Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 28, 6 Kekemapa 1917 — Ma ke Kauoha NA AINA AUPUNI NO NA HOME HOOKUONOONO MA KA MOKUPUNI O HAWAII [ARTICLE]

Ma ke Kauoha

NA AINA AUPUNI NO NA HOME HOOKUONOONO MA KA MOKUPUNI O HAWAII

Ke lioike nej ka lulie, o ka aina aupuni i hoakai.ka ia Hiahope ae uei, e weLe if aku ana do na Home Hookuouoono o like.* iue ia malalo iho uei, ai knliki' hoi in< j k<* kanavvai, ae liiki ai no «ae ke viinihi ia m«i niainūa o ka wae ia ana. . J. KAHI O KA AINA E WAIHO 2i&l. Ok» »»» e wohu ia uku aiia, ku waihu m>j no ia ma ka Mokupinii o Hawail, ai ikf ia h»i um k-i in>»a Na H ome-hookuoUoono <> I/'p<»l«»n-Knii-niho, im ka Apaua «> IVilo Aknn.

2. KK ANO O KA AINA. O ko :*no o keia m«u apan» airm, 'lie mau ama mahiai ia o.k« papa-ekahi, a maialo hoi o ka hoohana ana ia aua uia ke. aui-.i kauu ko. • . 3. NA KUMt; .\IE NA ANO E LOAA AT KA j\TNA. Ona p"*' apan i kuloana e laue i ka aina i olelo ia, o hoomaopopo ia no ia tua ka Imki-ana. ai ole ia ina ka liaawi ann aku. O 4ce iuami a-wa4iine i»4ta. aka; aole nae 'v~ hiki itt ke v»aihi like at* i ,kn laua palapala noi no ka.liuki ana. . Ua loaa uo ke kuleaua i k"kahi niea hookahi e lawe i hookahi npaiia. 0

I kein mau upana aina, e lawo ia uo ia malalo o ka AELīKK H&ME-HOOKI-ONOONO KI'IKAWA, ho 1,1«,. iu hoi inalalo ona kumu i hooakaiika*i:< ina ialo iho ni'i: a. KA UKl' ANA. E uku mua ia uiai he ō pa-kent'ka, a Jie ō pa keueka j ka uiakahiki hookahi, a. maliope mai e uku ia mai lie 10 pa-keueka i kela me k»-ia makahiki, a hiki wale no i ka pau ana nke kumnkiiai o ka aina, me ka uku pnia o eono pa-keneka uku panee o ka makahiki. Ua hiki no nae e uku ia mai ke kumukuai piha i ka manawa e uku ia ai, ae lioopui ia ai ua. kukai palapala ana. b. KANoHOANA MALUN'A OKA AINA. He elima makahiki i ka ■ manawa'o umi'makahiki mua, anle e haule iho malalo <■ eono mahina i kela me keia ' makahiki, ai ole ia, e noho-paa ma Ka aina uo ekolu makahiki: E i>oomaka akn ka nolio ana mahope iiio o ka hala ana o eluu makaliikj.

e. KJbl ANO OKA MAlii ANA. He 20, i>o, 40, 50 uie pa-keneka o ka aina, a he ō, 10, 15, 20 uie 2o kumulaau no ka eka pakahi o 40 pa-keneka o.ka aina i koe, mai ka pau ana o ka manawa niua, ka elua, kn ekoln, ka eha ame ka elima o ku makahiki a hiki i ka wa e loaa ai ke kulana Palapal& i ka mea lawe aina, ai ole ia o ke 40 pa-keneka o ka aina ai 2o hoi kumulaau no ka eka hookahi no ke koena o ekolu makahiki i hoomau ia", e hoopiha na mea e ae i aelike ia ma ka hoomaka ana o ua mau makahiki ekohi ala..

