Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 15, 3 September 1925 — Iluna no ka ua waele e ke pulu a ka mahiai [ARTICLE]
Iluna no ka ua waele e ke pulu a ka mahiai
0 ka AbaoJ*lo oi« oo na Hale o na { hoōpouet»nno !a a « nolio kaanimle ana, a i i kapala na hale elna. "Kn Aha olelo o ka Paoalaan o Hawa!!,'* Panknll Mokem* 2 Ka Ah»oleb. KA MAtfTA KAU KANAWAI Ua loaa ia kakoo i Reia !a na hooponotsono aopuni makaainana, oia h')i-ke aoponl o ka lehulehu, no kg !eh«t«hu a mao kā lehuleho, a na ka* lehaīeho e honnoho i ke~ kahi tn«u fflāh«le o na tuna aupuo* knloko toa na wahele aopoui i loaa ia kakoo ia kuieaoa a t:e k'an*vai aUkai o ka Panalaaa j .Hawaii i loaa mai ia kakou msuaul' o k« Kaoawai Hoonouonoho Au* pooi no ke Twitore o Hawaii'' Hooholoia ma ka olelo Hooholo Hoi tka Hale o oa Lonamak?»!nana m* ka la ī-!> o June 1898» a e ka Aha Senaie hoi roa ka Ia G 0 Jo)y rB9B. 1 la, aa kaa mai noa ko ka Ikou naau poho Jima ke koikoi o ;ka hana a me ka hooeoaopoopo aua i ka hooneho aaa io». Senate a me n« Luaaooakaaīnana ika Aha olelo, no k% hana ana "na kaoawa 1 : e poenaikai ai kakon, a i ole, e poino ai paha. O Hawa'i nsi ka hiapo mua !oa 3 ku kaawale mai mawaho o na pi" lena 0 ka noiona nui 0 Air»erika i
Ikoa noau poho JSmft ke koikoi o ;ka hana a me k« hooeoaopoopo aua J ka hooneho aaa in». Senate a me n« Lunaaiakaauiann i ka Aha olelo, no k% hana ana "na kaaawa 1 : e poenaikai ai kakou, a i oie, e poino ai paha. 0 Hawa'l nsi ka hiapo mua !oa 3 ku kaawale noai mawaho o na pi" lena o ka noiona nui o An)erika i lilo i keiki hookama naoa a i bap«tizo ia hoi i ba babet;zo o ka noho. aapuni Amērika anfl. a 1 alakai .ia eka manaoio o na Makua Puritano (Pj]grim Fathers) ka manao ia hoī 0 na ltoa kianlana 6 na kahehi kan_ kakulu aupunt A'uenka oiaio, k a manao m o ka poe I ki» noa ka 'aoao o ke K\ioa\ikanaw:n o Awie--1 rika Huipu?a a pela boi me k 0 llakon hnohui ia ana a lilo i ohana no ka nohona lokahL Ua kuKuiu ia ke aupnni o Atnerika HnipnU malona oke kaulike ame ka lokahi o na inakaainana a wahi a \Vashington ika wa e paoGionl ana na hoa o ka Ahaolelo e noho ana maia kau i k® maīama o Novemaba. 1778, 1 aku oia "He oiaio, aia ua njQ, kuaina a pau iloko oke knpiHkii mamnli ona pilikia kuloko, aka t e 5 aku jiu ia J:akbu s pau aia ko kakou oaau i ka lokahi, ai kauliilii na mokuaina o ko kakf>u pio aua [no hoiia a lilo i dspa ole." ! KB KUMUKANAWAI, Mamoii o £e kapekepoke o na ooii o ka manawa, ui hoohole hou rio a« makaainaaa i 1789, i ka malama 0 Matati, a aa kiiāhau a ia he Kumukanawai i apouo ia t na paakaainana» a mai ia la hiki i keia la,. ka ne*e aoao ke Aupueii imua rae ke kueeni ql<?, a Hoko ona ma'kahiki e ka ulu ana o k e Aupuiii, ua ikea na kai a puni iea
