aku i ka'u wahi pono, oiai, he kulana kupiiikii loa kela o ka paa pono

ole o ka moku 1 kona'ihu i makemake ia, a aia ho? ka holopono 0 ka paa maikaio ka hoeuh 0 hop% 0 ka moku, a o»a ko'u mea 1 īho aw t wi mai nei, Aole 1 pau peno ae ka PaWo kamaiiio ana i keia mau olelo i kana Hanai Hakuwahine e like me kana i manao ai, aia hoi ua hooki pu iho oia i kana kamailio ana, a a-a anoe ae !a kone mau maka, a pane aku la imua o Alevaire i keia mau olelo me ka nananaeokona mau makā e-a mahope aku 0 kahi a Alevalre e ku mai ana. iuhi a'u i hiipoi aloha ai! Owai aku kela wahine e ku mai la mahope ponoi o kou kua? Ufc Jike loa'na ano apau o keia; wahine a'u e ike nei, e like noi me kela wahine nana wau i ala —j kai mai i keia ahiahi a hoea i Meievila Hale, a oia no hoi ka po 1 naiowale aieu ai oe mai o'd iaku? Auwei O Aeielina no ka (keiaa'ueike aku nei!! O kuu iHakuwahine no ka keia e ku mai iia mahope ou e kuu hanai aloha, [01 R Aeleiina e, e ka uhane Imaikai o kuu HaKu I hoopakele mai oe ia makou mai 'keia poinonui mai." | O keia na oielo aua Pablo nej i hoopuka ae ai me ka pihoihoi' nui. He mea oiaio ua ike aku la' oia i ke kino wailua o kona Haku-' wahine e ku ana mahope ponoi 0 Alevaire, 3 <>ia ke kumu ona i hoopuka ai i kela mau oielo me ka pihoihoi nui » Eiia nae vka iohe ana 0 Ale->| vaire i kela mau oleio ano ahiu a Pabio, ua pane mai la oia me na ano minoa«a maluna 0 kona mau 1 iheleheiena. j

"Aole paha e hiki i ka poe j hala ma kela aoao ke hoi hou mai i keia ao, e Hke me kau e kamai|iio mai nei e kuu Pabio maikai, {ae olelo mai nei hoi oe ke ike nei oe i ke kino wailua o kou Hakuwahine i hala ma kela aoao, ao ka mea hoi nona ka haupu ana e leie ano e wale mai hei no iloko ou." "Aole! Aole pela!! H kuu ;iuht e'.li E nana &ku iaia ke jkuhikuhi mai ia kona iima ia'u, a |me hea)a e akeakea mai ana i j ko u pii iluna e ku ma ka hoe oka | moku, ae akeakea mai ana paha ji kou pii pu iluna o ka oneki o ka |moku. Aia ke nalo aku la kona i heieheiena. Aole iho ia .oia me kaua iioko o keia rumi. Ua hala aku aku la, a ua nalo aku la kona mau helehelena." i k% pau ana no o kela mau oleio a Pablo, u$ iohe iike aku la iaua i ka hihio ikaika maoli o ka makam e hihio ana ma na likini oka moku me ka ikaika maoli, a ia mauawa uo hoi i uwi ae ai ko kia o ka mokula manawa pu no hoi i poi ikaika mai ai ke kai ikaika i ka moku, a uhi mai ia kekahi ale ikaika maluna holookoa o ka meku lago- Lohe pu aku !» ho hoi laua i na leo hooho weliweli 6 na kanaka Mura a lohe pu aku 1? no hoi laua i ka owwwe iieaika ana o kekahi mea, a hauie kuho aku la iloko o ke kai ma ka ao&o oka muku, a ia manawa uo i [kamailio ao ni o rablo i kda [ololoanoc\ i

: Ā ua hoo— puka ia kela olelo a Pablo me ka leo ano pihoihoi maoli, a huli mai la oia a kamailio mai la i kanaHanai Hakuwahine i keia muu olelo. "Ua halawai ka mokii mo kekahi poino nui. A heaha la keia me'a i haule aku la iloko o ke kai? ,; Ia manawa i haluku mai ai ikekahi , mau kapuai lehukhu maluna.o ka ohek[ o ka lago, a ku ana kekahi kanaka Mura me ka "helehelena haikea log o laua, a k&mailip mai la me ka leo pihoihoi nui i keie j mau olelo I ''E ke Keikialii Muratima! Ua olepe ia aku la e ka ikaika o ke kai ka Hale-k.u-hoe, a ua hoeha )a na kanaka e ku ana i ka hoe, a aole hoi he mea nana e ku nei ka hoe i keia'manawa, "He pouti pu wale no ia e uhi nei maluna o ka moku holookoa, a ina e loaa oie ana kekahi mea nana e ku ka hoe i keia manawa, alaila, e po'no holookoa ana ka moku, ae poino pu ana kakoa apau loa" |

Aka, <»ka mea kupāianaha naē 1 i ko Psblo manao ame ko ka Lede j Alevaire, aole he ika ia o ka moku io a io, a me he ala ala no he mea nana e ku aha o ka hoe, aole he opaipai o na pea uuku, a aole hoi he kanaka o ka moku iluna o na ale me he mea ala> aole he mea ku hoe i kela ma—» nawa. TJa oi loa ae la ka holo maikai ana o ka moku lago i keia Imanawa mamua aku o ka mana'wa e uli ia ana ka hoe e kela poe kanaka Mura. A h.e mea hoopahaohao maoli no keia ke noo— noo ae >a manawa, !' la manawa no o Pab!o j anehe laku ai e pii iluna o ka moku. a$ ! nana pono hoi i keia mau mea a ke kanaka Mura f hoike mai nei i laua, a ia hoi hoea hou mai la kekahi kanaka Mura e hooho mai !a me ka leo piha hehena i keia mau olelo"Ho! Ho!! Ho!!! H« hana mana maia Aiahe mai. Ua pa-> kele ka mokū lāgo mao ka loko— maikai o Solomona! Aia ke ku aia ma ka hoeu'i, he wahine aahu keokeo, a oia ka mea nana ! e hookel'e nei ka moku lago. Aka eia no nae kakou iloko o ka pouli nui! ia wa i haalele koke iho ai o Pablo me ka Lede Alevaire i ka rumi Kapena, a pii aku Ia no luna o ka moku, a oia hoi ka oneki oluna ao kahi hoi e ike ia aku ai kahi ku hoe o ka moku, ae ike aku ai paha laua i keia mea a ke kanaka Mura i kamailio mai a!. ? He mea oiaio loa, ia laua i hoea aku ai iluna o ka oneki o ka moku lago, a hoohuli ae !a i ko iaua mau maka ma kahi e ku ka hale e ku ai ka poe ku hoe, ui ike io aKu la lana, aole io no ka hale ku-hoe ma kona wahi e kū mau ai ahe ewalu o na kanaka Mura i k"u ai i ka hoe mamua iho, e kaupa ana lakou maluna 6 ka oneki mamuT> o ka loaa'&na \ na palapy, a he elua. q lakou puiumi ia aku !a e ke kai a iiio aku ia iloko o ka hohonu o ka moanaanaole, *"

īa mahawa i>u nohoioPahlome Aievaire i ike ai i ka w&Hue o aahukookeo e 'kii 10 anaahoo— keie i ka moku, a aolo hoī he īka ia o ka moku lago iiima 0 na a!e 0 Va!, a H?e pu aku la no KoJ iāua i ka pulelo ana 0 ka 0 ka wahine 0 ka aahu keokoo \ ka makani, aka. ; ku ana na| ia m* ke kuiana kilakiia- '! i jj