Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 13, 28 August 1919 — HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA

L keia au okikiio loa, a n ke au hoi ia e hoo»iiHau ia ana ka lahui kauaka lauMela >na ka aina ) Aikupika, fiia h<>i i)h oili Dai la nail( ko

mai o ka ohaua a Levi, kekah' khikamahine ui a ka launa oie, pali l e kua oaahioi ke alo t wah'i a ka nlelo a kahi&o, nona ka iuoa ō Mirapi f ke kaikaaiahine a Nakanaela o ka ob»ua n Le?i, a mamnli o kot a wahine ui a lawi&lauoa waika'i 11<>i koua enau lulehelena ua kapiiia aku oia e kona lahui kunwko, "Ka Ma hioa o Is.raeia.''

I k«ia wa e n »iiuai)i aua ka M .i Parao ao Aikupika, a o ka lah'.i learaela e hookauwa k.uapaa. ia ana iloko oia wa.

I kela wa aa.e'o. keia oo>>ōlfclu walehia, e ola ana be -oau keiki ka Paiao ia wa, oia o Seii anoe Manase, na hooilina o ke aupuni o Aikupika.

0 Seti nae ka mea ponahele lua ia Parao, uia maoli (io ka Parao i ma«eiaake si i Moi no Aikupikā i kana wa e miike ai, a no ia kunau o na mea «pnu H keia keiki e han<t ?.i e kakoo wale ia ana no e kona makuakane.

Ma kekahi la oiai ke Keikial.i Seti e holoholo ana m'a ke ahn'ui p ke kulanakauhale o Aikupika, ua hoopuiwa h a ia mai oia i kona ike uua aku i kekah : nluka kanaka e puuluulu ana i ke aianui, a e 10-he i.i ana bf>i ka leo uwe o kekaln wahine Nolaiia ua hoouna koke aku laoSeti i koua ukali ho ka 'nana ana i keia mea A<-le i !ialiu ua boj mai la o Ana, ltā ukali o ke Keiki - alii a boike uiai la e pepehi ia ana' kekahi kar>aka elemakule o _ka lahui Hebera 3 ka luuakoA o Aikupik*, a o kana nona na he!eheleoa ui elike ene ka'm-ihin.i kn uwe kapalili aua no ka pepeliiia n kona maku kaue-

I Ea L>he ana o «e Keikialii Seti i keia mea, ua hele koke aku la o'ia no kabi o keia pilikia, a oiai ilosu oia su he hookae loa tw Aikupika ? ka lahui lepraela. Me kona naua ole ae i kona kulana alii ua hiki aku la oia imua o ke aluka kanaka e kuku ana, a aia hol na Aikupika e hookaawale na i na kanaka īue ka pahikaua

Me ka t)atia o!e ae o Seti i kona kulana alii, ua*kauaha koke nku ! » i na koa no ka hv>ok«<twa!c ana ae, aka, ao!e i hoolohe mai na koa ' k'>uy leo maiuuli o ko maopop > ole o ke a!ii kei», u no ka piha heonaukkiki Ina o Seti i ka Uoolohe ole o poe koa i kona leo, ua wehe koka ae la oia i ke koloka loihi ana e komo afia, a' ahuw<ile ana kona hoailona Moi, a oU no ka wa o na koa i puhee akn ai, me ke kuknli ana «Kai imua o Seti no ko hkou |Uirtkan t .nake !>\kou i ke alii Ua ani aku !a ka lim* o St?ti e hookaawale \ ikou a o so !akou hele aku ta no ia.

Iloko o ke!a wa ua ike aku ht o Seti i ka lunakoa e hili ana i ke &anaka eleuiakule i ka uwepn, a i'ke pu nku la no hoj oia i kekahi Kaiknmahine v»i nohea ana i ike ole ai 038 Aiaupika e akeakea aua ainwaena o ka lu'ink'.a mue konu turtkon* kaae, a e kuuwetu an;i h.i kona a:au lauoho uliuli nia koon poohiwi, Ua hoop;ha koke ia mai ke KeikiaHi nle ka erhia no keia inea, ahu m«i la ke nloha iloko ona no keia kais»ftmhine, * o kona wa no ia i unuhi ae ai i Bana piihikaua a oki aku )a i ke phio ka lun -koa a uiAke loa,

I kela wa ua nui loa ke pnhaohao o aa kanaka Hebera i ka hana a keia kanaka Aikupika, a oiai he enemi onakAwelawela toa rm kanaka Aikupika ia lakou. No MirHpfi iiae ua kukuli koke iho U oia i nua o ke Keikialii a honi m»i ln i konn me ka hoopuka ann mni i keia iohi hoaolelo:

"E ke alii kitkie, ua loaa ia oe ka puuwai o ke a!oha t»o ka hoopakele ana ae i ko'u luaui makuakane oei, a ke nonoi haahaa nei au ia ne e hoopakele ae i kuu 'oiakuakaoe "

Uoko o kela wa i pa-e mai ai ka īeo o kekahi o na lunakoa a Parao i ka ī ana mai i kekahi » n i koa e ku pu ana malailn *'E hopu «ku i ke'a wahine hoohaahaa i ko kakou alii a hookaawaie aku iaia ma kahi e."

