Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 22, 31 October 1918 — KA HALAWAI MA OLAA [ARTICLE]

KA HALAWAI MA OLAA

M» k» 1 ah]ahi .» ka Poalu« i hila--»ku o keU pule, ua kahp.a ia mai ls na Nlol, • akn i ka 'ui!t eiwH tua OUa, n<> ka »?.alamn ai.a i Uck«h; haiolelo ma l:a Hale Jl > k.»lukt lo Olhh XJjt h<«»ko aku 'Li n* M<»h<> aptii) 0 ta Tikiki o ka •k-m R«yuhalika, o'ai nn hoi ua | :uulT«ua 1 > hoi_ua Pemokilnka i ka »ar;, .1 iiaUwai. uj.a ke ahiah; aku o ' ka U Sribati. a ple loa he ka j aoao Repubnlika 1 hele aku ilaila e I itua > ai e pulapu h(H>hakakii i k 1 la- { k ui -itlavvui» Ika wa i uialaum ai |im .uoho o «a aoao R«pubalik:i 2 k? uoi.iHw.i haioU-10, ua hoea ae la 0 j au, Lujutkano whi Siuui<oits 0 i LiupHhoihoe, a o Ewaliko no ka

keiuihi. (A. le nae oiā i kouio iluko j o k.< auaina hwlawni) a o LunakHiiiiwii Forry uw_hoi kekuhi he Mea houikaika l<i« i tca haoa k&laHiua i ! keia ■ma.u 1«, a e hwalele w >!e ana i kauii hana, » hele kaapuui hooika--ita ~b7rrōt l T",jūā keia mōlīupuni "ō t H«wnii. j Ika wa i haiolelo ai na Mohoj .! mua o na LunamHkiainaaa, aoie* i, li 'ao iki o M-ikekau ma e houhautueit) i ka batawai % a i ka wa ' hai c" ai u L'.iio RuHt'la, a 11 a Seuat<>s» . 'j\i a .1 uaulii kauu aiuu olelo. Iwa- , ena konu 0 ku haiolelo ana a,moho , liueiela, & i kuna kuoiuili'u aoa i kfjk.»hi mau olelo ano ko'iku'i u>ttoli, e phle ana i keli uiau elelo kauhihj ! ilan-i 0 ka Elele Kuhio 00 ka hoao 0 ka Elele Kuhio e hoopau i.kah; o "k« kanawai aiaa e pili ana i ua noi ! din* wehe 0 na' inoa be 25, a i« ! ī«oio- Roßbla e wehewehe pono aku Muia imua ■ o ke ana'na i na mea i nann i hana kela hana hoopau lo» i Ika wehe hot ia 0 na Aina Home 1 Hookoooooue mu Ilnwaii nei, a n fhoi!»e ako ana imu&o keht aunina ,ihui o na Hiole me na Hawaii, na ,'ke Kiaaina Pinahaaia ir;e ke Kouii. Uioa Aina Aupuni Riv#»nburgh i .-nokalak», i hoao *e IjfK»pau i kela '■mnnao o kela wahi noi o 25 'inoa, a 1 fi<oi»iu ia hoi ia mea rna ko ke , Kominina Aioa Anpuni Rivenborg h-.io kino a'iH i Wakiueh<iiia a a ho<>- ' hoi i<iia iho me ke Kuhin i Khlai--11 hiuh Lane. no ka hoonomo ana aku ,■ I i''kehnhi bila kanawwi hoopan (on i ,! ka w he īa ana >> na Aina Aupunj t !U<» iifi Home Hookuon >0 iio ma ilaJ waii nei, a4 h< <riaio loa ia man mea ; ■ ma ka hoike an* o ke Komiiitta i 1 Aina Aupuni o Hawaii i.e* imua • _ : (ieia Kornite o n# Teritori 0 ka t ' Ahao!flu Lah.ui »0 ekolu h<-ra a oi t ' aku pnha, a tn» !» mau olelo konp ! hoik« ana i ka mnnao e'houpau loa I ia-ka Wr?he at>a o n,t Aiiia Au--1 pun-i'ma uo'na Home Hog■kuonoono, | Ika wa a Loio Rusela i hoopuka ;ai ! kela muu olelo. *'0 ka ii»ea kuI i paiauaha nae i na poe Demokalukuj !aole lakou i hoike ika mea .oiai'o J'nan'i i hoao e ho<. pāu i Keia -nau ! ineE piii i ke noi 025 inoa, a aole !no hoi na Dcmokalaka t aa iki e ! pal< i keia hana a ka KouiwinH , I Aiu.i Deoiokalaka, «rue ke Kiaainn ' Deniol<a!aka i pan «kii nei." 1 Aikn wa w Defih 1 ? hoomaka aku ai e nnnhi i kela'niau olelu no ka ! pono o na Hawaii iloko o kela analina halawii. oia no ka tr.anawa i ® hana ano ke'uke'a ai o Senatoa I a ma ka hoomaopopo no to k:• o»ea unnhi, he hana ano hokaj I keia a Makekau, a i loaa aku f pnha ka !oh*» i kela ma«» Hawaii, u» ' huli ae lā ka o Deshn, u olelo »k« ha, »» waino hoi K9na manao aa ia ! Rusela a pau ka Dcsha nnuhi ana, ' <t ia manawa «<> i lele kamokomai ai ' kf» Lunakanawai lilo nui i ke kalai'ainn o Olaa me he bibi uwo ali»,, a ■ olel•> he kulean> ko Makeaau e ka- ' ?nai!io mai i keh» manawa, a ua ka- ' m.-iilio uku no o D<-sha i ua Lunaka- ' leo nui nei o Olaa, e kali Iwi 'a pni kn Desha unuhi ana. Ia uia- ■ nawa pu uo hoi o Deeha i kamailiu 'aku a? i ke aiiaina e noho ma\ ana, 1 *He men k'upaianahi» no hoi keia | i na Dymokalak», i ka lakou a»au ' hal. k wai, aole loa 'na Repubalika ( ! h<)KO aku e hoohaunaele i ka wa I hniolelo o ka ta£bu mau oioho, a 1 1 ka wa h tiole!o hoi 0 na Repubaiika, f .»laila, oia ihv» la ka manawa e hele '»nai ui e hokake. Ia roaftawa 1 huli '«eni o DeBha ?ne kw ano akaaka uo 'h k imallio i kona h<»a Seoatoa, "I !n« no hoi paha aole ko'u Kulana e 1 1 nei.i i\k H'» U hoi ua puka kaua! iiwaho * hoopyuopouo i keia muaa r

