Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 36, 1 February 1927 — E A HOU ANA ANEI KE AHI A KA WAHINE? [ARTICLE]
E A HOU ANA ANEI KE AHI A KA WAHINE?
He ekolu mau mea ano hou e hoomaopopo ia nei no ka Lua o Pele, a he mau hiohiona paha o ka hoi hou mai o ua Luahine hookalakupua nei o Halemaumau i kona Haleaii. O ka hoohana mau o ke olai i keia mau pule, a he mea hoi nana i hoike mai, eia paha ke hoeueu mai nei ua Wahine nei o ka lua, i kana ahi ai honua. O ka lua e hoomaopopo ia nei, oia ka hanee pinepine maoli o na kae o ka lua i keia mau pule, ae hanee mau ana na aoao o ka lua, a me he ala he mana malalo nana e hoohana nei, a ola paha kekahi kumu nana e hoohiolo nei i ka paia o ka lua kaulana o Halemaumau O ke kolu, oia no ka ike ia o ke "kukaeple melemele" a me ka hoea mai o ka lepo aeae mai lalo mai o ka honua, a me he ala he mea e eli nei ia lalo, a kuehu ae la i ka lepo o lalo i luna. I ka la 13 aku nei o Ianuari, ua hoomaopopo ia ka hana hoonaueue mau o ke olai, aole no nae i ka ikaika loa, ai ka la 15 mai o Ianuari, ua hiolo ikaika aku la kekahi mau kaekae o ka lua, a i lohe ia aku ka halulu mai kahi kiai aku o ka mea malama i na mea paahana nana olai. I ka la 16 mai ua hoonau ae la kekahi mau olai, ai hoike ia mai la e ka mikini nana olai ma ka hale kiai, a hiolo hou mai la no na aoao apuai ae la ka pua lepo iluna, a he ano lepo haulaula hoi a ia manawa hookahi no hoi i hoomaopopo ia aku ai ka mahuahua ana mai o ka "Lepo-pele omaomao" a ia manawa pu no hoi i hoomaopopo pu ia ka ikaika pu o ka mahu mai lalo ae. Iloko o keia mau la i hoika ia ae la, oia hoi mai ka la 13 mai a hoea i ka la 16 ua hoea i ka 23 o na olai liilii i paa i ka mea ana olai, a ma keia mau hiohiona hoomaopo ia nei e ka mea "Kiai peʻe" me he ala ke hoomaka mai nei ua luahine hookala-kupua nei o Kilauea, e hoohana hou i kona Halealii, ae pahonohono hou ana paha i na wahi hemahema, a hoomakaukau ana no kona hoi hou mai i kona Home maa mau.