Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 49, 6 May 1920 — UA HALA O J. KEANU KALALAHUA [ARTICLE]
UA HALA O J. KEANU KALALAHUA
Aloha Malulani ame Maunaloa, ia maa halelana i ke kai, nialuna o kona ouau ōneki kakou e holohulo mau ai idh la o no olua noho ana i Kamehaooeh» SehooL Auwe na luhi a o'u kuku o k&kou ekolu f, e;a ka aole kakoō e ike ana i kona hanu hope. Mamuli o na hoeno e ana mai oka pilikia, ua ho.lo.omii mai ia kuku ua noi mai oia ia'u e hookuu au iaia e hoi i Laie, oa hai pu mai la no .oia ia'u, ina e hiki naau. apa Kela uaiii ilo'-io o ka puuwai ona, alaila e huale!»» ana oia nolail« t e kahea aku oe i» ku'iaue Haili, ua ae aku au aie ka minamina nui o ko'u ohaoe 1 kona fcaawale mai ia'u aku, ua loaa hou iho la oia i ba umii no ka ekolu o ka manawa. ua lele aku au e opa iaia, ua (piha paha ka hora loaa kahi maha liilii, ua puka mai la no nse ke Rt>ko ia wa, ua ano makau au no ko'u hookahi, ka'u kar.e aia no oia i ka hana, ā he bahy liili!" no hoi kekahi a'u, nolaila ua hele au e telepona ia kunane Haili, « ua hiki mai oia i ke kakahiaka Poakahi ae, loaa mai no e unu ana r>c au i kuu koku, & oa loaa no nae kahi mapa liilii ia Wa» hemo pū mai la no me w koke nei. Ua h.oea noai la no hei o kunane a hai mai 1h i ka nui 110 p ko lakoa pilikia, ma'i no hoi oia kek&hi, ua pane 8e la no e kuku ia wa o ka piHkia e nobo hou no ha wau me ko kuahine-
Auwe ka mea walohia ke noonoo && e, oia ko'u lohe hope ana i kona leo kana mau olelo *hoi i ku i ke aloha, o ka pane ana ae ia'u pehea au e nofao no paha kar». Auwe ka leo aloha o kuu kuku e, ua hookuu aku aū iaia e hoi me kpnaue i
Laie, ua paa no kona m&nap 6 waiho nia iloko o ka aina houlualu ana i hele mai si, a ra heeko ia, iloko wale no o na la ehiku ana i keawale ai oeai a'u aku, ua hiki ae la ka Anela oae ka i>alanehe a lawe akn la i boa o ka Übane, Aluha no kuu kupuna ka makua o a'u mau keiki, ka mea īaui a kuu kuku ō kuu taau keiki. Anle i lq|hi aku i Laie noho aua i Kahuku nei, Auwe kuu minaa*ina p»u ole i kuu kuku. Auwe au e- Ao!e au i ike 3 kona hanu h(>pe t eia ka e waiho ana kona kioo i k«* aina malihini nei- A ke mahalo nei au i ke A kua no ka hoo: ponopono ana mai iaia iloko o keia anu la hope nei. Ua kou)o oia iloku o ka Hale hna a ua pau kana haoa aāk keia ao. Kolaila e hoonani ia fce Akua >a Makua ma iia Lani kiekie ioā a he .ualu ma ka honua rei, he a.uha i kanaka. E hana maisai ke ao mai ka po la, Aia inaua ka. lama maikai, Aia na Anela e kakau iiiai ant, I kau mau haoa *e h&na maikoi. Cho. E hana maikai mai uana i hope, Paio ikaiKa i pakele ai, Na ke Akūa e kokua aku, I kau t»au hana ke hana maikai.. Aloha au i kuu kuku i ka hea; txiai ia'u e, aahea aku nei o Da»gy e hoouna aku hei 1 wahi i ? a na kakou i ka makeke. Ua pau ko makou lohe ana i kou leo, ua pau ka hea aoa mai 0 bahy E! ; zh ia'u e maw», tutu pau eat poi. Ua pau k.a luhi. an» o kuu mau lei ia o v -, ua haalele mai oe ia makou.' Na ke aloha no u kufcu i kouo
