Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 13, 23 August 1917 — KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI [ARTICLE]

KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI

Ka Hi'a{«a'iole o ka Pohu La'i Kona Kai Opua—Ke Aiwaiwa Nana i Hoohoka o Lua-N«iW-a Nuo-Poele-Ka-Po ame ka Puku'i Akna o na Paliku'i Eiwa o Heha Waipio i ka Noe —A o ka Olali Nana i lawe a lilo na I«ho Kaulana o Kalokunu. o ka Makani Kuehu lepo o^Puako. . M.AHELEXXX^ Ke kii ana ia Iwa i Kauai. Ka hoea ana o Lalamilo i Makaiwa i Kapaa. Ka .hui ana me īwa ka eueu Ihupani o ka aina Kaili La. Ka hoea aoa i Hawaii KuauliKa loaa ana oka leho. Ka «nahele ia ana oua leho nei ina apana elua. Ka hoepili ia ana i ka papaa kālo puiehu. Ke kapaia ana oka inoa oua Leho nei o Kalokunu.

Ua inalama hou ia he alm pa. paiaawa, a oiai e makaukau aiui ka awa ona mau kae'ae'a iiel i;a olelo aku la o Iwa ia Lalamilo. Aoopo e kii ai kaua i ko leho i Kona. A kala apopo no hoi au e hoj ma'i ai ao ko'u hoi loa aku liohoi ai nn Kauai. I ka lohe ana o Lalanailo a me ke kupunawahiae e hoi koke ana no o Iwa i kela la 116 a laua e kii ai i ka leho a hoi mai no hoi loa ao i Kauai. Ua olelo aku ia o Lalamilo a me ke kupunawahine e kali ka hoi a hala he mau la i hele aku hoi e maka'ika'i i kekahi mau wahi o kft moku o a hala ilalo o Waipio. A i hoi mai hoi ka, makuakane o olua me na kanaka o olua a ia wa e malama ia &i be aha palala nui na ka makuakane o ko aikane nei, a i hoihoi aku no hoi ko aikane īa oe a hiki i ko aina a ka la e napoo ala i ka ili kai o Lehua. Ina pela, aia a hoi mai maua mai ke alo alii mai o Piliakaaiea me ka onohi o Haaiuea-hui-manamana, alaila oia ka wa e inaopopo ai ko'u noho a meka ole, oiai ke kii mainei fce kino wailua o ka po ia'u e hoi, he akaku hoikeike kamahao na ka po ia'u, e koi mai ana e hoi au, ua kaia a moku kahawai o Wailaa ua kaikoo o Kauai a puni. Ua inu hou iho la ua mau ka'eae'a nei 1 ka awa a ona iho la no hoi ua mau keiki nei, a haule aku la a moe i ka hoonewa kunewa ia ē ka noe pohina o ka papalohi ale mai ka pa-; hoehoe o mo'a makali ka ohia o Kukalaula mo'a-uuounoa Puna i ke akua-wahine. Hookahi no ia moe ana i ka ona aia no ke ala ana i ka wehewehe ana o kfti ao, a ala mua ae la 0 Iwa a kahea iho ls i ke aikaue. E ala ua ao e, ua malamalaani, ua ohi ka pili o makalii, ua liilii ka po, kahauli ka lani lele ka hoku ke pii nej ka ulauwena o ke Lohe no hoi o ae la. Xi\ ua ao kaua. E a»ea hoi\auJ 1 ka lupea ia e ka oua o ka awa, aule ka Uui i kaua uiai ka ou& o ka awa> o ka oua ia ke hele ala a ohi ka piii a makaiii iiilii ka hoku kahauli ka lani pii ka uiawena ya ao ia. e uhaele kaua e kU i kaonohi o ke kupunawahiue o kaua. 0 ke ala mai la uoia o Iwa a kii iiuiu a pela uo lioī o Lalamilo a o ka puka aku la uoia oua luau keiki aei a kuu i ua uiama kukini o iaua. Hele uo hoi & ike ia ka ili o kauaka hikilaua uei i kt one o Palaueka a o ke awa pae waa m hoi ia a iiaila kelii & e makaukau ana na waa o nn nui a kelīi e panee, a k« ana lauanei a o ka hopu aku la | noia o Iwa i k? lona o ka waa a ihookemo uialalo o ka ihu o ka waft, a kena aku la e pahu uiai ka |Waa. 0 ua lawai'a uul a keUi o j Kapakapaka a me Kaahaaha. No ka }eieu uiaoli a keia mau Keiki, ua |kotnc ka o Kapaka , paka a uiuau mai la. ,

