Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 31, 2 Ianuali 1919 — HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA KA MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA

KA MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI

nuooWo kāhiko !oa do Hawaii t>ei) ia uo k# u ko Ka iiokti poe heluhelu oioolelo) Helu (20) i ka bui »na ae le o ke Aliiw*. j lrme kaouaaina oae kana mau īua- j Ubioi, ua hooBJ»opopo loa mai ]ft: oo'ka l«bul«b« e oana oiai aoa» uo k« ka like o ka ui o ke kanaia opio maiihioi eoeko Ukou Ali«wahine o ka nnoi. a ua liio ia i mea ouna aui do ds makaainana t a ua ->?a hele «ka ia iwaeoa o iakoa na olelu n6 ke kupoao loa i<» no o ke kanaka opio malihini i ikane na ko lakou AHiwahiue. AUkii ako la o HmaaukekeJf ia K.ahibikuaokftlaui iloko q\ ka hale alii a na makua i hoomakaukau al, ā boonoho ae la iaia iluna o kekahi punee, a noho iho !a no hoi o j Hinaaukekeie ma ka aoao o kaea iipO aioha. a ia manawa i kahea aku &i oia i kekaUi o na kauwa o ke alo alii, e kii koke aku i kona msu Ma« kua alii e heie koke mai e ike i na malihini kipa m«i. Ua hooko koke la afcu la ke makeinake o ke Aliiwahine opiu, a he manawa pokoie wale no ua hoea mai la o Kukaohiaiakamekana wahine. a hui Iho ia me ua malihini a ka hua kaikaaaahine. I ka hui ana no o lakou apau, ua helelei nou mai ia no na waimaka o Hina, a ua iilo no ia i mea haohao no kana mau keiki e akoakoa ana imua o laua uia kela haie, * ua uinau okoa mai la no o Hioaaukekeie i keia helelei o ka waimaka o kona makuahine. '*Aahea mai. oukou e a r u mau keiki, o ke kamu o ka helelei o na waimaka, no ka ike aku ma kekahi man ano, o keia mau mali' hini kipa mai i ko kakou Mokupuni nei, aole keia he mau mea e. aka, he koko plll uo ia'u a me oukoa apau, oial, ua hoike mai ka hoaiiona alii kuloma i ko makou Qhana, ai kokua pu ia mai no hoi e ka heleheieua o kahi o laua nei, o na keiki no keia a kuu Kaikunaue Kuahaiio, a'n hoi i haalele aku ai i k« «ina hanau o maua, ao ka alna hanau hoi o na Kupuua o oukou mai ka po mai, a hele mai la hoi wau no ku īnakemake iiui hoa i Hawaii nui Kuauii a loaa boi ka ma'iuakaue o oukou ia uei. a hoopuka ia mai hoi oukou ,i ke ao nei, • me he aia o hua nei a elua. o iaua nev no na keiki a kuu Kaikuoaiie aloha a'u i haaieU aku ai' ka aiua pili laui o Kuai-helaui." Ia manawa i huii ae ai o Ilina a Kamaiiio i na AHi maiihini i keia mau olelo. " ' 4, Ea, e oluoiu ma» hoi olua ( uoopau ioa ae i keia mau olelu a'u ae hooie mai p»lia, ai oie e «e maj paha, ni hoopau ioa ia ae hoi ni manao pohihi o «akou apaii." la manawa no o Pulee i kamailie uuai ai imua o kona Makuahine Hoahanau i keia ujau olelo, "Auhea mai oe e ke kaikuahine o ko mau.i Makuakane, o kau uiau 0K1I0 apau i kamaiiio ae !;t, oi«t maoli no kd >iaio, aole io uo mauu :,u ka Mokupuui iO Oahu, aka, o ko uiaua aiua hanau, uia no ka uina 0 Ku&iheiau4 a uiauiuli o ka LiuUi uua ae e Waolani ;» ka Mekupuui e 0*|u, a uoi i ko uuua Makuakau«

