Ka Hoku o Hawaii, Volume XIV, Number 20, 14 October 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

Moia:N\v xxvni XA LMK.A O NA PIUKOK.O I kckalji-rnf>n»wa, im, 1 ilo ktis ano lnhnai hoonuiw i mu lw ohaahilu i km> kiuo ke no >noo IU-, a he ano p.nkiki mnoli uo hoi i ka na > o kr krt-ink h'.N)m.iopo;in o!c i ke:a m .n ano hi'inai o keia poe KTistiau<i. V» olelo tnai no keia poe Kr^ st e po!t- ana !ako«j '■ no'», t n.< kn me< a lAou i knpi ai M lokom:uka! ; " oia ka ka nua nana e hooimli i ko'n mmao, a hlHiHii ;<kn hoi wt»u i ka oiaio maoli o ikeiii h>> >m;ir.a KrMia«<\ | Kra nat* i keh nian iwa a lakou e oUle nei no'u , aok- i kau ai ua | lok<Mn«ik-«i nei oialuna-o ko'u p«..w, a in->» piha ma keiA rntu aku t; hooki» i>t ai ka leo o ta laki u m \o le«> pu e no keii Uom.t p nkiki. E nau» aku nae hoi k-aua i ka jne-» e hoea m <i an» m« k<-w «nui aku, 'ie p e nae L«m;i i hoopii.a ia« ko lakou niaii 'O mv hiimai AkuJ oiai , ac hiliu.u ana e like ine k.i h itn *i -■ k.; k«.iki uuku i koiia mak«u e pouo ōi 4. Ke m..n.ioio nei no w; u, a'a 10 no paha tl «k » o k > oimo hilmai o kets» I'<K» KrisHauO keiH<iht m«na ano e, oi.ti. peheaatnih 1 hi<» !iVkou e haun miik.i mai ia"iv ka mea ; haua aku i ke ka 1 111.1« iu£* maileaiole uialun» < k -kah> p >c u lakōu, ,»k«, tu hui kalit ma» la ?akou ia'n, •* a>»lc w a 'e hoi i > tt wale t)o, aka, m p u uo kekahi kela Kit (, kilo wahahee, ai piha hoi me ka hilinai o ke ka. ri ik,t koīoh(j \oa. K«p ,iin,thA ho ka hihnai o keia poe Knsu auo "U* kakau ak« wau u oe ua hulo/nalu aku oia me ko makou ike ole, ma n«a «ae o kona naloWale n«;<, ua waiho iho 1» oi» 1 kek«bi **kea*' oia hoi 1 hat»u. i® mai kek.ihi Uau ntm «n.u, «o ' kekahi hoi « o na t»e« i» H i k« k. kou hooumna aua. I kUu wanawa i *1* a y «i tu»i k* hi m t im u« loaa iho la ua kea laai u 1 ma kahi Ikokōke lo.i i kuu «luna e moe ina. Kia mau ke malama isei i kela li<tulet, «i hana loa ia e ka« mii «u» faoi ina k.i«i a'u e ike oinu aku *ī. '« lielc aku .-tng h<<i imua f> keu taankru nunao hoohinu'hau 1 1 ■<» t|»fe n <v iio kx»u » keia hum.l ftkā, ou *(♦ hf»< v h*tHt!i.(«o «o ia | -Lu£ia. oiai, na !awtU\w ko« » n»au | lsma I.* tm>i. l'a p« '* kt »m-| n o mah «lt» nv k » r.»*nao hCK*>w.th 4 wuhi iioko o*o. m;i kuo niiin.H? ik*Ln»:'.a Uo>-hAtiv.h«u<r lt« MK« Witu 1 * ma k« tih» "«>* *»oi o ket;» Uauke. % tn♦« htv>k«.t»WaK' m JV\ aa auo ho^^nh*w.th \ »ku <v.tu mē*, l kekah» mi-Mw ■»» *•*« m m mi , it ! h<>,V !o n>a ift*« « »«t .1 «*« ' kf .!« ' h' Himm h- ."i»nu o ke ■* p« e, <» «>t 1110 ka V. ! » ,! ». « » s * «' * pm Kī "t ar« «• v.» 1 a; lakou 1 ua ttset o'««'n ap*n kt

nol'o hoi.u.i 8 1 ' v. O kekahi mea uu hoi a'u ; ion uō3 k.i t lauiK. .l:i iiu ivvU L«" ,0, 5' P*'-! * i«w, ua lii<> o.h » mnua n<ti > kfia pov, a na hili'iaii Ipauk-i io.i hkis o s k.<na j«u»u«'l hekaniki -no n' |h.tu »jO a* m.i a:io, a ie_ oihaua li" | Wai-i k in;i i lawe'awe ai iu • koiH iiiina. ika, iif kt'.,.ji.iaha nae k« l |atio p-MjkeJa o kana mftu j oieio, a n;t pi!n pn i ka ii imau.ioana i U.a poe m-l'lo «• keia iuj,uii huuwaua.'' "Kakau mii net oe i.i'u ina kati kka «ni? aku uei. e kamailio uiai aji.i ni» !,i lek !, aole o pono e h<'uikaumaha wale i ka uo ua m»,M |irl'i o keu ano, ak.i, ua maKemake wau e hoikt iu aku : a o\* ma ka hututhutia oK* tho, aole \<» e loan h»u ia'n ka hati"li o ka noho honua bh,i, a hiki i kua naanawa e hou ako .