Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 11, 6 August 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]
HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)
MOKUNA XI KA ANAīNA MA MERIVELA HALE
0 ka mea i hoomaopopo ra e Kaleroe, o?a no ka pa malie loa ana aku o kona aoao hema ia Walaka, a he pa hoi me ka malie ioa, a ua*hana ia keia kiina pahi e Walaka me ke akamai loa. Ua kiina io no oia me ke!a kiina e pa ka la4 o Ealeroe, aka, ia mana wa no oia i hoolele ae ai i kana pahi ma kona limahema, a hoolele āku la me ka eleu maoli, a pa io ..aku la no ka aoao hema o Kaleme.
He kiina kela i loaa ole i ke— kahi poe okoa aku a Kaleroe i ike mua ole ai, oiai, i ka nee ana ku o kela hauna pahi a Walaka mai kona lima akau aku. ai ka loli hikiwawe 3oa ana ma kona limahema, a ia no ka llma akau o Walaka ke kau ala no iluna me ,he ala aia no kela pahikaua ma ia lima akau, aka, o ka mea nae a ke Koionelo Kalerce i hoomao popo ai, ua pa aku !a- kona aoao hema, a ma kahi kokoke loa hoi i kona puuwai. ; "0! Ē Walaka el! wahi a Kolonela Kaleroe ī pane mai ai, Ke paani hana kēakamai nei oe ia'uA ke hoom?opopo pu nei wau, lie makehewa wale no ko'u hoomau aku i keia phani kakapahi ana o kaua a ma ko'u manao maoli no ua kupono maoli no oe e kakele pahikaua pu meka Lede Elevaire A lavareza. Ua lawa paha keia hoao ana o kaua no ka mea oi o ka makaukau o kaua, Ua paani wale ia mai wau e oe, ae like me ka nui o kou eleu, a pela iho la -no hoi ka nui hewahewa o ko'u hawawa." A hu ae la ka laua aka no kela mau olelo a ke Kolonelo. Ua hookuu ae la laua i ka laua paani pahikaua ana, a hoi aku la taua no ka rumi hookipa, ao kahi hōi o ka ohana e kali tnd atia i ka hopena o ka laua mau paani ana, Ai ka akoakoa ana ae oka ohana ma kela Keena Hookipa, ua noke aku lao Kolonelo Kale — roe i ka haanou i ka nui akamai maoli no o |Walake, a hoike pu aku la no hoi oia i kona manao
ll©noi, e lilo io ana no ka lan&kila ma ka aoao o Walaka, i na laua e hookukul kakapahi aku ana me ka Lede Elevaire Alavareza. "Nohea no ke akamai oia wahi kaikamahine hapa ī'amolo?" wahi a Valeria i'kamaiiio ae ai me ke ano hooioi ana iho i kona kipoohiwi. la manawa no hoi kona kaikunalve Walaka i kamailio mai ai i keia mau olelo i kona kai— kuahine, *'fita|hoii no oe e Valeria ke kamailih nei i na olelo ano hoo— haahaa, a he mau olelo hoi i kupōiio ole e puka mai kou waha mau I i»althe waihi kaikamahine hapa paniolo o Alevaire Alava rm% oiaila, he Ikupono no hoi ia'u e kamailio akn ia oe" he wahi kaikamahine no hoi oe no m lae lanu oJ[Sutowoleda- Ua maopopo los> ma keia ano olelo au, aole o'u fc makemake o oe
pu kekahi e heie pu me a'u i ke Kulanakauhale oParisa." "Aole no wau e hele pu ana me oe, wahi a Va}eria» aka, e hele pu ana wau me ke Kolonelo Kaleroe, a ke ae mai nae o Papa me Mama nei i ko'u hele me ia." A ua pane iamai keia mau olelo e Valeria me ke ano hoonaukiuki i kona kaikunane. | Aole o Walaka i hoomaopopo hou aku i kona kaikuahine no ia 'mau olelo, aka, ua ku ae la oia a he-Ie aku la 1 kona keena ponoi, no ka hoomakaukau ana i kona mau pono aahu no ka