Ka Hoku o Hawaii, Volume XVIII, Number 1, 29 May 1924 — HE MAU NINAU NA NA ULUHE I PANE [ARTICLE]

HE MAU NINAU NA NA ULUHE I PANE

I ka LunahooponopoDN> • o Ka Kfupepa Ka Hoku' o Hawwii me kona mau Beia f Aloha aJuui ina—Ua hiki hou eaa 1 uiuau eiwa (9) mai a Miss Helena H. Koberts, kela wahme huli meje i kaapuni iho nei i Paeaioa i huouuaia mai, mai ka Bishop Museum mai oua Kula u Kamehupoeha. Ua hui pu ae ekolu xnau olohe o na mele a kuiHahi uaa aa L»ina o keia mau ninau 9 O Mr. Kahuhu o Waiaiea, he oiohe i ,pau pouo naa ke oli aoie ka hula. Aohe kuong i koe ,oia mau mahele s» na kupuna. 0 Rey* W. Kaeaau o Kobala he oiphe huia, a ke pii ae la e lilo i olohe oii. He lilo aku «ua, ao ka mea no hol e kekau nei a he oloti«} paa mele uoho' i hai mua ia i ka wa i hala. Niuau l TJa ike au ma kau oli ana he pli ae a waeno o &a iaina hoi kou oe a hoomaka hou i kela laiua a hiki i ka pau ana o keia laina. B(eaha la kou mea i hoi pa-~-lua ai i M laina hookahi? Heaha ke aua oia oli aua? . lua he ano. Haioa (l) No ka paa oke aho hoonaaha a noi hou aia ka hapa mua i pan, a hana hou aku a kahi no e pau ai oke aho, hoomaha no ioa paba ua paa ka lalani a pau olepah», (2) I mea e ahuwale ai ka laina mahope pna i ka wa 6 pohihihi ai ka mea e oli ana. Ninau 2 oke aaele Hole Wai—>. oaea ame Koua Kaiopua i ka iai, eiwa waie no iaina o ke aj?le hookahi. . Peben, he ea&hele ia ao ke mele, ma ka pakulu laina» a i ole ma ka! elua laioa paha ka pololei? lua he palua na iaiua o ka mele, pehea keia laion keu huok&hi. 9 Haina Ao'.e i hanaia ua mele Hawaii ma na lainn, aka, ua hanaia ma >»a manao u ka me|t nana ihakn ke mele. Ina pau ka manao, pau uo na laina i na i like na laina ma na aiele e ae elike meia. Aole 1 nanaia ma ka Jike o na laina. Ninau 2 Pehea o Kona Kai.-po» i ka lai, a he mele hoa»ae aneia eliko mv kau i inele uaai aV? Haina He mele oli ia. lua ua hoaeae au iloko o ka ipu olelo. Ua hewaia. Ninau 4 Heaha ka iike,ole oka hoaeae ame ke oliY Haina He kaaalako uia ka hapa hope o ha laina o na inek hoaeae, a he nee malie ko na mek oli. Ninau 5 Heaha like oie oka hoaeae am« ka hoou'eue? Haiiia IJf mama ko ka hoaeae, a he kaumaha ko ka hooueue. A i kahi manawa he like ne. 0 ka i»ea e hoaeae «na i ua oia a hookaumahu aua i koua iew, ua lilo i hoouweuwe? t> li««ha ka inoa o ke ui«i« kiuio. He buit anei? H«ahs ka luoa oia huia. Uaioa He laeie kimo uoia. He t»ea paani ua kamalii, a naua, makuapu uo i uhi ita. He eka aiio kimo. H« aioio heiuhelu ;u* oleio me he uiele la, ahe kiao oI«. , (i) H« mio Uua alaui, a uqu) 4 * iIMĪi. Hookahi * hoolele ilona. a i ka »ho aua ibo o kela hua e hsw i bo<ik*hi k«k iloko o kela puuHaio a paa i k* ahop^ *• i ka hoa e ibo aiia, , i KMa e haaa ai a pau u» Uua o k*, puu « waiho aua ilala me ka haule, o kela • lele tua iluu». Alaile* I akamai ka aae* i kimo «ua. , <$) 14ua tm« kupono Uoko oka Mam «kOOiah . hoolele i kekahi hu# »*«««♦ * ih»\ hoohū ae * k«4aki h***» e klt kei* n»*uhua .ioko m M hooknh . oiai. e kle ao* *»b» a e iho ao* kahi :Uk). j Oia k* «ra « h«luh«;u aka* ai * k«Mii *»avi hu«oi*io me h« mei< U. ; ! *Kui**koha i ka iaui « - •• Uaia »« L*»ttel<vbe e j 1 ua hiiui<e ok *pau ua <nw.» j k* i&oa e aīia H« h«n» k.wiuiu t vmh » M *,oa"'., »:ik, a» u' (Akwh» i K«11m. S.