-ii i na maka o Lugi ». Ke ike pu uet uo wan ua kouio iuat kekahi unp huu iloko o'u f a he ano hoi a'u e hao hao iho ai uo ia mea, oi<*r. ua hooimopo|xj uo oe i kuu huihoi ole iu mea "he hoomana/' ak \ o ka mea kupainaha nae ke Hlj uei kei.v uiuau i tUta t;a ko'u nuonoo e hooh.«ua a:, a i:.i hiki ole u'u ke houpo'ua aku iua tue.' U 'u i lolie ponoi ai u.a : kela uiau k maka alakui o kei.: h-oaniM a e hilinai «ei. Mea piha na ke aioha puokeU ■ iloko v\i i kiu.o aku i/u v naiu aku l ke'.a UJea uia kekahl uUO Uoll. oka ;iu.i nae o. t iiia ui hoouiaua , jaiiJ, ua iuki oie la'u ke ikv ule ak« |i na hua.iuaikai i haua ia uialuna iii'u e keia poe, oiui ,wau e waiho 1 ana iloko ko lakuu Liuia. t'a I i.ua tuai lakuu la'u i ua haua apau 1 hik: 01. i ko kakou pue Uiiiuai h.i, mai.a ke hana aku nu ko lakou pue liKuii Hehikiuoia kaua ke uoouoo iho i kv.ia ui > pookela i.v/ o ka hilmai o keia poe Kri»t>ano, ae hiki «i no hoi ia knua ke hoouiaopopo loa aku i ko lakou j htlit:.u oi iu i ke a lakou vj hi.inai iiui uei. Ui. liio keU hilina; 1 h.um.uia i uiea akeak<.d ole ae i k». aioha pookelu o ka uhaiie kjti>ka i'koua hoa kaiiwka. aka. ua 1.10 ua ao aua a K?u hilinai hoouiaua u kv!a poe Kt»sllauo i Uiea hoai loa aku ī ke aloiia pookeU iloko o kll K.niaka lie uiea tio kei e uooi loa aku aua i k ■ ano pookela maoii uo 0 keu ano hihuai houiiuna o iu ;vie Kiiiiluao. ](t> uoom i pupo akui la uo wau . kvu ano iinuoaka iho| uo..kei* niau oielo a'u ia oe." j "I kuu aua &ku i kuu hak 1 liuho uiahupe iho o kuu haaieie ; aiia iiku i kahi o ktla poe Ki .s- j Uauo, ua loaa aku 3a ia'u ka'uj UiaU kauwa e noho ku'iUl i aua. a j ua f£an«o maoii uo iakou * ia w*u j 1 Beuevctuua me oe, a uiamuli paha uia man«o o lakou peU, no iaiU, ua *uj uiaia uiaoii iu ka U. kou mau bau» k a ua loaa aku U u<» ua, ku.t(wj īa'u ua pauhia t ka uiu, «e «haama leaiea at?a uie j ht- «iia uu Uilou pouoi uo kela Uaie b K w-tho iwukaki «um n,v pono lialt I u * l O. i k.» ike an», «y poe kauwaku,*pi.i i,ti !«'<i. ua uwu iakou me ka winwiii, wiai t ua ike uo oe e kuu AuakaU ī k«! miu o ko'u ma 'u.u t aua t ke kapukapu o ku'u ]h»h- t h u« h«xuu«lu hoi oje k«t .uua in.ieH ioa. | ka ike ana o |i«kv.>u »a'u e ku aua uvaena konu o jUk»u. ua uuuie k»ka!u poe o iai kou no k» mak.au maoli, a pehe# ana U kan i koho .u e hau* *k.u W4U maluua o ke:a uiau kauw. haua ik'ko w kc'« hak poiiou K hoike »ku mna wau I<a v>e uie ka huuahuua uk* IUo s kt u i liatt«i Au «i ta Ukuu. 1 ku« :.-o i ikp ai i kfia mvu hatu a-i.i w.iOm a kt:a p»v k v.\\ ku.ip s». na ulu koke »s. U m k « iii «a 5 iVfco 'u e k *i*ea ak ' 'ks 'V; i K* pa. - IcV w* st kur.! > k # >* «<_'.< a 1 t'v v.tu tvt ; p, hiHN','*: .ka k A 'oi n)-«*tiU4 o

