Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 23, 27 October 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

mokuna XIII KALA ULOMAHIEHIK ma parisa I tte kii ana o k& papa eHma o na wahine i hoike mua ia ae nei ko iakou akamai ma lea la mua, ua ku like aku la no ka lakoul mau makakila aneane i ke kiko waena, e like no ma makapahi kila a WalakFke ai— waiwa o Pelekane, ao ka mea apiki wale no ma keia kiina pahil a ua poe wahine nei, aole loa hē! hookahi o lakou i ku aku la ma. ke kinowaena 'ponol ioa, ao kāhi | hoi a ka pahikaua 1 ku| ai, aka, ua no ka, iakoumau makapahi, a oia ku pono ole ana i ke kiko i waena o ka onohi o ka nnaka bibi bulu, ua hooholo iho la na: •Lunakanawai,' aole lakou e hoao, pahi kaua me Walaka ke *'aiwa-j iwa k'akapahi o Pelekane. 1 ' t|a; lilo nae ia i mea mmamina nui ia; e ke anaina , I ke kaawale ana # aku, puulu elima o kela mauwahine i kakapahi ai i ka la mua, ua koel iho-la kela puali o elima poe fi pale ia ko laieou mau maka i ffa' pale, a he kulana leane w'ale rio ko lakou e hpomaopo|)o ia aku| ana, a aia la ka ihea ka Hapa Pamolo?" E hoomanao e kuu mee heluhelu maikāi T he 15 poe i ku 'mai fmua no ka hoao, ana i ka onohi maka ō ka hibi bulu. a he elima aku !a i kaupale' ia aku la, oia hoi keta poe wahine. 1 E hoomaopopo loa &u& no oe e ( kuu mea heluhelu, a ia io no iloko o kela poe i uhi ia i ka uhīmaka, a ia ilaila o A!evaire ka olali o ka noiau ma ka oniu pahikaua t ao ka mea hoi a ka lehulehu e ake nui loli nei e fke, lihi aku i kena mau liiohioua, aka, ua kaupale ia mai Ta nae ei ka uhi maka. Aole no hoi he poe iloko o kela anaina i hoomao-i pōpo ikapili o fe keia mau moho pookela i ka oniu makakila, ōia hoi he pili kaikun&ne a kaikua— hine hanauna ko laua pili, a koe kaikuahine o Walaka ame kona malfu&hi?ie. 0 Ikela poe no hbi o kela heluna elima i uhi na maka e ka uhimaka, aole no hoi e hīki i kekahi mea noii nana ke koho ( aku, he wahihe kekah» iwaena jt kela mau elima, oiai, h? kulana maloeloe maikai no na kino pakahi o lakou. Aole loa he mea hiki ke koho aku i ka wahine, a koe wale no pah» ka maka noii loa, ae ike ai no iwaenaokekahi o kela poe elima i kekahi niea i oi ae k* uhcktrht?ke o kona kikala i ko kekahi iho o ► lakou, eia nae he elua no oia ano e hoomaopopo ia aku e ka m&ka noii ae hooko ia ai paha kela mele hoaeae a ko kakou poe t o<u ae !te ia ah na'u aloha. ' M ka hope kaiuea o Mauna Loa. Kikala upehupeHu ua paa no nat 0 keia anaina nui f a ia m iwaena

o kela poe elima i uhi la ko lakou' mau maka i ka uhimaka, a ia no 0 Alevaire iloko oia puulu. 