Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 11, 7 ʻAukake 1924 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

Kakau ia no ks pomaikai o ko ka (Hoku Poe helnhelu) A pau ka oleio ana, hapai ia mai ia oia imua no ka oihana 0 ke kahuna, a moa ae ia no hoi ka puaa uko, kaumaha aku la ke kahun&4ka mea i make, 0 ke akua īho ia no ia o ke kino uhane ole e waiho ana, a mama ae la ke aiiL | Alaila, huli ae la ke kahuna a kamaiiio aku la ina aiii e hoo— puni mai ana i ke kino make o ke aiii, "Ke olelo aku nei wau ia oakou, o ka moe puu oia nei penei ia ia, moe iho he hookahi no ia, aka, i puka aku hoi iwaho ai moe ka moepuu iiaiia, he eha kanaka ke pani no ia mea» aka, i lawe kakou iaia nei e i kahi e waiho ai, alaiia, ea i umi kanaka moepuu oia ai ao keia pe kapu oia nei, aiaila, e pono no e make ke kanaka moepuu." I ka pau ana hoi 0 keia mau olelo ua ku ae la ke Kahunanui me ka pu&a, a lawelawe ana i kana hana, aiaiia, e noho ana ka -Ahaoleio o na Aiii, 0 keia ;nau olelo nae a ke ka— 1 huna, aole n& alii i hooko aku, (oiai, ua hoomaopopo no lakou 1* ka j makemake ole 0 Kamehameha i I kela hana pepehi kanaka, a ua j hook mua no oia ia mea ī kona m&nawa jio e ola ana, ai hoikp ia mku nei no ma na helu "i hala aku nei. Nolaila, o kela mau mea ī makemake iae ke kahunanoka hehina lehulehu 0 na moepiiu 0 I Kamehameha, &o!e loa 1 hooko ia • Ua hot»» mai la kakou i ka hope loa o keia moolelo kaulana »0 ke koa kaulana 0 ke Alli Ka_mehameha, a he mea paha na e haohao ai, pehea Ia ! imakeai o Kekuhaupio ke kumu jao kaoa ā Kamehameha. Ika llanaklla ans 0 Kamehameha jma!una o keīa Paeaina, ua haa - |lele aku lao Kekuhaupio i ke alo jo kana hanai alii, a ua hoi mai la )i koha mina hanau oia hoi 0 | Keei, a ma Napoopoo no hoi oi a e j hoohaia ai i kekahi manawa 0 jkona mau ia ao-o Mamuli 110 |m» o kona maa mau no i kela foihana kaua ua hoomaka iho la no oia « ao i na kanaka opio o Mapoopoo me JCeei i ka makau km oh> ihē» a« «0 ana lioi ia 1« keu ma ia oihana Kaua 0 Ha\yaii 1 nei mai na Uie laau h&u uiai, ai ! wahi U hol ka maka ine k,i paupau, 1 kekahi la ana i ao hvvmaamaa ai ina kar?aks op'e 0 a! hui pu ia ma\ Ihm me ko Keei m»u kanaka s vau ae la kana hoomju k na* houliou !ihe nw H-kou ua Uaule akula 1«a auau i ka wai kai, ajxau hoi Ika kai aim. aMa, auau ae Jla oin ?ka wa! 0 kekah.i *raht Jpun4\v3l e waiho ne* no ma kahl i«au «&o ala i kai oka Home 0 i Kekuman<\ ao k» home hoi o ka ĪMkuahine 0 na keiki a ke K*hu « MaiU. a ?a»a e hume ana 1 kona j«Mdkv M 0 kOr»a Jwiaw wai an», p«h;i ta l&ai ia oīa i ka ihe e \eVahl x\ ah 4 ikaiiaka, a he U-e s aa>» hau no |aa* am ko ke ike oLe Lm i k«k Ihe powa a Ik«ia maKl kai\aVa,