Ninao 7 Ehia :'no o ka ko oli, a heaha ao laaou „ana? Ha ; na Eiima ano. 1 &iekie 2 Haahaa 3 Anai (hooha&lulu) 4 Ke'uko'u 5 Aheahe (i-i) Ninan 8 Heaha ia nae& he meīe koo? No ke mele hēa e hanaia ike koo? - » ' Haiaa He mele ia e heluhelu ana ika wa e nwe hamam» ana i k'apaia (kd'oV Ekolu mahele o keia kno. 1 I tta wa e hēle ai o kekahi mea o loko v» ka ohana ? b«hi e, a hoJ m*i ika honae. Oia kā wa e uwq koo ai na ohana, o ka hale me fea helnhelu ana ika mele i liakn ia paha nona, a i kahi mele ae no hoī. 2 Ins make kekahi mea oloko o ka ohaaa e uwe Kaō aua, ke sane, ka wahine, keifci, knpuna nme na moopuna. Me ka heluhelu aua ik e mele iloko o ka wa e tuo ar.a. Penei kahi iuau laina kuu wahiue \ ke"in!aloa la o kahua. Mai ka ua li?lii !a o Manoa. Mal'a paha ua paa ia oe keia melē uwe a ke kaue ' ka wahine, e helo ana i ka wa kuo. 3 I ka wa e noho ihn ai ke kane, a wahine, a keisi. a ha?a he mai« la a mau mahina, a oj«5U oaakahiki. Aho mai ke alohn, alaila, owe kuo no me na mele, me he ala eia no i mua o kona alo lee kino e waiho oei. Eia nae, ua hala fc&hiko, ka naea e uwekuo ia an». - Ninau 9 Ik« oli ana i ke mele kanikao o Kahahaoe, healia ka leo, he oli anei, he hooiieue paha, hoaeae peha? Haina Aole he oli, he hoaeae a he h^oueoe. Tna o ka mea nana e hana an i a hookoikoi oia i Kona leo. Hoooeue ia, a i na mama khna alaila, he hoaaae. Me keia mau haina ae la i paneia a«u la ia Helena. B ike mai ana paha ka lehulehu ona olohe mele i keia raau haiua o na ninan 9. Malia paha t ia hou aku kekahi haina 1 i kekahi mau olohe p*.ae d5 e hoike ae i ke akea 1 ike mai na kioi leholehu e noho Imai nei i ma:>popo ole i koia mau mea e hoiae ia aku ne).Ka ono a Da kopuna i waiho iho ai uuahope oei e noke ia ueai nei :ka huli me ke Vuek9aia. i Wahi no a Helena i ka mea kakau uei, aloha lahui kauaka ma ka honua nei i like aku me ka Lahu: Hawaii, ke akaja»i ma ka haku anai ua melp, aua uani 'oa na hoaolelo, « u» okoa loa ka m*ua (k&ont) i haua ia nu im'le Hawsii. Pooo kakou na Hawail, e 'm&hnlo •ku i keia wahine opiu V ua olelo hoonohoaoho i ko kakou mt\u Kupooa ame ko kakou Alna. W. M, KALAIWAA M« ke kakahiaka o ka Poalima o«i I hoea m%i ai ma ka Mokoahi MalKmia o Mr. Frank Woods ke Kamaalii-wahine K*banu k«na waliioe, a u« h*la !oa aku )a ue taoa oo ka makaikai ana i \eta «m« hana hookaU-kupua a ka wahīwe o H»iemauru*u.