Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 37, 13 February 1919 — HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA K MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA

K MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI

(H« moolelo kahiko !<»• no Hawaii nei) (AUna ia uo ka p<»tutikai o ko Ka Hoko poe heluheiu moolela)

Ueiu m> 0 ka pue h»i m» ka aoaw oka MoLo o ko lliioone keiki, ua Ji!d iho ia ia maoawa i w* kanikani paha no lakou, ae keha ana hoi i iu liio ana o ka eoikalakuu u&oha, ao ka iakou w»U n» uae i lulnamiua ai, o ka liīo tnua aua o ka iakou uuau waiwai iko Hilo Paliko keiki kaeaea i ka heenola. a ault hui i pili' hou. ia ka pili muwaena o u* euoho, heeimlu ma i% hou ana o iaua, « «u ill j iho i* 13 i uj'.sa ka na & aole no hoi Ink'ii i hoooQaop<ipo iki r» ke kamo o ko Ukou lanakila ane o ka lnk iu onoho, mamuli ia oka hfina a keia tu*hine h< •kala kupua o PaHulL

Ua pa« mai la nt naoho heeoalu i | aka l* ka a!na k a ua nei aku ia • Hinaaukekele i kaH kanakft kKu.aaina « hete aku e t>6i ! ka o!uu!u <> na woho heenalu e hele roul''hni' e hai kKmailio po rne laUf*,' k<? olu* n!u U ufte hoi laua. Ua holo koke aku !a ua wahi karaka nei a noi i ka r»Juols o na moho i pae tnai Ja, na makenuake ia !ttua a na malihini e kamailio pn 0 ka m<>ho o Hilooi e ut hele k*ke mai la no ia a hui ih« la uq9 Hinaausoke!e m», kh/ oka uaoho hoi o Hilo-Pnlika, <ih ano «hiuhiu aku lu oia, a u>amuii pnhH a kona eo ann, a m air hilHhila oī« i ka h« le mai imua <> keia tnau maliliini. O ka inoa o keia keiki hetnala o Hi!o »ne, oia no • Kwao a he keiki ano kanaka ui no hoi, a aolo no nae hr.i e n! ali aku i ke ku! na o ke kane ui a Hi naaukekele.

''Akamai uaaeli oe i ka heeuala Hinaaukekelfi i kuu.ailioaku ai u * keiki heenalu aei 0 **makanaaka ka ua i Hi!»>ne " I* n>anaw~<i nae hoi u« keiki oei i kamailio maj ai i keia mau ele! ». '"Aule he ak»;nai o'u i ka heeniilu, <Mai, ua wniwai ole keia ef> ana iho nei ia'u o : ai. 'iu p:ui mua : īh:> nei kn enakou waiwni i ko HiloPaliku nei keiki, a oia tta tnea aknmai 0 maua i ka heenalu, ao keia eo ana »n»i nei ia'u me he eo ulia wale »!a. M **Peh"a hwi oe i »jaani\o ui pe!a e ke keiki akanaai 0 Hiloone i ka heenalu? wahi a KahihikUaok'ahui j ninau koke aku »i.

"0 ke kumu o ko'u \«mdilic aua uku utii pela, U u>aua ne i Le« ajtti uei i keU tia!u, a iu d» kuu hua heenalu uia k« kulai.a uiaikai lua, ui kokuke anu u aiaua i keU iuna e ku tuai !a >l<>ko u ke kjj, «u ku'u wahi tV> Uoi ia i eo inuA fti i kuu hoa heennlu, o me* hnohpo pio wale aku īa kuu h><a heeanlu, ti uwan h-i me lie ttli> ka hui i hapai liiua kan&ka ia «e w«u« kaa ana uia uka o uh do-h-iku, ao ka liL no ia o ka eo i»*Tj a he eo waiwai o!e nae, I ni\ *»au i t»nop.>p« :iiu i e <?♦ U'u, i u« U ua pili *ku u<m wt>u i kuu iuau u» hoi huU u ua tTai«as o enaieoa i iito :riQa aku fi«i \ kuu hua heenaiil.** o ketn ro*o ho*-

j kak* a.ku iiiiMaae kt}jki akaaai i |k» bMQ«Iu. ut anu ulu uni lu ke i®oo b«»htiQL iloko o Kj«hib.iku»»k«Uiti ( a hali «e la e nuua i iuna waliiui e mitm»ka *un, n io oi«i U do ka hooumonopo ;]uko v kt k*n« u« hana auo kuluh* pahu «tiiiiMuk«kele iaia, & uinmuli {Mihn m Uea* apiki j iilu «i ka •» i kei* k«iki o Ililooiw. Ua *km lu« īho la uia e kauiHiiiu pu uu« k» k» j iki be«UHiU u uu, liilo-Paliku. « u* Qui koke aku U-uia i kana nahia« o houkuu ikj umi hui iii» e h#l« i'ki ae lioi oia a ike i k»'lu riioho e hookaawale ala kia.

i km i«he «on 0 Uina»ukeiele i k«*A eoi a kaoa kane. ua ae uluoiu •ku la oia ia mea. a ua be!e 5o aku ia 00 boi o Kahihikuaukalaui e iioi i ke keiki heeualu e ua HiloPaliku.