He ikts uu oiua i ka i*oe waa? aku la v Iwa. Ae, im ike iki no a ua a'o 110 i ka hoe »aa ( a opu n.o ika hoolaoa waa, a ? o no ika hoom&hiki i kahi vyaa iki t a'o pu uo i ka pakaka nalu mai kahi nalu iki opuu a i ka ualu kakala hahale poipu a kaikoo loa iuka o ka pohuehue e pae ai a kau i ke aki, u iiaiia pau ka ike o ke a'o ana ua kau i ke ooe iwaloo a ku i ka honua paa aohu mea naua e hoooiuui. No keia. uiau olelo ku ika uiaikai a Iwa ua keua mai la *> , Kapafeapaka e kiu ae iluna oka waa. Ninau aku ia o Iwa, heaha ka lawai'a a kelii o keia Ja? He lu hee, oia ka lawai'a makeoaake loi» a kelii e lawai'a nei i keia mana ■wa. 0 ka malama keia o Welo, liilii ka hee. he opuu wale ny ka hee, oiai ka malama e hua ai ka *ulu a oia ka mea i olelo ia ai "MA'' ka ulu "HEE" mai ka. 'i hua, moe ka hee hanau īuai ka puloa, a oia ano hee ea, he puu ia aole ia he hee. ua hoi ka hee a ! i:oho i ka hohonu a oia ka mea i ;uleio is, ai » ka hee o kaiuli Ja kapae ka alaala, uo ka nunui, oia hee ea, ua iwi ka awe, a ua hele a kohu puko'a- no ka inoana, a ois huo hee ea, hookahi no awd komo lea waa. kahaha? Aknhi no au a lohe la eke keikij i ict mea pili i keia i'a o ka hee. 0 ka'a lianaia b ka lawai'a. a owau ka lawai'a nui a kelii, a o ko u kokoolua oia aku kela ma kela• waa. Pane mai la o kaahaaha, o oe ka lawai'a ke pau ala na ano a me na mahele o ka I hee 'ia oe i ka heiu ia, a akahi no a« a lohe i ka hee nunui loa, hookahi na awe konao ka waa, aole ia he hee, he aīwaiwa aku la kena hee, a makemake au e ike pono i ka hee oia ano, i hookahi no awe kowio ka waa. Ina o kou makemake ia ea, e ike aku ana oe i ka hee ua hele a alu iho, ao ka awe aole hiki ia oe ke hapai, a mai noho nae oe a maka'u ke ike aku oe, a ina oe e maka'u ea, e kiola ia oee a'u iloko oke ka* i ai na ka hee n»i maele-ka o ke kai uli. Keu no oe o kahi keiki hooo&na, o ko'n oielo mai e kiola ia'u ilo)io o kē kai, owats kekahi o na lawai'a nui a keHi, a ua kanaka makua a oo iloko o keia oihana helawai'a» a pehea la oe e olelo nei e kiola ia*u ke kahaka makua oiai uae oe keiki wa!e no? Ine aule oe e ma. ka'u ika hee nunu' aiwaiwa o kai uli aole au e kiola iaoe, ake,/,," maka'u oe ea, e kiola no au i& ae 4 a no ka mea, aohe waiwai oia auo kaiiaka he makau wale. Aole oia ka olelo e ra keiki, o ke a ho!o aku i ka k'waPa lu hee, a Kapafcapak:\, "Ua pouo Ura>>ī a Twa, a o ke kau ae la uoia J 0 !aua nei ma ka waa o a holo aku la no ka lawai'a lu Holo aku !a lakou a haia oiakai o „? fknaau o!e!o aku la o JwA ia * | kapaka. Nni ka hee o keia k*JfcV, * |lana hee, eia nae he n:akaj3uu | no, aohe pu-o, aohe ne hoi Ue na'e maele-ka. Htaha ia mea ha * ipu-o a me ks na'eaa'e maele-ka? ! Oia na hee nui ua iwi oloko |awe, he eloa a ekolu auaua o W |awt\ a o ka na^ena'e-made-ka foia ke aiwaiwa o na hee a ihookahi awe kouio k;\ a „ |kahi e ii?ho ai oia auo hee i ke kld. | hohonu \ ka Hpo heie a ale ke kai i, ika '\\m, a na-!ia n» moku la ?e noho af ka hee maele-ka. laa ! I*la e kali ko kakou waa a hiki 1 uaai ka waa o kelii, a i holo aku ai I kakou a piii. a i uielo aku kakou i . kelii e uee aku ka lawaia aua i k& _ hohonu no ka hoa'o aaa 1 i%. fc , ' lra hee mmni a\i i oīelo mal u«l Tna hoi ha pela, {« kt« ako oe nsa kek waa, a e kali f«i- i k« w*a a kelū a hoea m*i « i uāu ho boi oielo t keiii, Ai 'ui- e tuua kakau e kuo «, ■ k«» hee i Uwo a hoikeik* i | k<aiu i ui*u*aio mai ai ok 1 k*u i i ..(Aowi#tuu) . .....„^l