Iloko oia wa ! huli ae ai fee Keikialii Seti a nana inai la maluna o ua Inhakoa nei me <>a maka hun'l i piha i ka iraina a kahea i :

"E ku malie <<e _ mnlaīlh ! R tia koa e hopiu 'a'ku i keia lunakoa a hōopaa aku iaia iloko o ka ī.alepaa bao '' Mamali o ke kauoha a ka hoo'lina Moi Seti o Aiknpika i ha koa, u> mihi koke aiai !h oia imna ° Beti, aka, ua haia ka wa pono, a U8 paa »ku la fia i ka hopnia ena ko« h hhopia ia i ka hnlepaahao.

lioko o kela wa I haalele iho ai o Seti i ke alukn kanaka Hehrfra e kuku ana, me kone hauwi pu aku i kekah? kauoha paakikl loa o ke ka. naka Āikhpika e hoao ana e hoomainoino hou i ka lahui Isarae!a he make wale .10 kona hoopai. Ku ae la oīa a hoi pololei no kona hālealii.

Mamuli o keia pepehi anā a Seti i ka lunakoa a ParaO auae ka hoopaa p.na i' k«kahi lunako i i ka halepa.ihao, ua lawe ia aku ka hoopii imuH o ka Moi Parao, a ua hoopuka ki»ke mai ia ka Moi Parao i fce ku«haua e hookolokolo i» ke Keikialii Beti imua ona ame kona Aha Kuhina. ' O kahi e hookolo ōlōia ai na alii o Aikupika iloko no ia o ka haUpule o Amona, ke Akua Kii f hoomana i* ana eka lahui Alknpikh. He wahi iaahia !oa Keia a anoano no hoi me ke kn ana o keia kii iwaenakonn o keia hahpnle, a maanei e hoomana ai na'lii aene na kahuna nui i ke Akoa.

I fca hoea an-.i mai oka la e hoekolokoloia ai o Seti, ua piha kuM keia ha f epute i na'tii ; na Kuhina o ke anponi ame na Kahuna nui, e ake ana e luhe i ka olelo hooholo a Parji o no Seti, a oiai he kanawai paakik'loa ko Aikupika aole !>a kekah: kanaka Aikapika e Uuna pn rae kekah' kf»naka īsaraela, a oi loa aku hoi o ke kukua ana iain, he make wale no kona hoopai. 0 na noea apau i hoea n>ai eūa keia la oa nui ko lakou hoownhawana no Sett, a ua manaolakou he mei. pono e kau fko ka hoopai o ka make maluna ona.

Iwaena nae o na makaaih'an'a o ka aina, he aloha loa lakou ia Seti maninli o kr>n» kulana lōkomaikai a h #ha? 110 hoi, a nolaila aole !aknu i makemake mai kekahi hoopai malunn Ona

I k« hoeA ana m«l i ka hora ē hooknlokolo ia ai o Seti, oia hoi, ua kiomo mai la ō Parao iloko o ka halepule 1 uk«H pu ia Hoi e kona mau lunakoa.

I kona hiki aoa iwaenak(»nu o k«hi a ke kli o ke Akm» Amoun e ku an'a, oia nc lr« wa n ke anaina kannka i puana Hke mai ai;

M fhiihi! īhiihit O ke ahi, kv« koko smē ka palnkaua, e ola mau ka M >i. M

l te!a wa 1 noho iho »i ka Woi Psirao >lnna o kona noho a kanoha mai ta i na lumkanawai no kn helohe'u anu mai i ke komu hoooii ou S«ti. Ua iioouiaka koSe ka helu* % ■ heiu i» au« ona kuiun hoopii. I k« p*u ana o ka wa no ia a Pa**o ī kauoha mni ai ia Seti i liele »ku l»ua ona. Ihko © keU w* ala o Beti ke ku