ikaika mai ia'u a au mai au i ke kaī !oa me ā'u lei A«we kuu huapili o na wahi apau, kuu heahele o ka halelana i ke kki, a ka Mikahaiu i hii hele ai ia maua use kuu kuku # a ike ia K«u»i, ike i ka wai ulailiahi o Weiaaea ka wailiula o Muna i ke one kāni o Nohili, rue ka Fahap!<ha 3eS o PoliluUe. A!o!?a ia wahi a kaua i hele uialihiui tufi Koioa a hiki i Waimea. Ē Kilauea e, ia halelana i ke kai, oa pau kou hii he!o nna i kuu &uku. Ē na ale l utl lua o ka moana e u« pau ko ouko» kapipi ana i «• huna kai lelehune iiia na papaliea aloha o kuu kuku, w« n«!o uia uo ka waaiau loa. E k» haikm lua o k$ kaona e, alohu ia, tt»au wahi i pili ia me na oh&L*. | keiki s ā)bkua u maiou* '
Aww|, M»i pt>inf ka hoi au i kuu na ho;ue «loha ou 8 kuko, k«n j'na i |ta lai a ehu. E Kona p, KonA k»u oua l ka lai,
opoa hioano i ka *oc.alie, hiolo na wain«Qa a ke kehau- Ua ikē paha Oi ia kuku Ke»uu i naio ii*o uei, i ka uhiw.ai o tue ka ua kuuihi ae i Kakala,, auw« kuu alolj.A patt ule oe. Aluha Waikiai me Wailopa,. ~alo.Ua. Wahiimi .mr .Palinui v aloha Kaueiauwai la Kiiela. pohai a na, mauu, ia hoene i hoopuaana ia ai p ke aloho, aloha ia niuu wahi a kaI kou i uoho ai - 1 Aioha ka palu o Pale ia nalu punaHele i o'u poe kupuna iua la opio. 0 ua aao maikai o kuu kuku aole inu rama mai kpua mau la. opio mai aol« puhipaka he aloha, -he-hikomai'i^u-he -iwehe hamama ia f he ;ke i ka poe kiekie a haahaa. Aole no oi» i houuaauao ia_ jna kula kiekie, aka o kela .ma u auo o ke kanaka haipule a huopono oia kft ueea naua i hapai ae, a u& iilo uo hoi-aia i kauaka aao uui iloko o koua mau ia. 1 kona mau ia opio a elemakule waie no oia, o na hana mahiai kaaa haule ol<s, he makau loa oia i ka pololi o kona ohana, Le .al»v piha i na keiki kona ame na moopuua, a mai ioko mai .ona me ko'u kuuu wahine i hala mua i puka mai &i k.o makou mama hookahi waie uo, oia hoi o Mrs. K&maihoehakino Kelii. kauuiaau Henry Haiii a mai loko -maio laua makou ap.au he 1S ko
makoo nm, owau e nei .ka uaua ioa o makou, na keiki <» keua naau pokii apau nana wale iig i luhi a bootsare aka ina kane aoje lia wab;ne t a ua palahalaha iua tnokupuni like ole e noho noai nei. Eia au e kaku Leahouui e, alohā wale ia wahi a kuku e uhaiaholo dku ai ia oe, ua haalele ia oe kona kaikuahiue hookahi wale iho no, ak» ua ike no nae kuu mau aimty aloha i kon» kino puanuanu a booHHio like aku no hoi makeuiaia. E up.ele John Grt.ce e, ua hala o kuku aole o oufeou papa heu i koe ina keia ao T Aloha iaa kini makamnka o kuu aina, aloha o Kona kaiopua ka nui ame ka lehulehu, aina aia ka wsi ua puolo ia m&i i ka maka o ka opua. £ Kona e ( e Kona lui e, mailoko ru«i oo i hookohi ia mai ai kuu kukp aloha. Aloha na uaea apau a kou mxu linuu i haua ai # ke ahi peahi ajai la tca lau o ka uiu i ka makan:, fea lau o ke kope 1 ka hoopulu |ia e aioha waie ia wahi i piii ia noe kau niau kupuna.. Aloha 0 i ka uaaKani apmpa», Waimea i ka ua kipuupuu, Kawnihae i ke kai hawauawana, e Hilo i ka.ua kanilehua hoi e, tue Puna paia aala i ka hala e # Waipio anie Hauiaaua hoi e, Auwe, ua pili wale ia nu utau waiue kuu uaau kuku. Houoipu i ka uwea hoiu