0 ko Alevaire aahu ana i ka aahu kane, aole no ia he mea e haohao ia ai, oiai, ua maa no na wahine 1 lehia i ka hana kakapahi i ka aahu ana i ka aal)U o na kajpe, piai t he mimo hoi ka aa!itt "tia j"k«rie, ae "maemae ai ht» i ka pua o ka hala" ke kiina $ahi kaua, a ina hoi iloko o ka āahu wahihe, alaila. e huikau ana paha ka lehei ana o ka wawae, ' ana hoi o kēla mau w#hine elima i ka emi aku ihope, ua ku la.hoi.na kane elima i tA!te T iisika lakou mau māka I ka nhl thaka, a hoao aku la hoi i ko lakou akamal aole loa he hookahl p lakou i ukali kokoke afKui fcalii e kaū ana k'a kaūa a Walaka. Paū la lioi lakdu, kūemi aku la lakou i hape. He hooleahi naē iweenā o iakou a lakou i ku aku kana pahikaua he hapawalu iniha koe ra loaa aku ke Ifumu o ka pahi— |kaua a Walaka, a oia no ke | Kauna opio o Elemai, a ma ka t hui kuka ana o na Lunakanawai j rae Walaka ua hoailona ia iho Ia ") bela wahi o hapāwalu iniha, a u& j hooiholo iho la na Lunakanawai iua kuieana ke Kauna opio Ele— i mai e ku kakapahi me Walaka »ma ka manawa e lawelawe ia i aku ai ka hana kakapahi, Ho— ailona maopopo ia iho la kela |wahi o hapawalu iniha ame kah' ie ku ana ka pahikaua a Walaka, :ae kau ana he' wahi pepa keokeo ti%oopipiH ia aku ma kela wahi o! 4tes pahikaua a Elemai, 1 I ka hoike ia ana aku o keia' imanao o na Lunakanawai imua o; lehulehu no ke ku ana o ka, tliikaua a ke Kauna Opio, eoiai o Enelani ma kajbi Ji£j 'hapawalu iniha wale no ka| mamao mai kahi' aku b ka pahi 'i Widaka e ku kehakeha mai āna,. . uftr|i«ro ae la ke anaina, a ua| 'lwawi.pu.mai ia i ko lakou ma-, . nao mahalo i kela olelo hooholo 'a na Lunakakawai no l'a mea, ] 'oiai, o k.e ake no paha o ke anai- i loaa o kek'ahi hoa paio me j Waiaka, ae ike maka aku ai hoi iakou i ke kiina a ke akamai o napaoho e ku aku ana ma ke kahua kakapahi, 1 1 Ia manawa no hoi i hoakaka mai ai ka Ltanatiōomalu o na' iMiakanawai i keia mau oielo i ke anaina nui. ( 'Eiaka makou* o manao nei | aia kdia hoao ana aku o Ka poe i koe iho, a oia hoi keia poe eliena ipaa na maka i ka uhi makaj Aol« loa e helu ia keka'hi mea ke I kaaaku kana maka pahi 'ma— j waho o ka makapahi a ke Kauna! Enelani, aka* maioko Oi j keia o ka hapawalu iniha, ai ole !a a'kupono no ,hoi iluna o Ike kumu o ka pahikaua a ke I Duke opio Walaka o Sutowoleda,' jai oie ia ma kahi no hoi o kela makaiku ai i ke Kauna opio o Elemai, ai ole ia mawaena uo, hoi o keia mau mea elua i noikp' ia ae la, Aole !oa e helu ia ke— kahi vnaka pahikaua e ku aku ana o keia mau wahi i hoakaka ia ae la." Ua pono ioa keia \ ka manao o ke anaina, a ua nlnau pu ia. aku la no hoi kela poe j koe i uhi ia ? na maka ika ummaka, a ua.ku— nou Hke mai tā fto hoi lakou me 3ta hoopuka ole ana"!mai i ko la - kou mau ieoKe oni kapalili nei ka.houp»! o keia anaina nui i keia manawa, a aole wale hoi o lakpu no, aka, o Walaka pu no me ke Kauna opio o Klemal. ai loko pu hoi pu hoi ola ahitia ke t)uke o Kelewa.' ao ka palikoko no ho! \ ka Vi Hapa Panioio, Owai la o keia poe ka mea e ku ana ke kumu o ka pahikaua a Walaka, a *ai la hoi e ku ai ka maka o kaiii o ka pahikaua a ke Kauna opio u Eiemai i ku ai, ae kau oiai ja hoi ka apana aiai ma ia wahi i hoaOona ta. Iā iftana\va ik> ! huli mai ai ka Lunanoomalu 0 na Luoakenawai a kamaiUo, rnai la i keia mau oselo i kela poe eliiua j uhi ia ko iakou mau maka kauhimnka. 1 P»u) i *