huakai hele i Pfcrisa. Ua haalele iho la no o Walaka i ke Kolonelo e hookaau olelo ana me Valeria. E kuu mea heluhelu maikai o keia Mooklo Hooniua puuwai o ka "Ui Hapa Paniolo a hapa Pelekane hoi," e hoonee aku kaua i ko kaua moolelo no kekahi kakahiaka ae, a mahope iho hoi o na mea i kamailio ia ae la mamua koke iho nei. I ka o ana mai o na kukuna la 0 kekahi !a ae, ua hoomakaukau koke iho la ko ka Home Merevila 1 ka hookipa ana mai i ke Kauna opio Elemai o Enelani, ae hoo — kipa ana hoi iaia mai kana hua— kai hoi awiwi-mai Parisa mai. Ua hiki no ia kaua e ku mea heluheiu maikai ke hoomaopopo
' iho i ke ano nui o keia huakai hoi awiwl a keia Kauna opio i Hne--lani, oiai, aole hoi i kipa ia aku e ike mua i ka o kona hom<* ponoi, aka, ua hoi awiwi ae Ia oia no ka Home Merevila o ka Ohana Sutowoleda, ae ake nui iana hoi e ike mua i kona hoaloha | pili paa, oia hoi o Walakao Sutowoleda. 1 ka hora eiwa o kela kakahiaka, ua ike ia aku la ke kaa !io o ! ua Kauna opio nei e holo mai ana me ka hanohano nui no Merevile Home. I kona hiki ana mai i ka Home Merevile, ua apo aloha ia aku la ,oia e ka Haku K3a me kana wa— jhine, oia hoi ka Ela wahine o iSutowoleda, ae apo ia aku ana j hoi me ka hauoli nui ma ko laua aoao, na makua hoi o kona Hoaloha Walaka. 0 ka mea oi ioa , no nae o ke ohohia i keia hookipa ana mai i ke Kauna opio o Ele , mai, oia no o Walaka kona hoaj loha pilipaa, a hoa kula pu no hoi I me ia i ke Kula kiekie o Okefo — da. . I keiakipaana mai no hoi o ua Kauna Elemia nei, ua halawai pu iho la oia me ke Koionelo Kaleroe, ai ko laua halawai ana, ua "Eaili4ilio mai la no hoi ke Kauna opo. maoli no ka hoil , Ame i halaae nei iia la ekolu, ua holke ia mai la 'ia'u a ia oe e noho ana ma ke Kulanakauhale kaulana o Maderidā f Ai kuu hoea ana mai nei i Enelani nei, a eiakahoi oei Ēnelani nei. Ua pokole no hoi ka honua i ka heie ia i keia mau la.
Huli hou aku ia ua Kauna opio nei i ka Haku Ela o Sutowoleda, a kamailio aku la i keia mau olelo iaiaE kuu Haku maikai, ke manao nei no wau ua maopojx) no ia oe ke kumu o keia huakai awiwi a*u ia Ēnelani nei, ai Hoi mua ole aku nei i ko «makou home # a holo Joa mai nei no e ike i kuu hoaloha Walaka. Ke manao nei no wau ua maopopo no la oe ka manao 0 keia huakai holo mama?" Ua ae aku la no ka Haku Ela 0 Sutoivoleda, a me ke kamaih > pu ana aku i keia mau olelo \ ke Kauna opio, "Ua aie nut wau 1 ka 'okomaikai 0 kou Makuakano hanohanoma ka hoouna ana mai i kekahi 0 ko oukou mau kauwa e hoike mai ia'u me ko'u ohana i kou holo lou mai no i Mer«>ila Home nei, mamua o kou kipa ana aku pkha e ikeai lakou.
Aole nae kela kauwa maikai o kou makuakano i hoike mai i ke kumu oia huakai awiwi ]oa ? Enelani nei. 0 kou hoaloha no nae o Walaka ka'u keiki, oia no ka mea i haupu mua ae no ka manao o keia au io ma — !kou nei, a .ua koho ae no oia taona no paha kau huaka? hele loa mai nef io makou nei. " I ka lohe ama o ke Kauna opio 0 Elemai i keia mau olelo maika! aka Haku Ela, ua kunou mai la oia me kaminoaka pu noi a hooia pu mai la no hoi no kana huakai 1 Knelani, me ka hoopuka pu ana mai i keia mau olelo.
