Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 34, 20 Ianuali 1921 — HE MOOLELO KAAO NO Ke UHAUPIO KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Ke UHAUPIO KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

(K*k*u iaka pomaikai o ko ka P<<« heluhelu) Ua hoiiee pu ina'i ia no bui ua Kupu.tiak.itic uei.u ka'u W{ibiiie f i~4 heie ia keia hau& iawaia maao uiubi i.mea ni no na na Alii t oiai, i ka \va k.ahlko loa e keia ama, he ku i ka uaake ka pepehi o kekahi kanaka ;haali&a i ka ''aiano uiuhi M a huna malu i uiea ai naoa -0 ka wale uo i kulta.ua no keia a;io lawaia aiauo uiuhi, oia no k.i "oiano uiuhi & ua Ulii, ■ TTi l.iw'a tn a u h u akaka i "Uia tna kn aoao u ka uaea naaa e kakau nei k e ia moolelu o kfcia Koa kau]ajja okt: M u o ua Moikahiko o kpiH aina, ao ke knmn a- saua hoi a ka N"fi Aupuni knu!tna o ka Paklpika. Mai ktia Kupunakane mai no hei o ka'u wahino i hoike ia mai ai kekahi mau mea pi;i i tckahi mau mea auo uui e pili a;;a ka Moolelo o Kekuhaupvo t oui, o keia Eīem ;ikule Kupuuakaue o .kii'u "Jlc mea uy oia i j al.u ma ke B*iv> o k% hauuu aua o na Kupuua i keia Koa kAulaua o { ka Aiua o Ke<.i o Lalo lilo e." \ E hoi hoii ae kakou e ka * poe ' heluhelu i ka Qjoolelo o kt>a koa kn«lnn«« o ke au kahiko o fca ai«a t ie ike ?k«t hoi i kn hopen? o hakaka ana o Kekuhaupu> tue ka Wano niuhi mika-a-a o ka k«iakea hoomanao no hoi e ka poe hpluhelu no keiae hcx»nvafkt'-' fke ia akli nei. a la ~oht>S r\o kela 1 matv > uiuhi mawaeua kynu u kela ! maivsvaa. kaulu», ae apt.i .ui ā ho> *, ke kai hauna e pi ia ana i ke k a i e! ke}a man kanaka, a ua iilo io tto k«la mea j ha.na ia iku i mea hop» iika maoli taai i kela maao uiuhi. a aole hoi o kona taka wak aka, ua ht>omaO[v>po lua:ikti ! a no 0 Koaia ke ktjm« ao lua a Rekti. hiopio, ua piha kai ū ka op« o Ma mano, « ua Hlo io ao hoi ia i mea hoonawaliwaH maoli i k<>na ku'ana hnkak* īrai ! kcta aua o ke K.u* haupio i ka ieo kem a Koaia iaia no k« iele aku e hakaka me ka nr» njnhi, na m A tie !oa ihy 'a «ia m» ka maw iho 6 koua wia e kau a oiamui ka aua i ii* o ka wsa ke h*- H > j maopo|>o a ;a hoi ua ike kokf ihoj U *H> takf»u i ke k«peku ino »na oj k"i hu» ktta tt?atiO Tt\wh\ ahiki' ok* *kuUi ka poe o'uua kelal o»«u w«a ke b«jotuaopv>pv> koke i ka j Bn e hana a's* o Keme kft.« hua hakaka. r>»ja o'ka m v vnA akei. \ uo :.u m»ka k' A i o ke n*na &Vt 1 k« kuiau« ouwaena o kaua h-uu «aana «ne k«U hoa r* :i! <> n * ° keia lt*ii t»Hnti. i hwwu*-! {• akn e ifi, i ka r?o" o Kekufc%vspiv> i uia k«IJK aoaa oeannko « k t *&**■»! «h ha*ifo ioi no o a i ke k"t**«' okela nitih\ a# \j «Oa wm k« m&ik i k«U l liui hau«*! iauUw c ihv a»» % | »i* bcotttu;xj|)o Uu ao oi.i 1 kj»V at»a i hoocaaupt • a- i k*Vi .* k*:;a 4 C e paa 4tu ■ kona 'inia e baa ai ne ka tl<u toa, a lua . ticmābcwa kaiwi y*k\% *ra, a\vt* % * ; fc»aa ana »o \ koua bca u»,»u" eltu!i kok« «! i >n:v aU [•?k*. t\« eia * • i b *aa ©,r» t |«hrh? m_ ā k^