e hui mc ia i ka Mukupuni o O&hu, I«h» iilo boi i m*u Alii hpokumu |«Ui (10 Hnwaii nei, oa hookuu i» i oc*i U m#ua e heie inai me ia, a jOi*Ue komu o ku maua liaaiele lana i ko maua Makuakane a me ka |uha&a apau t a haaieie pu alru la oo hui i ka tin« hnnau, a ua pulolei lo« kau oiau oielo. la maua iu> i ko maua aiua hanan. ua iohe no m»Ua i ku eoaua Makuakt»ae i ke kaumiio i kona Kaikuahine i holo mua oaai i iUwaii uei, ao oe aaei ia e ko uiaua Makuahiue hoahauau?" I ka iohe aua u liiua i keiu uuau oiflo a Pulee, ua hele koke m<ii U •ia a *po i ke kaikamahioe a kona «[aikuoane, a ae la i kena ioo uwe, a uwe kaukau aku ln uo ke aioh» i ke kaikunaae, Ia aiaaawa pu oo hoi i hoomaopopo iho ai na! Keiki a Hina, aole io no ka keiaj ; mau »Ui maiihiai he mau mea okoa aka, o ku lakou mau hohaaau no ata ka hanau ia ana o na makua o lakou, a aa lilo iho la kela manawa i wa hoolauna ioa ia Iakou ibo, a ua kii ia aku ia do hoi na keiki i lena & Hina a hui Ohana ae la lakou me ka hauoii. Mahope iho o keia ike ena o lakoa ia iakou iho, ua ninau koke mai ia no o Hinaaukekele i kona mau makua, no ke kupono o " kona iilo i wahine na konh v kaikunaue hoahanau, a he mea pono e h?oponopono iakou ia ninau. O ke kumu no paha o keia manao o Hinaaukekele, a ia noho aia ka makemake me ka iini pau ole iioko ona no ke kane ana i imi ahane aku ai a hoea i ka Mokupuei o Oahu . I ka iohe ana o na makua i keia mau oleio a ka iaua kaikamahiue, i ua kamaiiio koke aku la no laua i keia mau oklo iaia. "Auhea mai oe e ke kaikamahiae a maoa i lahi oie ai, aoīe o maua kuieana ma ia ninau au, oiai o ko Kupunawahine kapukapu, oia uo ka mea kuieana i na ninau o keia ano, a he mea pOno iaia no oe e ninau aku ai, ao ka mea no ana e hoe&oio mai ai, a oia iho ia no ka 'mea e hooholo ia." Ua maikai keia i ka mauao o Hinaaokekeie, ao kona manawa no ia i kena koke aku ai e kii koke ia aku kona Kupunawahine kapukapu ai makan nui ia hoi e na mo.epuna e ae a ua Luahiue nei. a koe no paha o Haiiikulamanu a nue Hina" aukekele. I ka hoea ana mai o ua Luahine maka huhu nei, a hoike aku ia kana Moopuna punahele iaia no keia manao i hoike mua ia ae ia, aa haiii iho ia na minuaka oiuoiu Oib na maka o Hinauluohia, a ua pane mai la i keia mau oleio maikai imua o kona ohana hoiookoa. "O na hooponopouo ana no keia a na Kupuua o oukou mai ka mai, e lilo ouKou i mau Aiii ho'okumu lalani alii kiekie o ke koko ma Hawaii nei, a ua hoohui ia hoi oukoui keia ia, ao ka hana kupono waie aku uo oīh rjo ka hooko ia o ka makemake o oa Kuou;ia o oekou mai ka po mai. Ō kekahi no ( hoi ua hanai wau ia oe e kuu Moo puna no keia manao e iilo oe 1 ; Makuahieie no nfc aiii kiekei u kaia , ain%, a aole ue hoi e ko ia manao o'u, i na no oe i Hoao iho me ket kahi alii o Hawaii nei, a nani ia ua lawe ia mai la no hoi ke keko kiekie i piii pono ia os uaa ko Makua- } hine aia, uolaila, o ka hana wale no i koe o ka Hoao ia o olua me ko 1 Kaikunane hoahauau, a tua ia h iuhui ia an« o oiua, o hoea iu mai ai ka iaiani aiii kiekie ioa o keia aina, iilo ai hoi ka oiua mau mamo 5 tna keia mua aku i i uo ua L aiii kiekie o keiu aina, aole waie no ka Mokupuni nui o Hawaii nei, k aka, e pahoia aku ana ia !alani - alii i na u<okupuui okoa aku mal waho o Hawaii nd. uuU»i!a. e kuu - uoopuua ha&vr'. aku j|waui ko'u u>&i.kai uu ko liio i )|wahiu« ua ke AUIkane malihiui, * i iiia nv b%>i e pouo pu aua». alaik % t

lilu pu ijiu hui ku Kmkunane Haiiikulumanu i kan*- u« ke kmkuaUiue. hoahai.au ooa, * M houkahi h l) i ku oukou hoohui pu ia au> uii ka Uuao i» auA,ia,nn v ka lehuleUu o uu ui&kaaiuauii e uaoa mai uei. Pthtia k«i» e kuu uiau keiki? U» yiu*M ia keia uiaau h«p« I uu Makua o UiuaaMkekele ma.

. I k« i«*he aua uo hoi u Kukav hiaaiaka auie liioa kaua wahiu« i ke»a uiuau a ko laua Makuahioe, ua paue u>ai 1h lauu i keia mau oieio uiaikai.

i Aul« a mnua umu oleio uo keia I waiiau t'U e ku maua Makuahine, iuiai, u ou uo ki\ mea kuleaua i kau uiau oioupuua i luhi ai a naoi oo ia ua auunu ae ia no .oe i *a hoo> hui kaikuahiue a kaikuuaue no o lakou uei, aiaiia, o ka iiiea nui waie uo i koe o. ka hooko ia aku oia uiaknuiake uu e ka oiea uaoa i iuhi ua uioopuua. Pehea ia ko olua e u* keiki, e hoohui koke ia uuei oukou i kbia uiauewa auo« ai ole. e kaii hui kakou « heea aai ka Mukua Aiii o "iua mai ka Moknpuui m«i o Oahu, oiai, oia no hqi paha kekahi mea kuleaua uia keia uiuau, a he uiakeuiake uo hoi paha oia e ike pu i kp oukou hpohui ia aua eua ke auo he kaue a he wahiue a koiao. pu hoi ka.kop ilok<>..o aa hauoli pu aua. Aia uo pae iko plua (papao e ua k,eiki."

i ka lohe una g. oa Ahi opio i keia uiau oieio hupe a na makua, ua hot,boio koke ae ia no lakou« kaii uo ka hoea uiai o ke Alii Wuoiani.

(Aol« i pau)