d. KA HOOLiLO HOUANA AKU. O na hoopaa ana no ke kuai ana, lioolimalima ana, a pela aku, e like no.ia me ka ke kanawai i kuhikuhi ai. e. PALAPALA BILANUI. Mai ka ekolu a hiki ika umi makahiki e like me ke kuhikuhi o ka liookaa ana mai, a me ka mahi aoa, ai liooko pono ia hoi ka «elike» E liio aku no na mea hooulu ia, i na nae he mau mea oia' ano i ohi ole ia. Aoie nae e 10-ia ke kuleana i na hawai, ua auwai, na luAwai, na kahawai kahe, na uwea a paipu paliu, na alanui, kuamoo hele, ame na alahao. Aole no hoi he aina e kuai ia aku ma ke ano he aina-wai me ka ponowai pu, ona ponowai apau e malama ia no ia no ka pomaikai o ka lehulehu. 4. KA PALAPALA NOr NO KOU KOMO PU ANA I KA HUKI ANA. O na mea apm i toaa ke kuloana noi . Home HookuonrM)no, a ma kn Poaono, a mamua ae paha oia manawa, lanuarl, 19, 1918, ama ka hora 12 awakea, a aole hoi māhope aku oia manuwa, e

hoonna ftku 5 ke o na Aina Aupuni, m« Honohilu, mn ko eke loka, aols ma ka hwo kino ana, a ade 110 hoi tn* ka leka i hoop«a ia aku i ka halo. leka, i ka i>alaj»<tla noi no ku imki aua e like mc ia i knliikimi ia ma ka palapala noi. a aole nae e ho<>koino ia iloko oia wahileka a oi akn tnathua o ka liookahi w i liaki aiua. O na palapala noi apaif v hana ia 110 ia malnna oka palapala pai hakahuku j noomakaukau !a o ke o ua Ain;i Aiipnni ao kona Agcna puha, ao pr>iio no o hwpiha ? konu inoa poneM, I kona wahinoho, na makaluki, kona kavi|maha, kona ano waluuo u k.mio paha, ! a ina paha ho mo:i oia i niaro a tnarc jolc paha. ao iuvhiki ia oia imua v ko--1 k*h! aina, ai 010 c kokahi 'i

