Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 19, 4 ʻOkakopa 1917 — KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI [ARTICLE]

KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI

Ka ili'apa'iole o ka Pohu La'i Kona Kai Opua—Ke Aiwaiwa Nan« i o Lua-Nuu-a Nuu-P<;ele-Ka-Po ame ka Puku'i Akua o na Paliku'i Eiwa o Heha Waipio ika Noe—A o ka Ulali Xana ,i lawe. a. lilo na Leho.l Kaulana o Kalokunu, o ka. Mnkani Kuehu lepo o Puako. * I maheli-: xxxii. ! Ka hoao -ana.o Ka-Miki me ka Punaheie nui a Piliakaaiea nona ka iuoa o Paehala ka U'i Poiikela , 0 na Hone Elua. Ka haawi aina a Ka-Miki no na kaikamahine alii o ka moku o Kona ana i hale kipa ai "ma kana hnakai hele Hoopapa. Na hana heokelakela ma ke alo alji o Piliakaaiea, Kaiakekua ka Pa-Hi-Aku Hooiiina kaulaua. [ ka pau aua o ka nana* ana a ke iilii. ua pane ae la oia i ua keiki punahele nei ana, eia ka r'pa-kauoha" a kuu niau kupuna 1 hooili mai ai ia'u a owt?u ka. hooil.ina, a. ua hoenli ia inai nae i!i'u<ne ko'u iko e a lohe ole ika mf;i pili > keia pa ame iKi'u maopopo <>ie i ka .mea. nana e malama .[ tiei ka waiwai a ha khpuna i hoo|puiiahele ai, a i keiā la . ike i n.ua ioa ia ana, ma ke ano, he waiwai hooiiina i huna kele ia na kaia kowa loihi o koua ,moe lolii ana iloko o keia puniu, a maka inalu h»ū o kuu kakaoleio pookela ] a .noeau hoi, a oka iwi puuaHklei hoi o nalii. Ua.-oaaa iho la o KaMiki i ua . pa uei, a oia ka wa a Ka-Miki i.paiie aku ai. . , ' 0 keia ka pa e ke aiii, o ka ouohi keia o "Kumukea-Kahuli-Kalani," ku ka pihe, he pihe make oka waa oke alii'i ka i'a. fle ikio keia, he AKU mai ke kakahiaka a po, na ka ia\pai'a ka ka lu i. ka i'a iloko o ke kai, aohe luhi o ke kaohi i ka hoe, he kaoo wale no e ko.ai ai. 0 ka pa keia e ke alii he mau waa komo i ke Aku, ai ke aiii, ai na m%kaaiuaua ai na mea apau, a oia no ka mea i kauoha ia ai keia pa no ka nui maoli no o ka maikai ame ka ka nani o keia uhi a ou mau kupuua i hooilina ai. ia ua ioaa ihp la lra onohi maka o "Kumukea- Kahuii-Kalaui," e kauoha aku ia Kapakapaka a ia Kaahaaha ua lawai'a nui e hoomakaukau ia ke<sahi wa& kialoa o ke alii uo Ka-Miki e 4iolo ai i ka makai i ka I oili-kahi o ke Aku muakau mai Pao-o a Kauukuhale ua ko'a "hi-| aku," o Haleohiu e kiei ala ia| Manuahi ika pali kapu o Keoua. j Ua hoomakaukau ia ka waa no| Ka-Miki e hoio ai ī &a iawai'a hi-aku ua ka puuahele nui a&e i aiii, ka wahiue palama a Pili, a « ka u'i pookela o Kona i ka la'i a Ehu, uoua ka ili elike me ka uia memele o ka pua o ka hala pala 1 hele a kaao. Ikj wa i kauoha i& aku ai ua iawai'a nui a ke alii e hooniakiukau : waa uo Ka-Miki e hol# ai e iawai'a Aku, ua uui ke kaoiailio 0 na poe kaolii ame ua kwai'a uui a kēlii uia ke auo hooheueheue n<> ka hiki ole i Ka-Miki ke lawai*a i ke Aku, oiai* aōle lakou 1 ike mua ia Ka-Miki he ike oia i ka law&i'a hi-aku o ka euua loa keia o ko lakuu ike aua iaia he lawal'a hi-aku. Kauoha ia aliu la o Kapakapaka e wae ui&i i mau kanaka hoewaa a i uiau kaohi Uoi ua Ka-Miei e holo ai i ka lawai'a aku. Ua ohi ia in\ kauaka hoewaa e-holo pu ai uie Ka-Miki, a he poe maukauka wale uo« aok } uiaa 1 ku h>cwaa, ukaUUakahi waie (UO.