"He mea oiaio loa kan i ka— mailio mai la e knu Haku Ela' maikai. I hoi io mai nei fto wau i Enelani nei no ka makemake e ike ia Walaka nei, a oia no ko'u mea i holo loa mai nei no e ike mua iaia. " Me. ka minoaka maluna o na helehelena o ka Hakii Ela o Su— towoleda, ua kamaiiio aku la oia me na olelo hoomakeaka i ka Haku Kaunn opio o i keia mau olelo. ... "Ma ko'u koho v» 7 aie aku i ka manao o kau huakai i hele mai nei e ike ia Walaku, eia ka i kii mai nei oe iaia e h( j Ie aku i Pa— risa e mare wahine ai." Mamuli o keia mau oleio a ka Haku Ela o Sutowoleda, ua aka like ae la lakou apau, ao Walaka pu no kekahi i kx>mo pu aku iloko oia akaaka pu ana me ka ohana. Komo loa aku la lakou apau ma ka Mumi hookipa o ka Home Merevila, alaila, noho luana iho la lakou ma ia rumi, ao ka maka mai la no ia o ke Kauka Opio o Elemai-e kamailio i ka moolelo apau o kana huakai, a me kona halawai ana me ka Lede Ele\raire Alavareza, a ka--mailio pu mai ls no hoi me ka olelo akena pu ana i kona ui pookela, a aole hoi o ka ui wale, aka, o kona ano waipahe oluolu maoli o kona kulana, a he Lede oiaio maoli no hoi e hilahila ole ai kona iaia. He Lede oia i akamaimaoli i ka hoohele olelo ana o ke Sosaite, a he akamai lua ole hoi ma ka hulahula, a ua hiki ioa iaia e ku aku imua o ka poe hanohano. loa o ka aina, ae hiki ai hoi ma kona ano paanila e 'ku pu ma ka papahele hookahi me lakou, a he Lede opio no hoi i puka mai ma ka aoao o kona makuakane mai kekahi mai o na Ohana kiekie o Sepania, oiai, o kona makuakane i make aku nei, he Kausina oia no ke Puke Ke-— leva o Sepania, • ao kekahi ano pookela loa o keia Lede iii kila - kila, oia no kona makaukaU pookela loa o kei.a Lede ui kilakila, oia no kona makaukāu pookela loa i ke kaka-pahi, ai oi a,ku no i ka makaukau'o kekahi poe loaa loa ma ia hana, a ua hiki 110 ke hoomaopopo ia ka oiaio o kela mea, mamuli o ka hau}e pahu ana o ke akamai kaka-pahi o ke Duke Keleva o Sepania, ao ke— k3hi hoi o na loea makaukau loa o Ēuropa,
Hoik? pu mai Ja no hoi ija. kanoa op;o nei i ke kuoiu o k*otia komo pu ann iloke 0 kelā pHili:a koee tne 'kela i>uke Kt"lev* o Sepaaia, a hoike pu iD»i 3a no Loi i ka hoea kamahao /n» o ke?a Ltdf» Al»vaire h hal«wi ti?e Keln Pulep Kth v-«, ai hoonalohia ia liae kiHia heLeholeua « «lii ho.»nne, ai hoi uia:ui?ji o ka hme lalau wale tuu 0 uu kaur>« j\t'i i kekahi wnM okoa, m ko»na hoea ana aku i ke!a wahi o ka hakak*. ra kaili i« nku I» ka pahikaaa a be D.ake KeUv* o Se— pania e keia kaik unhine k<nsahao hui woU o k'»ut» akaoj»i> a uiaboi;e koke ibo.»o j keU Unak i kaua«hi>o 1 fft AUvair?. ua kukala luai la 0» l keia 01010 kau);ih«o aj kona wea e iiio ai taa ke ano wehiue, uis b<vi k* kaue e lau«tkila aauk uaaiuaa oiia iua jka hakaks p?*hikaua, ana. Ua iiio k«eia ruooh i i«j kamahaa i hoike >a noai la e keln kaunn opio i ni6n ohohi» nm ia eka poe p hoo — lohe aku aaa, a ht* k -Lu iui elelu u k« «u o o* atii k Uv*o o E trupi« »i ke«u h'ū u K«viiia uia.ua o ka wa kahi&o. (&oie i P«u)