Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 24, 13 November 1919 — KUPALE O KUHIO NO HAWAII NEI MA WAKINEKONA [ARTICLE]

KUPALE O KUHIO NO HAWAII NEI MA WAKINEKONA

KUOKOA XOV. 7, 1919.

Maluna o ka papahele o ka hale o na Lunamakaainann, o ka Ahpolelo Lahui o Amerika ma ka la 16 o ka mahioa aku nei o Okatoba i hala* j i ku aku ni ka Elele ī.aliui Kuhin, i a kupale ia Hawaii nei, uo. na kue a Benatoa Reed Sno«j;>t o t T ta, e ahewa ana i ka poe kanu ko o Haw«ii nei, uo'ke knai hoolilo ana sku ike kopaa o ka 1919 īa lapana. Aole malai!» wale uo pau kana kupa!e aua oo Ilawaii nei, aku ua kup i« po nku ni», np ke kapaeia ana ae o Hawaii, oaai kona komo pu| ana aku me na wahi e ae maloko o Aooenka, maloko o ka bila, no ke kokua ena i na kanaka i nele me na haoa mikiala Ua l&we m_ai o Benak>a Smoi>t o Uta, 1 kēkahi hniolelō rnaluua o ka papahele o fc* Senate. e hooili ana i na ahewa ana i na kauaka kauu ko, ' ma Hawnii ne>, no'. ku lakou liooli'h, |i kc fcopaa lapana, iloko o i^eia

j m&oaw.a p.likia, a'n,-> ka ike i> ka Elele Kuhiu, i ka polulei ole o kela kuiru h(>ahewa, aole nia i hr>chakalia iho i ke ku ana aku maluna o ka pāpahele o ka haje o ua Lu pamakaainana, a hoatf !. m >ku la i ka mea oiaio, e like me kana i ske ai i hana

ia maenei. Da hnli hoi tnai nei ka Elele Kuhio no Hawaii nei, mahope o ka hoohala ana i k«kahi ennu inahina ma Wakinekona, ika manawa i! hoakakaia aku ai imua ona, no na mea i hoab<?wa wale ia mai a! o' Hawaii nei„ e pi!i ana 1 ke kuai hooīilo ia aku n ke kopaa, ua hoike ! mai oia i kona kupale an& i ka poe 1 kanu ko maanei nei, me ka ho-)ia 1 ana aku imua o 'nn hoa oloko o ka Ahaolelo, he hana btwa loa na Hawaii, ka ae ana aku e hoelilo i kona kopaa iloko o keia manawa kupillku o ka aina, ā mā kana .nan mea i ike, aole mea a Hkwaii nei e 1 hilahila ai, no kona hāawi ana aku i na kakoo piha ena, ma na mēa apno a ke Komīeina o na meaai j 'kol mai āi, iloko aku heī o ka wā o | ke kauā, ua han» aku ō Hawaii* nei ' i kona mahele, m« na manao ma- ! kee.

Oiki oia māiuna o* ka papahele o ka hāle o na Lunamakaaina, ua waihoia mai be mau hināu lehn. lehu iaia, tio koua ike e pili ana i ka oihana kanu ko, a ua pane ia aku ia mau ninau apao me ka pololei, e hoopauia ai ka pohihihi o na -nea apau, e *hoike aha hoi i kona maopopo ma kaua māu mea « kamailio ana, no ke ?no o ke kanu aua i ke ko, ke oki ana a>ne ka

wi!i ana Wahi n ka Elele Kuhio i hoike rik(»H aku ai ira»xt o na lioa oloko 0 ka hale o aa Lunauiiika&inana, aole !oa he kopaa i ho'>liloia aku ia lapaaa, akb o kc kopaa o ka makabiki 19 W, ua hooliio ponoi Ja aku ia' naaloko o Aooerika, pela hni me ke kopaa o ka 1920. Ma ka bil» i hookomola mni ao ke kokua ana aku i ka poe i hoopi[ikia ia ma ua haoa uiikiala, i ka uaanawa i kauaeia a> o Hawaii nei, □oai ke koiuo pu ana aku na mnkoaina o Am\rika, ua hookouio aku ka E!e!e Knhio i kekahi pakui, ao ka hookomo pu ia aku o Hawaii nei, eia n«e ua hauie wale ia pakui, mahope n»e o ka loheia ana o kana man knmn hoakak'a, ma!tma o ka o ka liale, **U» hookahaha loa ia mai ko'u uaauao, ina uaha aia iioko o oukou ka noonno, ina he hapa o HawaH no Atnerika. O Hawaii wa!e i!m no ke Tt>rilore pilu i k<v, a ua hookahahaia mai ko'u man«o i ke kuuiu i kapaei» ae ai o Hawaii mai ka luua ana o kekahi mau pmnaikai i tia, ' mailoko mai o na hila i hookoiuoia! niai iloko o kein ha!e kaūkanawai." Ha tela w&hi i uiiuui uiai ni o Mr. Blanton, i «e kuuu* i ole ia ni kekahi nie t, iioko o ke ko«wte o na Teritore "Aole au i ike i ke kimiu kupouo *\i e hele aku ui hui pu me ua KonuU* o na Terilori, maluua o ? kahi hila iaula #> Hk« me keia a!aj ka'o mea i hooniaopepo iia wa?e nof i he bila i pili in Haw&ii, nlaila ua; kotniU> o na Tenlori ke kupono' 1 noonoo ia ai. 0 ka 4 u $ m\ aku

nei ) Kh . nn b iiLK>kt>Uil> aiu ia Hawaīi imko o k<'ia M*! ; a pah« ua u»ana:> i>-e Koiiiiie Hi)L»nai>uau, he wahi vale iho oo o Hawaii no n» pa-a Imlu .nae ka hookani i ka ukukle malalo o ka laao pama.l' oo kela oiau hvanoke ia f ka »kaaka.

''Oa makeonake au e hoike eko i» oukiiu «na keonieuan», he mau hana uiikiala ko Hawaii nona iho. 'Ke hooula nei oia i ke ko nona iho, aole he wihi e ae trif, ke ao nei i h ilomua loa ai ke kanuia ana o ke ko, makeano akeakamal He oihana halakahiki ki-na rue nn hapa e ioaa ol« aku ai ka pomaikai uia!ok j o keia hila i ka poe e hana ana ma kela roa« hana mikiala? No'u iho, aole au i ike i keknhi kuinu o ke kapaeia atia o Hawaii. (Nokeia i ka paipai.)

"Ua makemake oukou e kapae ae i ia makou mai keia hila mai, iloko j nae e ia mana wa hoakalii, oeake- j make ookou e uku aku makou i ka ! auhan, no ke kokaa ana i ua ka- i naka ona mokuaina. O ka mea pololoi anei keia? (Noke hou ia i ka pa'ipn'i.) **Manao iho la anei oukou, he hma pnlolei ia, o ko makou uku ana no na kanaka hiki ole ke hana naaloko o na mokuaina? I na e kapae ana onkoi* ia makou mai '.eia bila ae, a)«ila no ka pololei, e hookuu ia ae m»,koir roai ka uku I ana aku i na auhau no ke kokna ana i na kanaka pilikia o na moku|aina." (Pa'ipaMia.) i He* nui hou akn kekahi mau hnakafea kapale a ka Elele Kuhio no Hnwaii nei, e ikeia no maloko o ka Moolelo ona hana o ka Ahaolelo Lahai, o ka la 16 o'ka mahi»f> aku nei o Okaloha i hala.