Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 39, 16 February 1926 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

f (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) Hele aku la hikoa nei ahoea pono no bni ihina o Moko!esa, alaila, kan ma! % īmūa o Hiiaka ka ma&e o Lohisi» Too, a he maof! bof£e m»kp keih li Himk», a ia maaaw* no hni' 0 Hii»k« i kua . a! koha wah lriflka i &a lele linal o ke ao o Knaai; n U manaw* i'knla Ihn leoika man Wnimaka, alailn, hapai ae !» oi« i keia leo Kloha ma ka bat>ftf ktia i ka J hou. 6 Kaa>ae nina'a ba liao, !' Jte optt inai īa r Kamaoha, !. H'.o!oe iho ia ila'io o ilaleauau, ' Au &e k*.(!o hau o ka^nele, * Akahi no hoi fea aele' o ka la " potnaikai--e. lj kej| i m.aaaw&'_o Wahi.oeouaao i uiuau.mni afJ|i,Hiiaka m,a oielo aua o:ai i k§ia_ oiau koi keia Bel ; e u Jsa >uabai ja kakop r K9 hai e hoopuka ae nei i j 1 ke aikajif ?V , _ ] | oe ihp la no v ka hoi ka nele o | kfcja husakai,a. kakou i,*o ow laA, ' ke kai ) a wai ,h hqi ,na ĪAe» oXe *Moja ke aia-pokb, a eb -Sa hoLye,ke hooueie uial i pouoaikai o k.a kakeu humk'ai hel«, Hi hooaiai_iajFtt,!iui ia ma) nei uu. ak«»akeb' lehulehw o ke alaheK-. Ueeha hoi uele o kaua e ke aiKaae? r j t Alai!?, haii iu%i la q. Hiinka» inaua . 1& i ke aikgne uoe oa I.heipheleoH i poaj ka ula uoa (ua pwpaiin.ii, uaau oaohi. j uoaka h->i ua hele a. okouko uie he alu ua nouohua wal.e i ka uoho L : kahi kokok't i kapuaui hu-a. . Naua. • Uiai. )a uia. ia .W.ahiußoaiao uo —— *alji loaiiaWM, alailu» ooopuka wal la via i k« a uaau we ka leo aoo kauioah». , "K kg>ue ole aua |>aha aaaou, jo:ai, ia k&kou no hoi i hele mai aei a hoea i keia alais&. s aku uei ko'u oiau majiyii ka pii mai u ke »o u Kauai, Ika akuuei wau i ka uoho oaai o >a ' 'mauii!' .(uU«n*) o ke kane » k&leou iluua oJke ao. byoUsUopoi)o ih<> uo oe e kuu oei mea o ka ua.|iloso jaku o ke kaoaka, he uhaue hele no ia, a ma 6a, makua o|:t lu hui "he uhaee kakaoU ia." N'-iUila. ia'u i .napa aku uei i keia ao, u.a ike a!so la y»auikela uhāue.p ke kakou e uoho mai aua iluua o k*-la «o, uoie uae hoi,i kulou ke poo ilat>. Me he aia ma houuiuopvipt« a«u i kei«j uiauawa, aele ,uia i make i neia maiaawa e , uei ke poo o koua uhaue iiuua, aha, a. ia jpatia « hu aku kauu i ke kai. alaila. : *vehe mai paha ka pili o ku uiuue i |ke kiao, Kia ua ho;% puo b ke | kail|.vuiautt tuku o kak>'p ke h>opuniwi uei i ka uhaee uLohiau. Aiuha Iwaie uo hoi o..LoLuw uspo i uu hala Naue i ke iai.'' i 1 *a pmu ana i»o o keia nmu oleii *no w«nsns a Hiiaka. ae »*eh<'weh< Imn» ana no hoU ka i\m«- p.mu u - p i ke «JlQh t J i k* Hak i K.. - iunena o lak,'U s alai'-, > k >;ia k< u «£ U uo ia uo io kkuu. uee aku u w 1 'M ita m»k»maka 'hHMheiu o ko lrikt»n wo«iWo h<n>n!ii'i 'puuwai .i kr» -pu«unjoV v>, t .>e mai bo i ko oukou mea uia - « iux>ai#l)« i«ī tho lila iffi« o *o ksk>'U irii>o!tic k&h.v>k»pekr ;kl sa h.4'*u» ī Apkah: aiau «ue o g fca i&p.u • rr:^^