lle iiiio Uouhoka keia ia J£aMiki, a he mea no hoi e ike ai ke aHi a hoopau i kona hilinai aaa jiio !ia hiki ia Ka-Miki ke lawai*a Ii ke aku. 0 na iuoa o keia inau {wahi kanaka i ohi ia aj o Koo. ! Jtttne Lou he mau wahi kaaaka kaaiallio huowake aka nofceaioalu aohe maa i ka hoewaa. 0 Uhalali ame Uhalale, he mau wahi kanaka olioli houaeae no ke alr alii, a oia ka iakt>u haua ike a puuahele uia na aha lealea apaii a ke alii a ma na aaaiua oq hoi & na alīi ame na pge apau o ke alo alii ō Piii. Ik a aneane ana e paka ka Hoku kauopae o ka wanaap ia a oia paha ka hora 8 o 6e kakahiaka a e kani ana ka ieo hoaia oka moa ua ao, oia ka wa o ea auwaa e h.)Io al» ao ka laWiii'a AkUi Ua ala ae la o KaMiki a iho aku la i kahi o ka waa e kau ana a o ka waa wale no aohe kia, aohe no hoi he pe'a, p ka wna wale no, aohe ohe hi-aku. A f jhe ao l)oi ,na kaohi &tia i kau°kft a i e ke alii e hoonaasauk;au noka hoio m.o uoe Ka-Miki. Hoi h<>u aku.ia o Kst-Mitvi a loae, aole ' li/uli'u loho aku la oin i ka makeke ? inai o ka vvaa o lakou a hoonpanao ae ala oia e na kaohi paha aaa un hele ae ia.e kukulu i ke kia o k.a ,waa. Puka aku ia oia a heie uoe ,ka puniu o ka pa i waiho ia ' ai a kahi e ka wsa, a o na wahi kanaka e noho ana o Uhalaii am§, Uhalale, a e olioīi hoo?e!ie aua no hoi ua maū wahi kauaka nei, oia ka laua hana i hele a pauieh|a* nahele i na . me.a apau .o ke . alii o Pili. Ike mai la ua mqij wahi kanaka nei, a paue mai la ia Ua ag kukou ke wehe m.ai la ua pau aku nei na auwaa i ka holo a o kakou wale no koe, ' Aohe pilikia o ke ato oka poeleels ka pilikia, aoe ike ia/akji_ ka nalu hahale po'i-pu, ke ku no 0 ke po'i īho la no ia a lana. &a auwae kahi haiki. Eia hoi paha s he loa ke ko'a e holo ai, a he hoewale no a hiki i ke kau &©a i ka. ko'a o na poohiwi ka luahi e . ai i ka hoe a maopa na poohiwi i k& hoe. Aohe pilikia oka hoe, ilaik e ike la ai kanaka ikaika i ka boer waa a oia ka mea e lilo aii puna,hele imua o'na alii. HoomaWaukau, i«i mai ka waa o kakou a ke pii nei ka ulawena. ke ohi nei H, ! pili o ke ao, lele ka hokD,*kah<yi|i ka l&ni ke ao mai la. E iho hoi paha kakou i kela m«tn kanaka hiamoe naaupo, aohe noQnoo ae he hana Ko ke ao. Aohe nana i ka poe hiamoe no lakou ka olelo ana. "O loa kane, o nana wale ka o kiei wa'.e keiki." A peh«a hiki %i keia waa nui launa oie ii' kakou? oka hoe no hoi paha oae* e hiki ai. aole .) ke kakaolelo me he kamailiu, o ka lalau o k% a lawelawe aole o ke ku-akii. ike no olua he kii kaaaka aoh<C wale o kahi alii a malia o. oluif paha kekahi oia m&u ki|. Aoia pela, he hiki maua ke hana nae me ua Uma, aka« aia ka w<iha wale 110 ka maua hana. Ae. ua maopopo- ia, no ka * hale Uoi paha », a do ka holo waa ana ka olua hana ma ka waha. a h»ua olUa ma na lima o oiua. O ko m&ua hemahema nui loa ia o ka ike ole i ka hoewaa, a ia oe auanei paha hoehana la m&ua ika hoe ana oka waa. Aohe kamailio ana i koe, o ka wa keia o ka hoio, e kau ae olua iluna o ka waa a mai noho olua iluna oka noho lana o haule olua Iloko o ke kai a |ik« oie aku au ia oiua, oki he po* | ekele keia wa a kakou e hulo eei, kai no Iwi aia a kua ka waa ik« k\\i kau ke kaaak* iiuu* 4, holo afeo. Ka ka poe ikai&a eie iiu poe ikaika $3, uo ka waa īlunk a hcK>kahi no kauaks iaaua « p«hu» 1 <Aobiw,)