i ktj kai, aloha ia wahi uu i huii heie. mai ai ia'u ke hoooianao ae, auwe Ua hal» ua ualo, e kakaii nna uo 1 ka leo o ka pu a ka Anela - Ua a'o mai oia iua auo oiaikai aptru i kona ohana, a ua hauoli au uo koua aiakai aoa ia ( makou iioko o na hana pono, e kue ieaika ana oia i konaPohana i ka haoa ina uiea pono ole- Aole oia i hōoluhi uiai» aole no i hookikina mai e hana i kona niau lu opio, ua p;ha koua mau lima ka hana, aol»> una makemake i ka ruafowA, a hiki luai |no i kon» mau la ele*uakule, e iuaI kemake i. au Hiia no oia e han«, a na ka naW&Uwaii i h>ouuho paa i ka hale, a hala wale aku la oia. Ke haawi pv\ oei au i kuu heouiuikai palena oie ia oe e brother Knhioua uo kt.u kokua pu ana mai me a'u iloko o ua uwwaawaii u kuu kuku» kou iiaawi uitiU aua uiai i ua mauao hoolaua la lu&ua use kou uhaue o, { tiuh« oi&io, uoa ko'u houmai&ai | uui, « na ke Aku* uo e kokua uiai jia kakou «p<nt, uie kona ak>ha p,*o!e. ka hoa ohunmlnuLU kiui kane o kuu, o aa hon. u kt I ahiahi, e ana i ke &no o ka, uiohoana o keia mua aku, ua iiio I uo ko'v kuku i aiea nui i kaue 1$ huhu loa ana oia Vu ke i:ui aku kuu leo ia kuku i (t& ai t ka :V I *\o ka *ue», he huho ke k,v | no k« ai U;ni. A«Ae -ūu o &i uui iu»ai i ua i 4 a hoou«oa U, h i* wale ' no a hn wahi i\i hou w Uahi ;al*: auo kupouo i&U, Auwe kuu ! k»uamha k<? ihviioo ao au * o u i»uau i ik<? i ka umkou, [hau -i utrle Uiha hs,H>Uk s iuai,
no ia amkou, ua pau ka ai uhauha > aua, a. yi» lilo no ia i kip* tjQp^anao iloko o ku« puuwai uona. Ka haawi pn nei no hoi au i ka \ ko m&kon ' ĪLiku pUnwai M>. A Aeiama, no koni ana mai e kukua i* maua i h«le rio ke a kino lepo o Lo aiaua k"uku, a pela hoi na bp su ana a ke fcauka, A ke mahalo pu nei uo hoi i ke Akaa no kona ae an» mai e boakoakoa ia makou, ko makou id«u makuahine ekolu, ko unakou'uiakuakaue, a me Luakou na mcopun?),_ aoae ea makou keiki aku e hoopuni. ana ika moe paake o ko uiukou
kuku ialoha. Auwe, be ku : ka eehia na ano o kuu kiKii aiu r ua oielo hō'opo'maikai &jai Keki>hi mai o ua kauwa_ a ke Akua lr<,ther Wm. _ Walapa T?Te haawi pn nei uo hoi au i kuu KoōiĒaikai i kīru pokii Daykl HaiH ika nui o ko f )a hoomanawanui niie kona mau nawnliwaii ipe brother Mnsts Keawe, Mr. Kekuku ame ria liaia aloha e ae i kokua mai i kuu pokii kwkaina hoi Ruse Keawe, feru hoa luni o je e kuu pokii f aloha īa mau la. au i heoioanawanui ai ame a'u hoi kou hanau mua nei, Ufl pati ka luhi, ua hoomuha o Kuku ia kakfbu, a ua haalele' nai hoi oia ia kakou apau- Kuu kuku i ka uka iu anil 0 Malulani home e. Agm. kuu luuluu, ka eha o kuu puuwai ke hoemanao ae ia ivahi a kakou i .pili ai e. CJa u.aha nae kuu uhaue, d° ka mea ua_moe aku U oe iloku o
ka inaha, a.pemaikai ka poe apau i make iloko o ka Haku. Ke hooki nei au maanei me ke aleha pau ole Lo kuu kuku hele loaka liUnahooponopono ko'u aloha aoie A lede lima hei o kou papa pā'i ko'u hoouaaikai uui uo&o oukou hoomanawanui ana mai. O oaaua iho no me ka muua mau iei aloha kupuna, Mr.i <fe Mra. June Kalikn Lineoln» Kahuku Plantation, Oahu, i\pr. 12. 1920.