»e ; ,. « oia.'iiu khhiko hoi i owili ia -i na hoi "nai'nau «uh iloko e'ī-.a napnna ole;o hnnohano o ko lukou v!!l- :1- ! i i.-i;., ,u) k»-' kut»ra o k» <i Pl' iii'i i.x 'M.i'i iueit : ki'i>*, roa--iiBW«, ftia no Koi ka hele ana n ka ■Wainne^poai-:i)uku kvhi e kapa hoohiinuhano la uei i keia 'mhnawa "* *K« M 18r;a pmheo • M.>ku!a,' y io «irta hiiiiAu h«<i o na kupunn o "Kft mea kakau Mooleluo Hilaks-Hka-poli<-Pete' v Eia iho k« kaunu o ka <4 Mea Kakan Meolelo" e hookaunu aku eēi 5 « oe e kuu mea heluhelo inai— kai, o'ai, : u&li no hoi ka eee *na o k'a moolelo i ka hooaa-peke iLolnu hoTi kekahi ioana«». Eia ua kau hocftapefee nei a £ou raea "Kakau Mooletr, r '' eia hoi ua Wnii'oe-poai-ihoku uei k* he'le ala { ka "Lai o Waialaaai ka i&ula hoi o ka *'Moena pawehe o Mokuleia," ae kokoke aku aiu hoi i ka lae kaulana > Kaenn,'

Lai kapo ehukai Kaena na kauulie, Hehola ae In J na uka u Poloea, K!ah ; ko iho, lai ka noe.Voua o Ka une, MaiWai iho !a o Waialua e, ilaili;, 0 Lihne ketahi■aloha, wah, 0 ka luua wale o Kamaoha, I Nani Malamanu me Kaweii koloa, I Ika hoohanuhauu ia eke y%£>u— kupti, He pu-a ala <io ka mauu '&aikai. I halihali ia oiai a Kukoloea* Pus, weo i fea nahule ,o Kaau —e> ihila, ' Hpokaau ka uianao hoolaka i ke kanaka, Hoonaui i ke kino e noho nei, , anei e, ilaihi», . , . Nphū uu i ke kuahiue, i Hele a uu ike kuU* , Me he kapakfwu,-iikai aia ka uai . Kiuy?ao. i Ka pua ala iEa uka o Kuhui e, , ilaiia, J heuiolelo i ka malie,. He ku,ahiwi uui. k» uo Waianae, | JfcSw§be t &ua ika euakaui Kaiaula» | Mai Kuaiwa.no a Pokai 1 | Mai oe e £a. uiakauiaka J ia'.u, i Ē ike uuai uo k» puuo kaheu ' ooe auei ia e. ...... .^ l ,Otaf e iae m&i ,uu hui ika kaua, wahi "liuku'' « kauea uaai uo ho ; »! 'ae ae iioi i .ke pui o ka "uiuekei k©. aiohaj ,y , ae hooko ho 4 i kela| hookauau aloha a np kupuua o ksua kuu "Alea heiuūeiu maifcai." H JtC hea i ke kauaka e komo oiaiuku { £ hauai ai a hewa ae ka waha, , llf uo hui uku la, ( Q ka k-o giuha e. j Hoihui huu s« kaua i ka huakai, heie a "Ka Waiiioe-poHi-aioku." j a« Ueie aua noi ta« keia huakai hvle iioo«o iaueua a ka Hak» Kaiau*— { Huaoua iiele aku la lakou nei & iiaia u)*i ia not o K.asvaihapai, a iMjea,aku ia Uaua nei i leknhi puu&e i ke aku ai i ka oui ae o "'Lae kauuua o Kseua ,? ame Fuu«ku- -K.huai, a Ue oiau iuea kaikuuane uu hoi uu li.iu&ii, K,*ua jaau U o iiiiaka.iua m«u hulu— ja*i&uu>uie uei u,ua. aole hoi aua I wahi uiakaoa h haawi a&u ai ia iaua,, komo iho la ke auo ohUahiia i.uko o Hihika, aiaua, nowua.ua ae 1& o.a ia a,au*o iii!» kt* Ki.u aua aiu i keia t.»u nu m '\dllll xt;!KUU»'.iO Ufct J L K.IM Ī: :i:auu ala lka | n a e, a.,,» ua &.U LAU, Ui" : Ui.it u.i *,V *M« fci« S ;UHfe« i'.uuMua kai la i ka; uiaīie, ' K.l j> ,1 O Aii v. .11 Kvt . 14 t» ke a aL» o, Uo4v-a A ■& Jkl a '«ik.l . .. j H1 i. iiu ar.a \ »v «ai o Kapmu» Kt-;vku _ ix \.a k.t Uo o ko k«i o | .1. i >K •'• i'4 1; i kai t. K* hoi.Lii* 4.<ii o 1« %;u«., i .* Vkn a wu»»* aal *L.J. -Tf ?«. - T

