Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 19, 9 ʻOkakopa 1919 — KAHE KE AHIPELE MAI MOKUAWEOWEO MAI HOEA I KAI O KONA HEMA A LELE I KE KAI. [ARTICLE]

KAHE KE AHIPELE MAI MOKUAWEOWEO MAI

HOEA I KAI O KONA HEMA A LELE I KE KAI.

I ka h(uo tiufi rviai o ka Mokuahi j Kilaue». inai Honolulu tr>ai i ka Poaliaia, Sept. 2C>, h i ko lakou rga-1 nawa iua Lahuina, ua ike i* uaai laj ka wfni> o ke alii o Mekoaweoweo { ; mai keia awa kumoku mai, a i ka ; heea awa u ka moknahi i na Km», ua h</ifee ia mai ]a e kekahi uoau ohua ko lakou ike atm i ka wena : ula oke ahi o MokU'«weoweo I ka la Babnti ae m hooiuaopopo koke ia ' e ku poe k? ulawena o ke ahj peh ma ka ao?.0 o nn Kona, a ua Jii i īa ī oiea hoopiho-ihoi. nni i keknhi poe •> na Kona ] kH Poakahi ae 29 .o Sertjatenaaha, ua hoomaopopo fōa ia ke kahe an-a o kn pele mu kekahi wālii o Kona Heooa, a ua kohokoho waie: ia nae kahi e kahe ai, aia ma Honoiealino, a i ote «uawaena paha o Honnnoalino nt'e Papn. ; I kela la uh hoounii ftku la ka ; H.ipe MakaiTiiii L"zin' :a Mr- Paaj kuai e hele no k«h ; i naaiiao ih e , kaiie aua .ka pel e, " a n lioike mua aku hoi i kekahi poe e hookaawale j aku ia iakou iuai ke alahele unii o

j ke ahi honua. Mamua iki iho o { ka hora eiwa o kelu ahiahi Poakahi, I ua hoea aku Ja o Mr Paakuai i kahi ; kokoke loa i Alika» a iaia i kaa ai ] ma kela aoao •>■ kela wahi nie ka ' manao e hele loh no Papu, ;i e h.>ike ;,aki. i ko Jaiia poe no k< ia poino. ua iohe aku la oia i kn naiulu' uui mauk-a ponoi o kahi ana e h< 1 e aea, ja ua ku iki iho la oia e nana fiu keifi oaea halulu, a i;i manawa i Duomaopopo ai oia i kahi a ka pele ' e kahe uiai nei, oiai, ;>a ike aku !n i-oia i ka ulawena mai o kt- ahi ma- , waena o na laau, a ua lohe aku la j oia i ka halulu o ka bina ana o ua ! kunaulaau ohia i ke ahipele. la mainawa i h >ohuli hope ai o a i konn I holohoh ii3 e kau ana i hope, a hoi i awiwi aku la a kaa ma kela aoao o i ka aina o Aiika, a o kahi hoi e ku ī a:.k na wahi o xiwahit u kela Hui Keiemaniā, laia no a kaa ma keia aoao o ktia wahi, ua hoea koke mai Ih ahipele ma kela wahi aria i ku tuua ai, a i ka h<>ra eiwa ponoi u . kelii ahiahi PoakHhi, ua uhi ae la ka peie i ke alanu' aupuni e hele

uei i M:t Kona, a oia imokahi paha ke kanaka i ike ponu ioa i kē kahe aua <> ka pele i keia wahi o ke alanui aupuni, a he,35 doiiiute niahope iho <• keia inanawa, ua hoen aku la ia wahi ana e ku ana kekahi mau I kaa oto£nobile o kekahi poe rnakaikai pele, aua kaa aku la nae xta kai o ke alanui aupuni ia manawa ke kahe ana o ne ahipele.