Kekuhaupio i ka matio oiia i ī'jhf a i 1 a kana kwmu &o !ua ne !>kp' no boi mc-.tsa mea i oU'Io mua ia ae ucf, ua emi ilio U ola a !u« poloiei aku 1* i ka aoauo kela aian-.. a mamull uo hoi o kela cteu lou e' k«'Uhiu 3TKI a an;iio» "a Joa:i ole io po i ka mano ka man-iwa q huli koke ae ai, «o ka raea i ike ja e ku ;>o-c oluua o ka 'waa e like nit ift i hoike nrj;i ia ae ln, ola no ke kupaka ikat>.a ana o kel<» uuno I kona hlu, ofal» «a ]o|t mai Ja oirt i ka pahu aua a uia', kiia wahi iho o kgua halo omua, a mimuli uo hoi o kola luu 'kaika ana 0 Kekuhaupio, ua h#fhan! loa aku Ja katia ihe hou mane' ma iee'» aoao o kra mano, a me ka j eīen toa no h<)i o KekuUa'ipio i l anuhi awiwi mai ai i kana laau] bou m.ino, a hou ak'u la »ie kn Ika.' Ika hou i kela m*no ma kahi ko-1 koke loa no i kela wahi i hou mua ! ?a, aua !ilo ia hou lou ana i Ke- ' kuhaupioi mea hoonawaHwaH koke' no i kela niaoo uiuhi; o?ai, be hik'wawe !oa no ia o kr« nake o ka ! mano. Ūa kupaka wale •< e la no ua | 'maaone», ti aia no nae o Kekuha" 1 'pio ke pili ala ma ka aoao o ua [mano nei, ao lta mea pouiaikai

I w«le no mi ko Kekuhaupio aoao, | U mflfeuli no paha ia o ke kokua' oka anmakua ao !«a nia ka| 'aoao o oia no ka huio! o!e e kela mano niuhi ilalo o ka [ hnbomt oka moana, aka, ua ' paka waīe oia mai kela eha ilika*, ai kaawnle o!e mai no hoi !raai kahi loihi mai na waa ui r «i, a tla īoaa bo feoi ia Kekuhiopiu he manawa e &(-' ai iīnna o ka m heninha iki i. Ke ike nei no o So%ta I ke auo oawa]hva!i 0 ka maoa, aokoaua mauawa nu 1 ken» kok« ak« at ika pqe oluoa f 0 na Wa» ? makaukau kok ;na [kaula no ka boop tt * ana i fcef:i īa ' looi o kfl moana, o ! n<H oia i k® hohomi o tra l&oftua, a| loaa oie aku hoi iu !ako« • t'a J kokeao la no na wat ma kahi ō.

K<?kuh«opio c p?s nti i kej» j m®no m«hi, «i pa«i teU' !aau ihei'ho» ta i k* aoao o ua h kir! t>«c« nei o ka motna. t*a ke»:» koke ia akn U ktk.iM kanalu e e aiehe ae i ka hi« o kc]a j oliii, iii ano n»wa!i\vaTt loa ' iho ia u» rasno n*T, ae oleha *al« 1 «na no i!«n» oka iHkai m« paa ] oo o Kekuhaupio ma k a u.\ .icjao ! tn« keīa la*u ihe ipuka ma ke!a ; «o«o o ita m»ho uei, ao ka lua h<>H o on pahuna i.ie a Kekuhtupio \ ■ hou «i »!oko o k«Ja maho, a« |v?oH': 1 !oa hoika'hoa *na iot k.ihi o konal «akt k«ke. M He ma«jisva w»l* ni> ni*' ia hnpe iho, «a pa® akw ta hio o kela mioo i kft kau!« % hu\V. īa mti !a mnkaaoaeok» hemanawn ]x>koK' vrale no h, i hapai ia a» U e kek«h- o n 4 ' w*a o Ukou Rei, a Iniī», j>U h' t> Ktktih«tpio ilwn oki a «» hete m> hoi kon:\ anola eaan^wa; a k*n ka we!i nu ak« t> ka ijnna o keli tna\i waaj kanlna |j» maium no> h.l: kth"n w»f o Koai» me kef* ro»tn 4e?o J Hroa hauman» *o -m* kaūUna. \ **K Kek«hiuipio v » r* lawm mai no anmakna o k»ia| mba*n hattui kanak* a k«u« i »o' iho nei t k<« \i!fa f>otuaika\ 9» k<ia j k«h«ikahu kao^ 1 h»na » k»n v ? *<•>■ iho t*a *kt j l»n Ukv»w i k\>u ekn ma?»*; w» kelm Mk%ks ki' % t nr> Vah*kt>U .vk**« ** ' I ike ?se ki hu: e V *la ko? ***»:* - ' !«■*,* mma ol'ihī r v »l 15 «e, H® hMM. Hf#3t htk! nma m okt k*s o ko« %n% ? keia |h.*n.i V»UI* ,? ke kak. e •* £« \t a%>h* t* *an \ ke^ •nt*n %-*% fw- t mr : v n «ta ke!i mv\ *at? r> 1 *tc* «,.,f f kt!^ *ims * kt ? » - vV * . ~~ l