o moana kai a ku Abu wale ia pa*-kii, ka pae meleojeJf, , , K<* pae Uianu a Kannioi, a he boa oi», īlooh&eiiae aoa k;i Lae o K^nau, Kjhe i& e ke kai o Awaiua, K.i owaewae pali o. Uauiau, • Inu i ka wai aapu-iki i ka H& p»li bci ka w»i k*u pu laau, Hoole ke kuna., huna i ka wai, Hha oa aiuliwa) u Kaena, E aana ibo aua i ua 1h o Ka Makaiii, ' Oia mai a.oa ke aaae na kanoa «'a, Maalo aua i kuu oaaka» Me ha haaliai ala oi« Kalana paii e, Ki» moo lua oi« jiali o Imn» — honua,. jHiki iho nei uo ka hajjoii, . * Ka hiki ana na»i nei a neia nuakani, Heaha la Ka'o eoakaaa i kuu hiUhil», O k&'u wale iho !p noia la o ka ler —e, ... : . . A hft leo wa 5 e no la. ■' X ka. pa a Hiiaka e paaae* a0.% i kela k&«, u.a luhe aku ia aa q K«-— hu-„-!iaeua auue Pi>h/iku-okauai J keia aloha & feaik9jt — hine pokii o laup, o|elo aku la o Ka!ae(jkaeDa i§.*_ Puhi&fe<»-Qr-r ka\iBi. **Auhea enai Eia ks hasa 0 kaua hele aial ue ; . hoike e mai nei no i hilahj]a i kaUi makana oie na kaua a ke mai nei no ia kana, he houkahi no .ka dEiftk«na aea . uK' kau:% nia.. no ka " 'hO o ke aloh»." ' \ : Ip OianaWa &o i kamaillo oiii ai o 1 Pohakv>a-2:auai ia Kalae-o-kaean i keia mau olelo. *'Kahea ia aka ka Pokit. o* kaua." Ho>ko ia aku ka. leo o Pohaku-o- īnuai i ai i kona hoahaoau ia .KaW-o-' . kaena. j "K Hi iaka-i- k a - po ii-ū -Peie el [Hele mai hoi pana aia ka huakai Ihelea ka wahiue.'' Lobe no o Huaka i ka ieo kanaa o fee kaikunjue alail», hoohoau msi lfi nqJakou ihele ana imaa. uaaii ,l4jfeott_ jDei i kahi i kapa ia o PoliaUuloa, a ia uoanawa o Hiiaka i huli umi ai a lk*m*iiio wehewelie mai ia ia W*--» Ihineooiao oae keia oiau olelo. **A la i kela lae la e moe ae īa, o ka Lae ia o_ Saenf», a.uialaila. la, "hn!i o Waianae i k» wehe lau niu o |ke Kaiaalu, ao keia huii no hoi | maanei 'a kakou e haU aku zei o | Wnialua no hoi ia i ia **Eau-k«u. o O keia mau kakai paii a k»ua u ike aku neii ka hekau mai malun» o ke aUhel« o kakuu o Leina-honna ?a, a aia hei a hiki kakou i k«ia lalaui pohiku eiu m*i ia. a aia ke kowa malaio oia waūi, o Lema-Uoaua-a-Ka-ahaae. O Leina-honua ito iuna, ao L- i iua-uh&-ne hoi «o Ulo. O keia moaua k«i la a ko kakou mau maka e iku aku nei. ne waiho „u&i nei hoi ioiua o iui kakou mau meka, o Muaua-kai-oa* ia« Ua hele keia aioaua a $*a i Kahj«-i-ku, a pa uo hoi i Kahiki— moe. Aia no hui a h j«a aku ka — kou i lae, alul?, o ko v aakou wahi ia 9 hoio aku &i uo Kauai. NVhaU*, <? nonoi ae *i iu I ua kai - «uuna* i MVi * hoii» ni tiv f Kans>. '* ' !h *>ta<k*a no 0 aiiaX» i aoooi l li ksīkuti;K.c o<ui, a 1 u<iQQs hoi la !* ma ka n u«k& s keia kao h laea. I «*u ma» ktm ok-i t xu.h i.i ilua bO' © Kiiae ®id Poi»**u*v-4*ua^ Huaiai hai a* U koa* i o 1 ke;a m "£ Hs*u t%jne IWa i u *$& ta, ao,« lie *«a « Imur wi *ku a; ia ' *