Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 22, 25 October 1917 — KA HUAKAI I NA HONO A PIILANI [ARTICLE]

KA HUAKAI I NA HONO A PIILANI

I ku pan ana o ka uiafe'aikai i kto!a i kil ai K(l liunie kuUiki) o ka ohaua Kipikona, ua huli tioj mai la ujakou no ka home huokipa o na kanūaaina aiaikai. a uia ke ak hoi eoai e ike aku r,u i na kahuahale o ka poe kahiko e waihū mai a-»a, ae hoomaop ipo ia a:ia no hoi ina na ku'jiulaau i kunu ia e lak-»u ia mau la io kikilo iou. O kekahi aiea a na uia!il.ifni innknikai i hopuiaopf>j>o ai, oia nu k;i piha o k<-ia ama # o Lanai i na manu ao ke kooiu no paha i laha nui ai keia ano manu rna muH no ia o ka laha ole o ka 'ioleManBgusi i kamokupnni maikai ō Lanai, a aiamuli o ka !aba ole ana o kela holoholoua ino uh mau no ka laha ana o na peleliu, na nioa ahio ame keia mana koiohala ma keia naoknnnni. Iu maki-n e ho< ( - kokoke īoa aku ana i ka liome ona kainaaina hookipa, ua fioike ia naai la ia maua ka aina i noho ai o Rev. Mr. Leleo i i>ele' ai i Misijaari j Mai&onisia, a eia no ke kn nei na kumu manako ana i kanu ai, a me na kuinu alaiii pu, a ua lilo kela wahi i ke «hiahi i horue hauualaau no na mana piheekelo, ae ole ilae boi ia ano munu "Jau-kauaka ke aiiiahi mehameha oka aina o K iiilulaaa'" Ma kekahi la ae a nunnuli no o k;i lokomaikai o na kamaiina, ua hoolako ia mai la mau ame na lio kupono, a uia ke alakai ana a o ka iaua mau keiki» ua lawe la aku la inaua e hoomaikai īa LanaiLale, a oia uo hoi kahi k.iekie loa o ka aina e ike'mau ia aku nei e ka poe holo-moana, ae ka poe hoi o Maui, Mawaena. ak.u o na ululaau e ulu

ana i pii aku ai makou, ? mamulil do hoi o ka malie oia ;nau la, ua palekana loa ka pai luaue a ana t ae, bele ana h<ji maluna nu o ka 3iu jda | ke alahele i htx/'UOHIi ia n<> hoi e k.a poe o ka aina, a he alahele palekana uo. I ueia hele ana o oiakou ua paa pu aku la iio ko oiaua alakai me ka pu ki holoholena, ao ka nnaiiao no m i ia paa ana, meu pnha o Joaa ka ulia o ka halawai aku me im kao ahi»;, ao ka !oaa noJa ona kao ma-

100 e huli lioi mai ai i ka aina lu lebti4 o Hilo Hanakahi,

1 ka hoea ana nn i kahi kiekie loa o ka aina,*ua wiaih » w 1<- n.ai ia na mamao <> nn ii.- iiupuni aiamao, oia hoi <• Hawaii nui o Keawe, ao oa kuahiwi kiekie no hoi oka mokupuni o ke "One a-i Alii o Ka kuhihewa," aole hoi o Moiok ii nui a Hiua, he huluhulu hoi ia ika pukaih»'o Lanai nui a Kauli ia iu, ao Maui hoi a Kauia-

lalawi.iu. a ia hoi i ka ipuka hale 0 ua ;um kauiaaa uei, a me he aia alaaku no ia uaawaho keke aku no oko Lanai noau kuaaaiu. I keia wa o makou iluna o kahj kiekie o ka nookupuoi, he na'u ka ea, a he malie hoi ka makani pa pakiki <• ua aina nei, a u.a kalāe hoi ne a-> aole he uhi a hoonalo a e 1 ka i:e aka inaka, a ua hooma. ona ia mai la ka maka i ka 'nani ona inokupuni o ko Hawaii Pae. aina. 0 ke ano luhi o ka pii ana neiai j na ala kikeekee, ua uku pono'iae ka iri; ik ii o na mea a na maka e hoonuu nna. He nui ka hoomaikai i Alakai opio o maua ma kona ho(>manawar»ui i ke alakai ana ia maun i keia wahi kiekit* o ka aina. O kekahi o na mea a ka maiihliii ī iioomaopopo aku ai, eia no. ks uiu nui o na lilikoi ma na wahi like ole o keia. kuahiwi, a ua lilo nō hoi ia hua ouo i mea "paina;' nana malihini pii uiauna, ae

hoot»a-u enai ai i kapuu'maloō. Ia makou e naku-heie ana i ka nahelo o Lanaihale, a iho aku la ma kelu aoao o ka okann" o kaa j>aba (ke ole e kuhihewa ka malihini) e hakilo mau ana makou i ke kao ahiu, o kq ake uui m> o ka iko aku, ai loaa ai hoi ka hoina mai ke kiekie aku o Lanaihale. Ia makou i hala loa aku ai ila)»> o kahi ano haahaa, ae maalo ae ana hoi ma kekahi mau awaw i, ua haiawai . mai ia *me ke* kahi pua-hipa, āo ka holo 110 ia o na hipn ano ahiu, a halawai pn maila no hoi me keknhi pua pelehu uuuui, aka, aole o ka polehu pokeo-