Ilan nnha ii lta lcJiiil<'hu. Lunakimav ;i. a uiL.i i ai' jiuiiu i ioiui k'.' ( kuieaua je lawe i ua hoohiki, ae hoounā ja piku j!o hni kc»ia mn k:i ualri-!i'ka n kti KonuMiia a Agcna aina jta}ia i lt<K>-■ * -mni n ī. 1 !■ K .>>,« ,:t luainna nia nal)i-l.<k a ka ♦ īnoa fn<> <cv hi imhn >> k»* Knmi-»in » lenkan j»n ia me ku mnakaHka kein' tuittu iuwoielo, uiaiuna o koln leka. "Hv palamilu noi luiki aina 110 ka J Ajjii]tu liooiiiliupihu ia im [ hoi kela palapaiU 1101 inaloko, o ua .1.-polon?! n kil ! \\Hilr> ai iia a'ina j «vi, a aule e lawe ia uiai kukalii walii j leka e, aiakai aj ka hoomaopopo ia o ka uiea uoi, mo ka. euea paha uana i | Uo<jkouio iuai kela wal-.i ieka. 0 ua i wahi-leka upau .e hoopaa poup ia la-1 koii, iw» kau pono ja na pooleka k;-"l pono, ae h«na ia keia nuin mea n,«. niuu o ka hookomo ia ana i ka Ilali 1 - leka, O kekahi uiea n-ui e noi aua a oi aku uiauiua o hookulii uoi ma koia noi huki uuu, . ui olu. ia. i? uoi .<uia. pu,hu «ok' uialalo.ii koim inou pouo'i., aoJi' h»a e in ia nini noi ma keia. noi luiki aina ana. - r . O na wahi-leka apau i waiho iauiai, ai ole ia i hoouna ia uiai paha nia ka eke leka, ae hoike an» e hoomaopopo ia, ai ka. mea uana i hoouna nuii, .« welu' ia no. ia i ka wa*e ioaa inai «i,. atvhoi!ioi liou ia aku ia paiapala noi i ka inea nana i /hoouna inai ff-KX JTĪJKTĀSĀ WAE. AXA. Ma!io]H' iho o ka loaa ana mai. o kekahi . wahi-leka. i kakau pololei ia, j a hoopaa pono ia. e like me, na tnea i I hoike ia ae uei inaluna ae, alaiia. -o'! waiho akli ke Komistna raa kekalii pahu kupono, ao na wahi-leka wale no uae j kupono no ka ia ana, amaia wal.ii kupon<j e waiho ia iiK' ka lawe hoii oJi> ia aku ma ki'kahi wuhi okoa aku, a hiki. wa!e no i ka la e huki ia ai niB ke akea o like uh' ka inea i liooi laiia ia iik-u. ila ku horn y a. m. nia ka H»|tIvfipitala iua liuiiolula, uw ka I'oakahi, lamiari 21, ]OIS, ae kokoke ana hoi ia ni:iniivva, e v\\'he ia. ka palm e waiho una ma ke ano akeu, ae hoohiiiliui īa lakou, alaila, unuhi mai ma ka hook.ahi i ka. manawa hookahi uaa ke ano akea, ju* liookau ia ka huahelu e iike nie ko lakoa unuhi ia apa mai, āe hoomaka ana mai ka huahe'lu ' ekahi mai, a ma na huahelii i haawi i'a,malaila mai e hooponopono ia ai ke ano o ka poe no lakou na inoa iiokf> olaila. a< j Joaa ai hoi ia lakou ka. wae ana ame ke kolio ana i ly,lakou niau apana ainu. O ka papa inoa i liaawi fā aku ai ia lakou na hnahelu, e hoike aiia i ka huahelu i haawi pakahi ia lakou, e kau ia no ia ma kahi akea, m liaawi ia hoi i na nupepa no ka hooiaha aku mā ke ant> Ue mau mea hou, ame ka iioike pu. aku no i ka helu i i aku, ae hoouna pololei ia aku no hoa / ka mea nona ka inoa i hoopaa ia maiuna o ka paiapaia noi o kela me keia mea i haawi ia aku ai ka h^luO na paiapaia noi apau i polplei ole ka haua ia -an», ame ka hoouna ia ana mai c kakau ia no uiasvaho penei "Ua hoolei ia mamuli 6 ka pololei ole 0 ka hana ia ana," ae hookaulike ia fno hoi ma ke ano o ko lakou hoole u 1 ana, ae hoouna ie aku hoi ka lohe i ka j mea nana ia palapala noi. i tt. K.A WAE .ANA I NA APANA. E iioomaka ana m« ka hora io a. m., a ma ka Pōuha, 7, 1918, ma ka Tlalo Ilookolokolo nia Hilo, Hawaii. 1 O kela me keia inea e oa;t ana i i leekahl helu 5 haawi ia aku iaia ma kekahi huki aina ana, e wae aku oia i kana apana i makemake ,ai, e like no hoi me na apana ain* i wehfe ia, ai kupono no hoi i ka! mea i koho ia ma ka helu. Ina i hova ole kekahi uiea, i Ūlo ai keka!ū helu ma ka wa e, wae ia ai na helu o ua apaua aina, a iua oia e pane ole mai i koua iyoa, alaila, e nee aku no i kekalū mea e ukali uiai ana i kona helu, a pela no e nee aku ai a hikf i ka wa e pau ai ke kahea ia ana, aiaila, e kahea hou ia kona iuoa, a iua oia e p«ne hou ole mai i ke kahea eiua ia ana. alaila, e manao ia ua haalele oia i kona kuloana wue. 7. XA HOOIAIO I KA MANAWA 0 KA WAE ANA. I ka uujiiun\a e hoea mai ui no ka wae uuaj, iUaila, e hoonuikaukau no kel* mo keia tnea noi īfome Ilookuonoeno i kona ano kupouo uo ka lawe ono aua, ae hooiaio ia ina kona hoohiki aua ma kekalii palapalu i hoomakaukau ia e ke Koini- ] siin, as ole e kekahi mea kupono e ae p&ha- * | ina o ka mea noi, a he Makaamaua ole oiu ho Amenka Iluipuiu, uia ka jhanau aua, alaila, e hoike uiaiioU i ka palapala kuiuu o konu hoohiki eua uo ka . mukenmke o lilo aku i makaeuuaua» ai |ole u i kekahi % j»alapala puha |vuai ka j Ah* Hookolokol'i mai, e hoike ana i koua ki lana >mo luakaaiuaiia iio Auks | rika tīuii»uia # ai ok> o koi paka i kona kuleaua nia ke auo o lilo aua ( o kona i uiakaaiaaua» oiai