' k;it; .va kr.lohv , iik'.-, wa ! hiu īeoke m-i 'a t/> m«nao aloha ! iU>ico o*u ! kri-i j><v ka< w" k>|l- hc, <i hj s 1110 i hui \ « ln o'e Hokei |o'r, in* 1 i 1h!-4 nfe;j. ('i 'voai.iu i\v mai lk ■%-*'» '■» - « » p ii <> ki-k2ij)i o keia nnn kii'.iū- kili;«P ta ruii» ! ki»'i m-ui imkiia ma 1 no ,*.» ii|»»bo tiirhasV'h.< ih»> la waS» ilako o i|;uis kii->u unne-» ti<i kvk .hi m.n <i nn- ka tioikf ole aku ia iiik -'u i ka*'i e hau?i akn ai ia lāltn<i; m\: e <u»ho mehaaieh i j,na ilok<» ■> kvl.4 rumi, ut hoe:» īiv»i U o'u kekalii mau manao ano t, itw he ? ne !a wao ike a;io 6ke ;-o ana a ka poe KfUua»o, a»nc k, 3 lnkjyj i hana aku i kol-ikun nnu (in'nii, I keUi niau l;i a'u 'e noho mehameha anu, ua !Il<j kela m;tu la i raaii la ao ;+ku i kela mau kauwa koh.he au i k» haawina li<?op;u e ka lakou tnau han.'«, oiji, e h><lo ana h»koii ia mau l.«| «ue na helthc»j *ena haikea, a e k«Tli ana boi me| ka maniu pihoihoi i ka lioopai a'u e h'<>*t»u 'ikn ;>i ma'l.np o l<>kou. I ka la ekolu iho »> Kt.la; nianawi, ua kahea aku la \v.<u. ip f iakou e akoakoa mai iui'.ia !.<*«, ai| kuu kamail'o. anu i keia oklo imna o l ikon. °Kv huiit.'la itkti uei wau ia / ukou no ka ook.u uiuu ha:ia l .puwale i kuti m:iii,ns;i i ka.m le aku ai UKii o . ukou aki;, .i ke nuuiaolan,i i»ci \Y'»n e hana uku .ma uukoti i ka hajia t.; mnm a o ka manawa i h <la aku I I hakalli fi<> *piu ki.u inau . l-elo ta'u ia lakou, n.> h -u't iho ia lakon 'mi ko lakou iuuu kn!i, a ih\c uiai l.a uie ka leo hauh .u, a kapa tnaj la ia'u he Maku a hi; uiikua uo lakou, a hoopa i m*i la i ka hikou mau h.uia powkela uo ka « a. e heea mni aut IK iiio hilnhila i;u I>aha, \V:»u i ka ho'-ke aku ia ua lilo kela nuu hK.hu.-na a'n i ifec uiaka ai, i mea h- unaue muuii i ko'u ■|puu.Vrti t a im he'ulei ]u iiu ho 1 Iko'u mau -waim.aka iut- kuu tuuu Wauwa. I kela nia;iayva a'u i hooi>uk.,i i kela m. u '. leiu i kuu aiau kar\v;- 4 me he ala.. e ike aku ana »vau i tia inuka alaha o Lu«ia l uai.a mai uii.i i.i'u u e ka apuuo loa niai i kt! ; ni 'U hiua aioha .t'u i keia maukauwa kuapa.», aiue he. ala.ttu h«.-i, e ike uku ana wau t kou.i mau \vaiui<Wa uiuuii e ln.Lie pu niai .. na me kc> u, u ua lil.» ia ti->ouoo i aiwa hoonahe UiuwL i kuu ulune. 0 kck?ai mc«. a'u i huomaopopa to.i i keu .ui.au la, a mahope iUo hoi o kuu haua aioUa a;ui \ keU< pae kauwa-kuapaa a'u, aoie ia li i«a a'u i ha.ua ai i niea «. vilu a t ka man.io, hookiwkie; lioko aka t eia ka'u i -hooi£|a- popo iu oi !oa #ku ko lakeu tu.i;k«i i keia nianawa» a ua IUo hoi k«ia haua aloha a'u i mc.t h\-ojj)iit ioa mai ; ko l <wou alohH hihu,.; i ko iakou liaku tui Hc mea) k,uu>Ldo uo keia i kuu aian.io, oUi uj iuc v k.i Uuia ;>oio|ei no kiia . ma kv;.\ auo hii uai homu«Ud o U|a p e K-iaU a no hoi ka'Ukuu i haua Oi-ii ai ia tnaua uie kela Kahuua He]cne koioh\L. II» uam kauu(u no keia i ka iu o ka Uoiua t maa \ ka boop#s ikai,ka i kana uui" kauwa-kuapaa, <.: J> ,ka hoi o ka huilaU «ku i ua U«ua koioUi a, kuu poe k#u»a.kurtj;>4J t i-U ka ka , eu*a e «.4 loa aku *i k,o Ukwu j ma>ka» uia; i k. Uk«ju liaku. Ile, tt>cA .aue kauiaUao uv( kvi» i m«iuo e ku« A«<*suU uj 4 >ikai,". 0| k* ma;:a ik ke.a <a kv aielu hui>< k.u -' 1 ; •* | AoU > pau | —4- - . | tt»*i i, . t t», i kah"> ola k „h: iiiu I»'* j fc.<. i, m*i ti«? iU ' {Kpn ,pM l U % »i i o Ikm, k* u?» **h ola i M l hi« uiM v koua «r«la oU » * IOUi-», lM*i.. i !