O ka Davida Kaawa hoike boi 5 ka mea kakau c "Ka Hoku fiawaii." ua noho mau oia ;ma ka lanai o kona hale m? Kukniupae, a e kamailio ana me Joseph JEĪt»li uia «a uwea olelo i na maunwa ma.i.ua iki iho o ka hora eiwa, a i kuoa hookani hope ana aku mahope koke iho oka h jra eiwa, aole iiio la he

pane i ioau mai iaia, a ia oia i hoomaopopo !oa ai i ka nee ana o kekahi ahipole uofc ka awiwi maoli, a mai k«la oianawa i paue, hou ile ia uiai ai kana hookaoi aoa j ka uwea oklo a hoea i ka hqra 11 P. M. o kela ahiahi, oa ike ouaka aku la oia i Ka lehei ana o ke abi > kn pali kahakai, a i ahnwale hoi keia wahi uiai kona hale aku, Ua| uana kuke oia i ka uwat| e waiho j ana Aia koou aoao, a ike iho h <>iuj ° ka hor?» 11 io no kela miaiawa i 1 1 pa ai k« twle i ke kai. Mai ioua j | nku ua ike ;iku la oia i ke j !ano hana'kDptiiauaha a kt» ahipele, j !n ur% htMMnn"popo aki la h' i i ka j pu.'ho ikaika :inao ke kai i ka waj ; a ke alu'pele i Iphei ai iioku o kej (kai, ua hoooial unalauih holu-; l.ikua »a keia wahi e ka ikaika uiao!i , s» k» a ;«ns* a ka peie. I ko awakea [ ne o ka Poalua ua ku ka " 'aiea k«- ] kau o ka Hoko" uia kn ianai o ku . hale <« ka Makua Kaawu, a waiho] «OHopapo Um mai ia kahi a ka |>ele | e kahe ana il< kō o ke ka>» a ua ike! •iaO t»'» hoi i kx puob»s aiia o ke kai' m u, uw hoomaopopo pu iku i i ka {■>»<!-i «i ke kai mwauei h;.imha oiile paha («ai iku e : l> ka pele i ke kai, a manao nc ka nn i H kakiHi >v kn "l'J«kii >> he Mi'au t nani na p®ha kn ske ta ;»ku «na! keia hoiue aku o D ivkl.»j fvmw* t k* po kn U»hei *t»a o ke'l ahipele iioko o ke k«i. h

l'-A hoe» iiku b ka m«a 'Miakan ka iloku'' i kahi o ka pt*ia i knLe a 1

i alanui aupuiii, aua uliuli oluna. o ke a pele i kela uaanawa, ae ike ia ak« afia no nae fea nlawena mu! o ke ahipele aiana mawae o ke a pele. O ka hore elua ia o ka auihala Poalua f ae haule ikuika ana ke kuaua ikaika, 8« pii ana ka mahb uiui kahi i kahe ia * ka pele ai houoa. I ka hora ekolu ponoi o kela auinala, a oiai ka inea kakan o ka ''Hoku" e ku kokoke ana uae kann keiki S. L. Desha Jr. raa kahi g

kela wahi o ka pele i ae ai i ke aiauui aupnni, ua hoohu ae la o Kiwini Liilii i kejia mau olelo.

."E Papa el S uana aku peha oe i ka pele i keia manaw»!" Ia uiauawa i kahe mai ka pele me ba ikaiku uj£oli mai ka aoao mauka koke iho oo o kela wahi o ke alauui e uhi ia e ke aa pohaku pele, a kahe ae la me he muliwai ahi ala, ae olokaa ana i na pohaku peie i maaliii mua mai kq lakou alahele aaa a ua like me ke kahe ikaika aua o

ka wai oka muliwai o Wailukn, » ua k&he i« aku la kekahi poe e noho ana iluiia o ko lakou mau kaa otv>mt bila, a aa uana pu ia keia kahe ĪKaika a t tH oke ahipele, a aie he ala ma ka h-iomaopopo aku i ka