T"i:i malalu o na tttnkahiki i emi uiiii | lualalw 41 ka iwakalua-kuuiamakahi, ae | hoike pu mai 110 fioi r»sa i ke kope o ! k;i palapala a kii aUh H<><,>kol<<kok) i |h«ftwi :ii i k« ]«mo i k<>h : a ! InnklUlklUK'. | loa kvk;ijji ui'>a i kupoii..» ole liiv\<' i kekaiu' Homt* Houkuonoonu, e wae oia i ki*ksilii atna, ii ina pa.hu iia. wae ola, iioln n<> i;i !ic meae loaa a; iaia m\ pc})a ).ilī i ka aiiKy m lav t . ]»uha in upaiKi ainu. K. KE :\XO, \A AJNA„ AMK NA HO\K;,AKA ANA. E loaa no na pai-haka!r»ka anu- i,,i. 1 hoiko ia at* l:\ niai ke Koniisina- uiai o na Aina Aupuni, ut' loaa pu no lioi na wahi-]i'k;i t na i>yLĪ-hH.kaliaka ona hoohiki auu ame na mea kupono i k.»* lawe aina, af» na tnea |>ili hoakaaka anip. ka manawa ]»aha <> wehe ia ai ka 1 aina, atne na iiioh ]>ili fka kuniu koho nina, ac niuan 110 in mau meu i ke tv<>n 1 ■ L'i i) ua Ain.i Auj>ujjL nia Honohihi, ai ok> ia ia Ilope A«<'jia, Jōsēph U. An<lrt«ws, Hilo, ria'\vaii. Na Honie Heiokuonoouo uia Lepoloa-Kauniho, Hilo Akau, Hawaii. | Apana Iliaina, Hka Kunmkuai I Helu <oi tt emi niai t - 1 n.yo a; -88W.5Ō ! . 15." 8 . . i,57i4t00 ■."■■ y 16.»* 1,698.00 * 15.89 2.077.H5 5 11. iri 1,221.00 '> 11.1:1 2,1(14.50 " Hi.r»7 1,657.00 8 h5.7:l 1,575.00 ■» »7.54 1,784-00' ' 17.W3 1,525.75 ■=; " i,3Bti.:ks i- l/'.22 J ,4IK.},7<J M '«.34 L,558.90. 14 !<>.-:!!)■ 1,393;f6 ' r > H-70 IHOS. 50 lfr 1H.59 1,244.25 I 7 16.(il ' 910,55 B v (r. RIVEXBURGH, * K,omisina o na Airia Aupiui. Aponoia. Lri.lVf E. PINKH Kiaiiina o Ilaw ail. Noveruber 10, 1917. Nov. 15, 22, 29' Dek. t>, 13, 20, 27 • ■ £5E ■■■J-»n. 3, 191«