■male.n nel kefenhj k inaka okt> :i ekokail, ia oe, oiai ( sn & eo palu w«o ! tratho'ma!u- aku U o ;,i U '*u noe hoihoi niaj ka i!u:n e k;t w kakoti, *na ta 'ia !i(,'<;paiw ]ea na men &pati t a t : ,!r nae ia h fc mahcniii taa ;>(,« aoan, nka. a fa uo ia aia. k» aoao o kau kumu ne.i a h'maikai o|c no ia r halawai ujai aua. me <>e m;i kēia raua aku, jka. mamim nae o ka aua mai oi, k manawa u\l\ : paknlaki, l- lohe la ana n,, ka in u p kaulam o kuu hiuh&um&na poqk<?la a'u i ao 'ih■> uvi. 1£ huli hoi iku au.ikaua Ika aiua, * niohai hou i akua ,q keia oihana hafeafea a ko naau kupwna oke au fc?hiko oka i' t :. !. ,t Mc k e ia n?au ok-lo u 1 ke:m koke 3C īa no ua Koaia 'nei • ka j.jo hoewaa o ltina o ke]a m .vi auwa» j hoe no uka o ka aina, *e hooi'o,' Tosei ana hoi i kahi o waa t paeaku a! : ka tik» e Ka; u a, ai kokoke n«.v hoi ika kuhik u T-ono eku ana ma kekahi y k c la wa||f t a ua hojko ia aku la īg kauoha a ua Kum.i ao lua ueī a J£*.ku ha\ipfo F e ka pje heluheiu o keia mooltīo kamahao o Kekr. haupio, ela rio u Kekuhaupio ilok.i 0 koiia 'ma.i m opio loa 4 &; kiei aku hoi kona m*u makahiki o kv ota ana * ka iw-kalua, a ua i-iu [t* nae iala iWae h ua cih a ui h--kaka ano iull 0 Hawaii nei. fte mea haoh.ij no paha i k* Toe heluhel'i ue: i kc:a keona o-e- .1 Koaia i ak.s a'- I ft Kek-uhauplo kela u 4i a m A ika! olv mamuT . k u xu kt.ua a..a ' : i kekahi kaiiai.a e hele e kokua | aku ia Kekuha".p.. t a aīa t aha ji,ka hope ]oi oke Ja aaa kt-;a koa kaulau--. j liawaii nei iit. jai kakeu i ka hoeku ia u keia uaa Imaluua t> keia koa k&uUua u iia- : wa!F nei. aku ao aaf ua mua |aku e hoike mai u uiu pakalaki ka aeeaaa eke oJa j kwia kwa ,'kaulana o lta-.\aii uei. Ika hala a tt a ae e kekahi ma* uaw », ua hoea aku la lakou ue; J ke »wa pae o Kapua, a hapai ia &k .t Uaa \vss o lakuU uti i uka . ka aina # a hoiho: U aku ia aa n: .n. nui «ei i kekaU ha;auwaa uu', i.i m«nawa \ k-i'ioha aku ai o Iwāi 3 * : na kanika a!pan o ua w&a o !ako.i ! ai, e !o t aku «Mii kela w*hi »kit, i hai e »**fo m»1 kekahi o lakou raa kela bal*<» »« uui- T* hooko ia keia ktttoha * Koai* e na kar.aka. ett: be kaaaka oo j Koiia i neho Btaus aalonao na katutk« > tda wabj ai makau »tsi i» oo ho; koaa aoo «kamai} k» oiU&oa. lu&. 1k« kaawak *aA aVa o ujl c**ī tt*!a trahi ak« a :hT' : taua u.i kituan;«i w„ke *kn Ktkuh ,, :; i s * kela pi*T * V, ;r.; A ha«a e h?«ni tku *i ; % ■«•w*. M At*he* «,v e Kuknhanpio, i»* thi« »kn Uk* *a«3 tna kaQa ī k.t «KMna. ua h*ha ī u im ka k*»a h«aikata e ka uIU pom*ikjtt. I kc:.i t wehe m* m i u. 5 ma* a ® i bf mau »«ka r moU*i *n* n* k e ak.-.a i v d » h« tscvkah» ho, e ai <*«*« *«* •* ke *0v a»»* J»aa JW« ik* mai* ok \ - ,kc 4-a *i k*ttJtuUiM Kk*k» ae k.4 « luk* <tta! a«* mea 4 t • '"** %* fctī* ■aa* h. tt XX' W*vss.. vl: *»* **•««)%; H k*u \ e v€\a -i 4 |nmi w*\V I» x* l keH 'i, ajt u. «fe»ika'?K> Wa €k% tattatis* '.a* 1 1 |A«. : l, T-1 i »»» f J J " ' v s 0 Wkalii cat,« r 4ia fcUt tbi \ fW* tsk l» ! It* •.»% <» \w *wj* I* %>Vs% '> «* - iKU } w»*aiss* e* ttr» * *.■* im ,ku-1. xw.- *#; :v* v.a,% :t„u* v u *.u ?