hemua g Vona floe kanaka, a i keia Is, ke waio nei kona h*e me ua kukukuna alohi o na hokn, inalalo aiati o ka weoa o ka ula c k& !a, aohe oua kau e pouli »i. A noai ke kuokoa aua o ke aupuoi o At»erika ma k& !a 4, o July 1776, a boe& i keia 1«, ua iike i 4 me 149 makahiki ka noho kuoko» ;«nit o ke anponi noaka&inanp, i kuknlo ia maiuna o ke kaolike a noe ka iokahi o na makaainana. Ma ka oiakai)i*i 1776, kakau iho ia o JefferBou i keia mau poino ole." "fCe mannoio noi mskou \ keia I Akioma, ua hana ia m k»uaka a pau m.H ka like ana o kabU h ua olelo nani no hoi ia, ua toaā mai i kela a rae keU aupuai ko lakeu mau naana, mai k* ae lokah"' «na mai o na naak^^iuana, Jd*iuQ« o k«U pofc«Ku i kukulu i l * ko k»kou Uhui, a ina e kftk>}o pouo k«ĪA kahua aUiU e inau; iloa aunnei ke ku auao a\ o ka mnkiMa » 03* kA pō'u**kal ok* Uhoi. ,> t O ns kanaka na !alo« i VooUq| pal w«® U Am<?rtks, oa tfttĪQ U jit©l©W„k« lakou ami k e atohi Q*k* mho knokoa «u*, a i>eU j Uoi k*«uauaoio ui:»u a«u» h<? kii' j Uau* «o kh* & ui« k*?ia P »ulu a«k<« hoouiaie * « hoopouopouo ii iUo. . r 1
■ A tna ka w* i kuf la m»! «i' keU maoaoio olakon# u* ku Ia ]a ko« a paio aku la, a hlīeil ka loa* [ao# o ko lakqtj |tuoko<i a pk kuo" koa a |joea I keīa Ja a kakou e haa* lieo aei m«lalo o na cbeu ( jwalu|bi» oka liae HokUo ke kuokoa a 'me, ka lan*kt|a o ka wlwoole, k* ana k hoop|H ana h"! I kela lTerUory I ti* mamala-olelo.*' na'hana kah|kr>' (kamaaln;»} maa o Aracrika # ol 3 no fco kakou hoomoamoa aoa i ,ke ka«ljk'.' a meka lokahl o ua makaalnana a pau fo*hd o k$ K>ua~ waf, Aole e fiookapuhīla akn kekah' poe kakalkahi, Jma ke ano Uoko wale no oko lakou mau liaoa e haayd ia ak't »t ka ka tna.na hootnaI n
A*ipttßf t n f ole, oka liwe fina a ? O kekahī pi:uku kakai&ahi mamul? oko lakou nsfin*o f»luoU a o}eI c Iho kā marta a he k'ileaea ko lakoii e puunaue af K.a Waiwaj p!o a ]akon e ok-!o al he pokl a he mana t ellke mena hana 1 lawelauv e ja ma Senate oke kan f hala aku h o ka t025, a ka mea koho aku aln a noonooo Iho. jE loaa no I kel» k ane a me kel* kane t am a k e ia wahfne i k^iki.