pn nel ka oi Mīrapi naa kekahi kihi ō ka a i kona wa i kauolia ia mai ai, ua hple pnlolēi aku Ip. o!ft iaiiia o kona makoakane tr.e kona aahu koa piha, anoe koni' nana ole ae ma o a niAanei a ku «na smuft o Pttrar. **Thi;hM Ihiihil fce koko, ke ahi ame ka pahikaua, e' ola ruau loa oe ka Moi u wahi a Seti i pnne »ku ai me kbnB, kukuli ana im*da'o ka M<>: Paran. "E kn ae luna e *ia hoollina M>>i u Aikupika a e pJtne mai* no na kumu ho 'pii i waihti ia m u imua o keia aha hookolokolo," wahi a Parirv i psne OMI ai I keU wa iia wehewehe aku lajs Seti i iu kuiua apau 'o kona hans an i kela hana malnna o ksr lunakoH, aaie kon« nnr»"' oii ak\l i ka Moi e af j iiJ -nai o Mirfipi e liln i h ike mn», a u* ae mn? la ' no hoi M ■

Ifoko o kela wh i kai ia maT ai o Mirapi a lawe ia iiniia o Parao. Mirapi 1 koujo mai ai iloko o ke ani'inā kaoaka e neho ana, aia hoi. ua hoo'puiwa loa U na uaea apau i ka ui I»ja ole e keia wahine;' a he kulana kiiakila maoli kona 0 ke hiki koa a wiwuole. Aol<i loa hej hnokahi wahine" ma Aikupika i likei «ku ka ui e like me kei? n o keia wsle nu. v Ih Mirapi i hoea aku ai imua o Parao, ua kauoha koke ia *»ai la oia e hoike i na uiea apau, a aia no ke ku ala ma kona aeao ke Keikialii Seti. I keU wa i kulou haahaa aku ai q Mirapi imua o Parao apaoe mai la: "Ma ka inoa Hemolele o IfhoTa t ke Akua Ola, ka mea boi i hana i ka Lani ame ka Houua ame kona mau mea apau 5 piha ai Ke ho..' hiki nei au e hoike i ka oiaio, a d ka oia'.o wale no." *'Owau o MArapi, ke kaikamnhine a Nakanaela o ka ohana a Levi 0 ka lahui kanaka Ig*rae!a, e hoike aku au i na mea apau ma ka iuoa o leboYa." **E hoike mai oe i na mea apau e Mirapi,*\ wahi a ko Keikialii i pane mai ai. "0 knn miikuiikane,'* wahi a Mirapi, <iid Kekahi 0 na Kahunai.oi o Isaraela, ua heie mai ka lunakoa a Parau ma ka aina | o Koaena oiai na kauaka e kanu ana i ke kilina, a lawe maila i ko*u makuake ne palupalu : paaua na P»ra«-. Ua hoole k<y'u makuakane i keia kauoha a ka lunakoa mamuli o kona haalele ia'u ihi ho >kahi ma ka home, i oiai ua hoopalau ia au ua kekahi kanaka lBarael», a mamuli 0 keia hooleaua 0 kp'u makuiikaue, ua kuualako huluhulu ia mui oia e na k )a m.i *e alauui." "I ka hala ana o . kekahi anahulu ua loaa ia'u he haawiua ma ka po f 1 a loaa ia kuu uiaku. kane i ka imaU, ia kuoiV ua haalele >ky au i ko'u home a hele mai la ma Tauika, kahi a na Heb« ra e liana anB no Parao. Ua lawe pu mai 3fi 110 hoi au he pplaoa na Ko'u tcakuakaue, a i ko'u hiki aoa uuii, mea oiaio e wuili > au& kuu makuakant i ka nuwaliwuli, a \>a hain i aku wau uāna i ka pahoa/ 1 ' Iloko o kela wa u.i noi mai la ka lunakoa knaaka i ko'u maku \- kane e lilo wuu i wahine nana, a oiai b€ kauawai pLUikiki loa ko k|a Isnraolt aok loa e mare kekahi kanaka lemela i kekahi luhu' e, peU ko\ī u)akuak«!te i hoiOe ai i ke noi aka lunaku»-" | **Ma«uuli 0 kuia ,hov)le aua a kv*u luakuakaiu', ua yane mai la ua lunakoa nei, i keia|la e uiake no ( |e i ka pahlkaua a 0 kou u> na na moo kelekokila 0 ai uu ka Muliwai t o | | kela wa «a lalau tua> la hmak<» i ko*n m «kuakane a kni huluhiilū H%u k ihia ma ke alautn no kt pepehi aua. a oia k >'u wa ; 1 fcotAo.tka .ftt i* afct-ake a h<>«& m|n ai oe maUila, 0 mea aku i ky« ua ike uo oe " ' j ] Aoleī>iu.