ikaika kuiie o k la muiiwai ahi, ua hoea aKU no paha i ka 20 mile i ka hora hookahi. la uianawa hookahi no e kahe auu ua & ikai&a ae la ke ahi Ga#, ae ike ia nku ana ke uno ahi polu ai kekahi e hoo | lei ia ae ana na pohaku pele iiuna ; me ka ikaika a pahu aku la uae ; he kiana pau.(,la hoopahu ala. I-», oiaaawa i hoomaopopo ae ai ka poe | aku nana ana*ma iioih wahi, i na! me keia iho la ka ikaika kahe holo-1 mama o ka i>eie a loli ae kela kahe | aua mauka ponoi o kahi a makou e ku ana alaila; aole omakou meaei pakelei ka poino. Ua pii ae la o Kaipo Weeka iluna o kekahi kuuiulaau ohia kiekie, ae nana aku ana ia uka o kahi o ka, pele e aahe uei a ma kaoa ana mai aole he mea e hopohopo ai, oiai, a ia no ke ahipeie ao ka muliwai ahi hoi ke kahe nei no ma ke alahele mua ī kahe mua ia i ka po mamua iho. He nui na hiohiona kupainaha a ka maka e iKe aku ai i keia ahi ai houua. a he ku io no i tve ano hoomakaukau ke hoomaopopo aku i kona kula- a kaha weliweli, ae pulumi ana hoi ī na mea apau ma k >na alahele. He

aneane hora ke ku «na n mpa Kaaau o Hoku o liawaii" ma kela wahi a haalele aku la ou sa huii h»i ana no Nnpoopou ia auiuala a u. po iho ua ikeia aku. no ka kahe aaa o ke ahi e hooinau ana uo i koua alahele n lehei i ke kai- He uui na ia o ke kai i hooinake ia e ka ahipele, a ua iawe ia ae kekah? oia uiau ia i uka o kein wahi a maktu e ku aua ae; makawaka hou aoa iki .ke auo o kela "la Uhu iauii" a ua lohe mai kou uoea "kakou'' ua koala ia no kela ia ohu, i ke ahi a "Pele" a ua moa uiaikai ao ka uoke kupouo i ka a» ia aku--0 ka oiaio uae a oiaio ole oia uaea i iioike ia īuai ua ba Lunakiai Ako P«iia e hooiaio uiai ia luea.

! Kaln' no hoi ka muiiwai nhi a Ptfe a kahe no hoi ooa kabi kokok,e ike ah a. Pele M tnu)|iwai «hj hoopuiao noonoo kEMUHAO". 0 K!> uiea kup»i»&ha no nat lnu h,? **Luna Aupuni Federaia" kfckal|i mea n«na e kenakena atm e hple je imi kaUi o ka nuKu o-nole <4Leaaujhm. 1 ' p kahe mai ai. Inu he Luup A pnni Oiwi Huwuii kola, alaila, p fca hoolahi| koke *nj iu ia m;t a|& \ nupepa namu o kaki u i>■ - i j lke kahe ;uia oka p«lc mu keitL | ainu o Alika, ua heppuui ia .lfi jhe aiau holoUoiuua bibi, ai jaku pahn kn nui i ka 13, ai ka wa e īkaht* ik<iikaaua mle i kai p 1 Ahka a leie ikw kui, aia uo | omu hoioholona bibi e ai aua i k.t j mauu m« kela 4, aityina M o i hookahi eke ai puni l«»a hoi i k« j pelew kahe aua a qo na k «t:<u4 paha ka uoho aua o keU pua bibj waluna o kda wahi i houpuui ia ka pele ai honua. I keia uiau lal kokfr iho ta no k» hoopakele uhi «J oiiii ut*j o kela i«au l>ibi i noho k«ia w»hi aiLuia i hoopuni ia e k*, pele, j ■ | £ m«s.tama ia aua k;i Ah;nuna a ks Haku tna ka LunakLi o ilaiii ma k«it SahatUho, <