ka'n* a i hiki na ipakahiki i ka 2,1 e HIo i poe paahan? (Agena) no ka p'li i ka noho ana o lahui ana a ka le'iuīehu m a ke ano Ani<?rifca. ma na aoao a pau ! ou e Hawaii aupunl ! kela la. Ano, e na hoaloha, na niakamaka oW io Ioa t na enamo a ka T, a me Mahi, a hoea ak« \* ka Pal«>na. ka hume mplo, kunihinih! ame ka a-i-puapuu iloko o'ka halepapaa. Akahi no kakou a knti pono mai f l«ffnnao-ke a'ahele elike me ke poo malunā o keia nanehal * r llttna no'lea waefe keoUlu a ki uii - 'Wai." A !uka ro ka lawaia makaujk«« mua na wei' e make »fka i'a.*' 0 ka ha!ota e paa nei maloko o ko 'kakou mau ]fma \ kela Ia malalo o ke kanawai Hooi.oho. At:p uini, Panalaai» no līawaii, aole ia he haawina f loaa mai mampli 0 ka eaakana la raai, aka he nanehai keli e pili ana i keia pono koho haloka ■lanlaha ma ke kulana hoao ia ma ke ana naauao. ' Aia ka Peresldena o Ametfka Hittoi3ia me ka kauaka holookoa ma kona kua ke tna; nei i ka holopono o ka hoohana ia ani oke:a kakoa knīo a me ka naauao plha pon(s o ka kakeu aua. Ke kokolee īnai hel ka maniwa kobo 0 n% tc»na Aupunl ]£alana, a me kulanakauhale a Ealana, ma ka fa 10 o Oefc. « hofca mai no 'ka wāe ana a !o?a na kanaka maikai, maikai ae, a maikai loa. Ihea kakou e nee ai i ka malka' anel? i ka maikai ae anei? i ka maikai loa anei? He ninau ke!a ekolu mahele a he mea pono ke hookaawale pttio i' nenei; !r 1 I ka epaikai, ■ 2 I ka m-iikai «e 3 I ka maikai loa ; Oia hoi ka. c?aikai, ,B . K« maikai ae K« maikai loa. I na kakou e iaweiawe t analka barota me ka naauao, me ka epak»u «ie me ka aoeau, e hoike faa hoi ia iakeM iho % aoie kakou poe i umi-a puaa ia e na kipe e na h»na hooireliweH piha. a m» aa hana pek«<peka ho aa 5 oiaio ole, na haua 0 ,aa hana fp.\ e ihka}. lakou a;ia M [ 0 eiea koho po ka, sa<jrtu a ms« moho anaiike ai a pop*> iaia, ka maika?. «i ole ka aiai--1c«! a o ka tna!kai los ae pdha • ena han* e alaka! sna ma 'ke ano hoolimalima - hoopaa e aelik? « loaa kekahi uku m&kana a olh^u" 1 mamuli o ka hooikāika ana a ptlka Peh k«kahi po; e hana n?I t a aa ike ia keia m» keiWyi mnu kal*n a aaie keia he mea kgho \vilt aku, aka, he ]oa oĪa 4»s? '„n)v, oUka 1 o<Jcl 1 >ao ukva i ka puV*" | ! , I ki aiU o ua poe aole Hoko I o k« uiāluk 0 ka U\aik«i ?c. ai ole >o ka m.M&Ai loa, e Uc aku ana n 0 kakou, e oi; m\st nna liolelo i» *«■' "he*hulohu|n : ks pt',k:»fhn a iiii akn \% ka om<> ' ■omo a i* ookfttt la 'fei: I oakole iuay ka uveah*. j
/i--r-'~gzsE-~3£ Ma keia n-ioehai na kakou jtuūQi AO jt J ko kakuu. n>au ola hol aa kanaka rdaaao koa AO'i L e noīi aku me ka pololel I ke aoo o |ka Hkou .maiii _,s o.kw.. no fao? a lioopai ak« paU*J« 'c!ike tai kc auu o ka lakou f !awelewf aua I ka Ukou mau 0 ka houluulu a hoakoakpa ana 1 ka Mann Hookela 'loko ofc «kahf poekakaikali?, lo« ia j apoue Iki la ma |IHo1 Ho ai bt* iepo \ ,T>e <r'kftf hoomalu ia aaa ia ana e kon*?!)* 6 HoWu. ka wiwoole a ttie ke kuokoa mau o ka LauakHa p:jokeia !'>a. Aok.i pau