m k i «liu •* fi\i ».• ii :inM, : • lj<tn»i kao uiiiu e luku ia tiei n>a: k;< aiua aku o L^nai, i lit uiakou e iho ana me ka nanp-a, |ua Kiei iki aku 1h ka "inea e kakau i nei i koia hnaieai tnakaib:»i" ' nui ; kek«hi lalnni pim; :v nt;i ke pt o ' hoi o kekahi :iva\vn e huii :uia ke falo i Keomuku, a ia manaw.i im 1 i ike ak-u ai i kekahi puulu. kao e kraomlīha ana "nialalo o kekriJii fae | pohaku, a he ano nKunao n?.e n>ai | kahi a makou e heie nei, aj ioaa [ ule afeu ai i ka pu ki pololei aka ' mea hahai lioloholona. Mnmuli <> keia ike onu o n.akoou i keia |vn:» kao nhiu, <1:1 hele liHilie ae la makou ifla ka aua<» lulu o ka oiai', Hiihi a ko maua alakai maikai. *'I na no e hele kakou ma ka aoao makani, a honi kela r.no holohoiana i ka hauna kanaka, ao ka ahai n«j ia oi ka pnpuhi, a aole he oeea e loaa ' ana ia kakou." Ua hoolohe aku la | maua i ke nlakai a ko maua alakai] opio f a no kekahi loihino ko makou hele pee atia, a hiki wale] do i ka wa o ko maua alakai opioj

|i kokoke pono ai i kahi o na kao fe hooinaha anā. 1 He ēhikn ka nui <> keia inan I kao, aō ka manao non na fn:i3ihit)i (makaikai, he ulh laki n;ajli 110 |ke loaa ia inakou he elua a ekoln i paha, eia nae ka i ike ia e ka ! malihmi, a mamuli nn paha o ka ! niakHulīiin o ke kanaka opio maj kaukau ki poloiei, ua pnu loa kela ipoe kan ehiku i ke ku i ka pu a ka ' oj.io, ao kekahi niea f?o hoi j lioo j maopppo ia aku e k;i mnlihini, ma ! ka ai ō elima ka'» i ku ai iakou i ka ' I poka, a wf!ūwt lti o'e ko lakou i kino i ka poka, a koe mi 'na I kao elna, oia hoi na "bile !be eleu keia a ka mea kakaii e hpo!'maopop ana, ao kekāhi mea no I hoi i hov)n)aopupo nui ia aku e ka "'mali-hini, o ka eleu no oka hana ana noai i kēia man kao momona a makon, apau eha i ke kati iiuhā o kona hoki, ao na kao ekolu i haalele ia aku, he tnan kao kuporio ole no hoi no ka ai ia, Mc keia waiwa»

j pio ua huii boi mai I», inakou ma |ke alahele o ka ainu b Palawai, ae hoi hauo!i ana hoi me ka manao ol<* ae i ka wela 6 ka h, oiaii. ua JKe iho la no hoi na malihini "e hoi puolo ana kanaka o kahi alii." Hoea aku la i ka Honie 6 na

Kiimaaina n aikai, a hookipa ai aku ia iue ka hauoli, ao ka leo

ohaoha io uo o na kāmaaina he mea kipohe aku ia i ka luhi, ao .atk«hv ine« no ho ;t ka aiallLiiai oiakaikai e hooeaaopopo aku ana, oiit rio ke ala o ka i'hu puau a na kamaaina hookipa ai makaukau nu ka huai ae. Mahope iho o ka holoi āua i na niaiea, a na noho iho la <na ka pipa-aina luult-u 1 na onō, ae hoopiha ana hoi i ka lua

0 ka inaina, ae kamailio pu ana hoi i ka meo piii i ka huakai makaikai i na wahi kiekie oka aina kaulana o Kaululaau. He heakai keia a maua e hoomanao mau ai, >oiai, ua ike i na wahi kupono e mikaikai ia. a ua hookipa onaikai loa ia hpi e na kamaaiua puuwai akea o ka home nani "malalo iki mai o ke kiekie o Lanihale," ai ka huli hoi ana mai Lanai mai, ua hoi mai la maua me ka manao hoopoina ole ina hookipa maikai i pahola ia mai ia mau», Ua haaleie aku ika home houkipa o na kamaaina m&ikai ma ke kakahiaka oku Poaono, no ka hoopau ana i ka hana a maua 1 hele aku ai no ka Mokupuni o MāUi o Ka«»a, oia hoi ke komo pu aua iioko o na hana Hoolaa Ipu Babetii:o o ka hou ma Paiit. ii oiuolu ma) . iioe na'kaiijaai.ua hookipa malkai loj o ka Mosupuui kaulana o Kaulnlaau, e iawe aku iko maua Hoomaikai nuj no ka olua mau hai>a hookipa hamama i na uialihini kipa i ko olua home i luakaha ia e ka oluolu me ke aloha. (Aole i pau.)