t.n\r«ens» o M c Vf> ano ilch n-i iioi (i Seiifttoa Makekau j| paQ© mni 6?, hele hoi ha k«ua | iwaho Tketa >ro&np^^ 1,, r tiT> ae Ift| nofnrt ka aka imwaena ī> makou! ap«n. I A<rfe loa t weh? o Desh;i ? kon* > ttk« tt»e tra lu.ike hoopi.m-] poni o fea nnpepA a KwaMko. a Iple' rt*u e umi i ka poanni n M

a o ka poe tehn)c)>u no ma keln TnSTriH"HHt« wni n>H Oūn ka hoik? no kela mea a maktm e hoike nei. - O Wkahi mea no i l° a oi ke ann pulapu o ka $en;\toa nnai Hamnkun mi«i. "wahopo ihn o ka'

pau ana o ka DH*hn niiuhi anii V k*U inaa r»1<»l « I,<>io R#,#ela, aole 1- a i kamaUio a« oa Sennton nei, a malaila t»o e nianpop;» lo* *i \ ka p»»e e heluheln ahi i keiu, «a h<>ao maoii no n'Mukuknu e hoolnnwilH kela manhwa, i mei e tot»e

ole ai na Hawaii Elemakule e ,ntho mai ana iloko o kela anaion, a na manao »10 oia i liloi>aha i ka h<>o-

p&apaa me īa a pōīna īa kelft umO olelo oiaio loa a ka Loio Riteela i kamailio ai.