I ka ik* ana mai 0 kela keiki heen«lu i ka hele aku 0 ka . malihiui i koua wahi • ij»Uu aaa, ua mauau ue lii oia e hueu hoio uaai keia naaiihini aku. aka. .ua kahea kuke aku la o KahiUikuaokaluui Uia. he tua* kt cu«k« iua hui oia e haiawai ka« mwliu pu uue ua keiki heeualu n«i Ku io uaai ia ua keiki aei a hiki i ka ho«a ao>a ajfctt o. ka aiaiihiui uia kooa wahi e ku aua. ai hoopam ia hoi uia eka Hiio-Paliku pj*.

Haawi akn l<t o Kahihikuaoka iaui i ke aloha i ke kaiuaalua, eUke uo hoi uio ke auo 2>au « ko H«waii oei i ka wa kahiko loa. a la (uanaw* i kamailio aku &i oia i ko Hiio-Paliku muho heenalu i keia mau olelo.

*'E ke knmaaioa akamai i ka heeoalu* aoie au oaea e ni iu>. k<-u eo ana i ki uaoho i eo tuua iho nei ia oe, oiai, rna kuu uaanao ua «piki ia oe eka mana 0 kuu wahlhe, a mafr.ttīi oiā ano haon kolohe aaa ia oe.'i eo ai oe 1 kou hon paoniooi heenalii. E olooiu anei i>e e hoike uaa' ia'u i ke auo 0 ko o!ua hee ana mai nei i ka tmlu, a eo ai oe i kou hoa heenalu?"

Mamuli o kelu u.au olelo apu malkui a ktt Miilihiai ui po r >ke!n, ua . lilo ia i nie* hoopau aku i ap .aoo ohilahjl| o ko Jīilo-P*liku keiki, a nonaJ£t)i ka i«Toa"ū jK««u.iiw w u Ua I kam|j||it gjirt oia uue ke ytio oanikai ra»u f«lel u mai oe e &a Maiihiqi ha«"haoo f feupaiHu«oa u<, kVu «i» «uh i ku.u bt a heenaiu. oiai t o kela wahi o'u i eo uuai i»fi, oi» uo kahi #i i<>a ukti c ku'u «kamai» oi%i f ;ho «ahi OH : a i a'a a pault«hia ioa t a i ipa ia <vahi no e eo u>au ai ua uiuho Iiel« mai e bo#kuku me a'u, ak% i i kaiu hee aua enai uei hoi a uiam me ,kuu bua hūeaalu, a liiki i ua wahi nei, a la'u i hoopt>uopouo ae ai i kuu papa-heenulu no ka oiohia aku mawaeua'o kela oj«u pohaku, uie he ala ka hoi i hopu liuia ka>ia)ca ia ae wau a hukl iu ih > Il> i'ialw, aoki pau iho la no ia'o ku'u hea ana. i ka aulu, a lh<j la w.iU mu ko'u ma wnhi, a oiii aku la hoi kuu hoa heenali\ ua k-U h^aō,; a o ka mua U'u hei o na uiol o ī hoaa uiai i ke'iH kahua o makou i kaa uta kvla auao. He nuo kupaianahaio uo ku'u eo aua i kuu boa, aka, uae ia i lilo i uua uo'u e huwahuwa wale tku ai uo ko T u eo aua, oiai, ua Ike iike ia uo e ua mea apun ko*u eo ana i kuu h#a heenalu.**

"Uapoloiei io uo ka ka'u i hi uiju3i iuui u«i, uibi, ua h<ūke poluiei u*ai uai au ko hoa h«eaa!u, aia koua ho«cuai>popo lua, i ka Uiki uua o oiua i keU wa)vi ona i eo uaua ai ia oe. ine hu liuia kanaka alaltai hapai ae ia'.a a kaa ana oia lua &«!» «uao o na ponaku. Aulua oe e ao Hilo Pul;ku uei keiki i k& Ueeaala owau ke kuinu o k:>u eo apa. i kou hoa heenalu, a mai hilahila uue o® ao !a mea e' kv> Hilo Paliku uti k«iuo iu U ut; uuu keiu uiua i>ku» ai uiHkeoiake oe e uele mukaikai ug u &UiU. « .wle ae uo ia ajo\upuuī uie k-i htpo018, oi.ii, e liU» ana hui wati i 'hakiipH nou ojs keia oiaa aku. 1 "

| lu iiig kfcia uiau »ielo a ka M.&* | lihi.ui j £ul'& hauhiiu ioa no Kuaiw* I xjiuau uku4 aku 1* wj oi» i ~.kei.a uiuHU. "iil*. e uluolu iu»i f nei hoi kn MuUhiui h*nuha;i>. « hoike i Wai i ke aao (,> kiiu .muu \iulu i k*(uailiu uiiii uei, u ot kn kb iiumu o iūitj aiia i kuu huu het-Cialu," Ae» ow.ii u ») »o ke kuaui o kou •-j oiai, id oīui» i »h aHu uui ttu **hi hpeualu, u& ku'uakauuMlio iho U UIAUU UlB kuu WahllH'* * u* k«»ho wau u cv k«'u oaoho, a ua k#hp hui kuu wahiue oke Hiiuout keiki heeuuiu h<»i kaua taohu, au ku■ i wahine ea, oka a.oopuaa kapu no ia a Hioauluohia. ao ka Luahiue hoo« aala-kupua o Paliuli, no kuu e kau mai la ilauu u kts kuuaulehu.i». ®>ft uo ke kaikaoauhiuu luuii ioa a oa Aiii aioioiu o uukoe, a uia kuu uaanao ua haua «piki u ue e ka uaaua u keU X«uahiue Kupuuawahiue, a uia ka kuuiu o eu aua i ko Hiiooue keiki."

Aole i pao.