j Ua ku mai- la o Kekuhaupio nia ka opi o kona opu, a nah§,e pu ka opi o ka opu, a he manawa pokole wale no mahope iho o ikela ku ana i ka ihe laau hau, ua lele loa ae la ke aho o ke ! Koa Kauiana oke Aljj Kame- — i hameha, ao kana Kumu ao kaua no hoi, nana i ao iaia ina ma — kaukau kaua.o Hawaii nei i kela |au kahiko oka aina. Ua komo o Kekuhaupio i na kahua kaua le— hulehu, a he elua wale no paha manawa i aneane ai e 1110 kona ola, oia no kela ala wela a Ulohu ke koa kaulana q Kahekili i pehi mai iaia, a hiki i kona noi maoli ana aku i kekahi ala pohaku nana. 0 ka lua paha o kona piiikia ana ma ke kahua kaua, oia no ke kāua o "Ka pa pohaku ma Kaupo,' ? ai aneane ai oia e lilo i moepuu na kanaka koa o Maui, ae ole no o Kamehameha e lele ma! luna mai oka waa, a waeie aku i ke alahele naawaena aku o na koa o Maui,£a hiki wale no i kona ku pu ana me kana kuma a»"> kaua Kekuhaupio, a waele hou mai ai kona alahele e hoea hou i kahi o na auwaa o kona alahele a hoea hou i kahi o na auwaa o kona "ānākala e kali aku ana. 1 keia wahi iaau ihe hau, a ma I keia kahua paani hoomaamaa j kaua hoi» eia .ka e ku ana i ka jihe laau hau, ai pohu po.vaia jhoi e keia wahi kanaka powa |malu. Ika make ana o Keku— I haupio, ua alualu ia mai la ua J wahi kanaka pahu powa ia » Kekuhaupio, a loaa mai la i uka , o Kahauloa, a ua hopu ia a iawe lia * pepehi, aaa mokuia kona j kino i kela po ame ka pianao a |ao &e, alaila, lawe ia i mea ku— j penu mano. j I keia ahiahi no nae, ua kll j maiu ia mai ia ke kino o ua wahi kanaka kolohe nei, a lawe maiu. aku ia e kona mau pilikoko, a iua huna ia paha i kahi e loaa ole , aku ai i na poe o Kekuhaupio. ,0 ka inoa o keia u&hi kanaka pahu po\\a ia Kekuhaupio. ua .poma iho la i ka mea kak&u ' mookio, ao Z. P. Kalokuoka— maiie o Napoopoo ka mea e hm, manao nei no i ka inoa o keia i «aM kanaka pahu powa i ke koa kauiaoa o ke Aiii Kamehameha. I Aoie no nae i poho ka na: pa ana ;o keia koa kaulana oKeei, ae inai puana hoi me kanu Hanai i Aui, a hiki wale ao i ka puni ana lo na Mokupuw o Hawaii ne.. j E waiho iki ik> kakou ia Ke Ikuhaupio ua |«u kana hss% a 1 ua ike no hoi kona mau maka $ca • hooko ia o na olelo wanana e ?pll» ana \ kana Hana; Al'i, E j kamaiiio iki ae no hoi kakou no ;k# Alii a nmmua | ho» o kō kakou hooki ana ae i keia {mooiek» i owili nui la ka Hanai | Ahi kwkie a Ve koa kaulara |Kekuhaupk"». , He uui aku r,o paha na mahele l<ik« * p»ii ana ika mooieio o ika, Nai Aupuni o Hawiiii nei. a II» maa *v:h> : ke a o ko r! 4 .5k0,; Nai lAupum nei o H&wau, hoi ekukala ana i keia.kahaa ikaua kautai\a "Ke ftani«aL* ! -Tar.VF N'A roK:i \ INU I jKA \YAI AVVAA\\.V AOUE |IKH HOFE E HOl AkC ! AI I | || |t K 4 atu