O k«kabi inek wahahee no a ua Ewaliko oei i hoolaha riiat nel, oia Uu koua wj»hawai ana ue nei. i ke knhea i* ana mai ka o Desh»i e hai olelo, ua olelo uku la oia aoleoia e haiolelooo kona maka'u ia Makekau, a oka mea oi loa no hoi o ka wahawai pu o Makekau tnu kana haiolalo imua 3na Limahanu Alanui ma kahi wawahi uohuku ma Piihonua.ua maka'u ioa ka wau liaia, a o ke kumu ia o ko'u haioleh) [«•lei kela poe ma Olaa. Kupanaha (mauli ka aa ana o keia mau kauaka |e wahawai hilahila ole iuiua o ka I leholahu. O ka poeiio ma keia ānauiM ka hoike o ka oiaio.

17» haiolelo aku uo wau he mau olelo pokole ma ka olelo haole no ■hoi, a e hoike aku ana imua o 3akou, **Ao!e wau n aamailio ana no'u iho, aka. he mau wahi olelo kakoo ka'u no ka Elele Kuhio,'' n o ka manawn uo ia o Degha i kamailio aku ai no ke kulana illele o Eliwai ke lilo oia i Elele mai Hai waii aku M ei, a e afto like no hoi kekahi ois m:iu olelo uie na olelo a I Seuatoa Mnkekan e puka aku nei ma kekahi wahi o ka Hoku i keia la, a ua kameiiio aku nu j -hoi wau he mf;u olelo pokole no ka Elele Kuhio, aua hoolaha ia iho nei uo ūca kekahi nupepa hnmu o Hilu nei kekahi o kela mau olelo a'u ma kela halawai ma Olaa.

O keia ka mea Haio loa a f u e lioike nei, a no ka nele maoli' no patia o Ewaliko ma i na mēa e hoolaha ai ma kaua napepa, alaiia, huolaha aku I.i i ka uiea waiiahee, Hilahila ele uo hoi i ka iioao e imi harota ma ke alahele o ka apaapa.

Ua like o Makekaku i Keia la me ke ktnaka eau «n:i i ka moaoa, a ua lana ka auwae kahi haiki, a uo ka aueane piholo aku. alaila, hopuhewa i ka opala me ka manao o ka m«a ia e pakele ai. Ma na mea i hoiue ia mai i kekahi poe o fca aoao Rt'puhalika, o kahi aho hope loa keia o Senutoa Makekau, a e akf ana e htle ho:)- ! hakana wale ma na hakwai o na ! Repubalika. u i !<>aa ai kana wahi mnuno ekaeka e hele aku ui imua o ka lehulehn koho baruta, a uokt aku i ka wahaw;i! ao ka maka'u o n» Moho Repūbalika iaia.* Mahop« ihn o aa pau nna o kela halawai u:a o!aa, na kamaHiu :nai>li no kekahi m»u hoa Hawaii "uanao kaulike o Olaa, e mahalo ole ana i keia mau hana hokai a Makekau ma, oiai t ao!e loa i hsna wale aku na Hepuhalika ma ka lakou ma'i hulawai, a aoJe hoi i hele aku. e hoohukakA Wale aku, oiai lakpu e aha i ka hninoino i' ka E!e!e Atii me kona H.)al'(fha Desha, a o ka oi lea no o. na moho hoohana i keia uiau auo ka!<iaina, o!a no t> Senatoa Muke-J kau, ame J. P. Hale ka Hoku haule mai ka aoao Repubulika aku* Na la koho n'ae e hoike mai ka me ka laoakila o!e o keia mau haua ' ano lalaiaina !epo e iKe ia nei i keia' mau !«. I

! ' ■ ~IP S l onolulu, Oct. 24,— Ua patā ia ifc» haiekuai o ke Ke* Ulnula u.a ( Honolulu, a mamuli hoi o ka hopo|hopo i« no keia ma'i Fiva Wiha'i iwi e piihola hou uuii uej, & he ma'l fiva "Wiha'i iwi hoi i h,»omaka 'kona taha ana ma S?tpania, Ile tuea pouo e kii koke i se kauka i ta wa « ioa» koke ai i keia ano mn'i weliweli, ' V v : ■!?:'