Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 24, 3 Nowemapa 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XIII KA LA ULOMAHIEHIE BdA parisa

"Ua māopopo ia makou ke Komiie nui o keia harxa, ao na Lunakanawai hoi i wae ia no ka hooponopono ana 1 na hanā pookela o keia manawa, aua hoo-— maopopo pu no hoi ke anaina holookoa e noho māi nei, eia iwaena o ko oukou pohai ka oiwi i ohohia nui ia no kona ike me akamai i ka oniu pahikaua, a nona hoi keia lā hanohano nui e malamaianei»

Eia nae o ka hiki ia makou ke koho aku eia ola la, ua aneane hiki ole ke koho ia ako, aka. na ka makakila e hoike ana 1 ka hele e ku pololei na maka elua i hoomaopopo ia. oia iho 'a no ka mea nana e hoike mai ua "Mea aia nona keia la hanohano, Ēia imua o oukou elima na hoailona elua i hooholo ia e na Lunakanawai, ai apono pu ia mai no hoi e keia ana.ina nui 7 ai apono pu la hoi e na Moho Pelekano elua ? -komo iloko o ka poai 0 ka poe e hakoko aku ana no ka lanakila. nolaila, e nee liiai oukou pakahi imua ae hoike ae imua 0 keia anaina nuL, e loaa io ana paha ia oukou ke kuleana e paio pu a? me ke Kauna opio ō E'em&; ame ke Duke Walaka hoi 0 Enelan;." I lawa no ka olelo a ka Lunahoomaiu o na Lunakanawai, o ka manawa no ia i nee pakahi mai ai kela moho ehma, ao na moho mua ekolu I hoao ae i ko lakou akamai, aole loa he hookahi oia poe ekolu i ku aku kela mau maka elua, ua ha3a wale no mawaho 0 kela mau maka elua kahi o ka lakou mau pahikaua iku aku ai. I ka pau 0 na poe ekolu, a koe iho la elua mau moho i uhi ia i ka uhi— maka, alaila, nee like mai la no laua ika manawa hookahi ae ku like ana no hoi ma kahi hookahi imua 0 kela anaina.

Me ka hikiwawe loa, owaka ae la ka laua mau pahikaua (Ra pie® ma ko laua mau lima. Ike ia'aku la kekani o laua e hopu iho ana i kahi oi o kana pahi— kaua, a kukulu ae 1a iluna, ao kekahi hoi o I&ua, ua o iho la i kana pahikaua iluna o ka papa hele kaomi iho la oia ma ke kumu o kana pahi, ae hoopio poepoe ana hoi i kana pahi, ai ka pio poepee ana o kana pahi, oia no kona manawa i pāne mai ai ? kona kokoolua i keia mau olelo.

"la'u kc kiko-waena, a ia oe hoi ka lihi o ka poai o ka onohi maka bu!u•**

la manawa iio i ike ia aku a* e ka iehulehu e uumi ana \ ko lakou hanu me ke ano pihoihoi, Ua o'apa ana aku o kokahi mau kukuna olinolino, a 1010 akii la iia mau pahi no? i ka manawa hookahi me ho olapa ana ala o ka uwila, Lete aku !a ka pahi a ka moa ? hoopio poopoo i kana pahi. ai o ai hoi iluna o ka papa||ele a ku aku ! ko kumn o ka j>&hl a Walakn, n oia kuj

ana aku o ke kumu o kela paiii a Waiaka, ua olepe ia ae la aa pahi nei a Walaka a haule ana ilalo, ao ka pahi hou aku hoi, kapaljli ae la oia ma kela wahi no nae i ku ai ka pahi a Walaka, ao ka lua hoi o ka pahi a kekahi mea o lau&, ua ku pololei aku la tio ia i ka makalua o ka pahi a kr Kauna opio o Elemai i ku ai, a konini like ae la ua mau pahi nei, ao kahi hoi a ka lua o na mea iloko o ka uhimaka i ka--. mailio ae ai i kona hoa "o ka lihi iā o ka poai ." Ua lele like no keia mau pahi i ka manawa hookahi, a ua ku like aku la no laua i ka manawa hookahi, a ua kolili līke ae la no laua ika manawa hookahi. E nana hou aku e kuu mea heluhelu i kekahi hoailona kupainaha hou !oa, a he mea hoi i ike'muaole ia iwaena o ka poe kakapahi kau— lana loa o Europ£, ai ke J a la kamahao wale no i hoomaopopo ia ai ka lua ole oia hana kupainaha ioa.

Ano e kuu heluhelu maikai o keia nanea kamahao 0 ka Ui Hapa Paniolo a Hapa Pelekane, e nana hou aku kaua i ka lua ole 0 ke akamai 0 keia mau mea i paa na maka i ka uhimaka. Ika manawa no i oili palua aku ai kela mau pahikaua i hooieie mua ia aku ia a ku aku ia m hoi i kahi i kamailio ia ae ai e kekahi 0 laua a ia manawa ho.u no i ia'au iho ai ua mau moho kakapahi nei iloko 0 ko poli, a unuhi hou ae la i kekahi mau pahikaua hou. Ua huii mai la ka mea nana ka pahikaua a hawanawana mai la i k>na kokoolua» oia hoi ka mea i ku ai ma kahi 0 ka pahikaua a ke Dukc opio o Sutowoleda, "Ia oe hoi k ! kiko waena a kaua i keia manaw'a a ia'u hoi ka poai lihi— iihi."

1 E like me ka anapu ana .o ka i uwila i ka makao ka opua, a pela jno boi i anapu aku ai na pahi a jua mau moho nei i uhi ia na ka uhinaaka, a he huila ulinollno ana m o ua mau pahi — kaua ala ma na iima o ua wau . loea nei o ka makakila, aia hoi [ua ku aku la ua mau pahi nei i :ke kumu o kela mau pahi mua i ku ma kela mau wahi mua a keta Imaupahimuaa lāua i ku ai 1 |keia mau makakila hou a laua i Ihoolele aku aii Oīa hoi oka mea o laua i loaa ike kiko-waena i ke kii mua ana, ua ioaa aku la hoi kahi o ka pahi a ke Kauka Eleenia i ku ai, ao ka mea hoi i ku ai kana wahi mua t ua ku aku la hoi i ke kiko waena ao kahi hoi a ke Duke opio Waiaka i ku ai, 1 ke ku ana o keia mau hoolele pahi ana a ua mau loea hoolele pahi nei i kahi a laua i make— make ai, alaila, wehe ae laua i ko laua mau uhimaka a hemo pu aku ia no hoi ko laua mau aahu kane mai ko laua kino aku, a koe ihola ko laua mau mau paikini kākapahi kupono i na wahine, a ku ae la laua me ka moakaka loa imua oka ike o na mea apau e nana aku ana iloko o uā hale nei i akoakoa ai ka poe lehulehu o Parisa» oia hoi ka poe hano.hano, a me ka poe hoi i hoea pu ma| kekahi wahi mai o Europa, a ua ike aku la hoi lakou me ka hoo - hewahewa 010 i kela mau moi— wahine o ka makakila.

Aia hoi o Ak*vairē o ku mai ana me kona ui kilakila* a k«? ike aku laka umka o m mea «pau. a ua kupono maoli no oia e kapa īa aku j kula manawa, "0 ka Molwahine pu oka nani, M& kona aoāo hoi e ku ana kana al — kant? aloha. ai īke ia hoi ma ka inoa oka U»do Yen«tura« ao ka ho» i kapa hoohanohauo ta aku o'*K:» Moiwahine o ka ntdkaki!acVo Ku!anakauh\lc kaj !ana o Pama. **