Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 49, 6 Malaki 1861 — Untitled [ARTICLE]

Ke noonoo nuj nei na inakamaka o keia Aupuni i na mea e waiwai ai na kanaka; no ka meu, ua maopopo ia kukou n pau, ua emi ka nui o ke dnla enawaena o ka lehulehu iloko o keia mau makahiki i hala aku nei O ke kumu nui o keia emi ana, oia no ka emi an.a o na moku okohola e ku mai ana i kela uluinoku keia ulumoku, a mo ka hapa o ke dala i lilo ia nona e lako ai. I ka wa inainua, i ka wn i holo loa ai ka oiliana imi aila, nui na moku i ku mai iloko o na awa o ko Hawaii nei pae aina, a nui no hoi ke dala i hoolilo ia e lakoū, i meu e lako ai na moku, a i mea e oluolu ai na luina. Ua maikai ke dala i loaa mai ma ia manawa, aole nae he maikai o kekahi iiiau hua e ae i loaa pu mai me ke dala, he mau hua ino, awaawa loa, i loaa pu inai,' oia hoi ka mai ino i hoolaha ia mawaeua o ka lehulehu, me ka nawaliwali o ke kino, a me ka make nui ana o na kahaka; oia kekahi o na hua awaawa i loaa mai; a, eia ka lua, o ke ano palaualelo o ka poe i hilinai i ka ulumoku wale no i mea e loaa ihai ai ke dala. Penei ka hana ana a lakou. 1 ka wa e hiki nui mai ai na moku, haalele lakou i ko lakou inau wahi i noho ai a me na hana pono o, ka aina, i ka mahi ai a me ka malama i ka hale, a me ka waiwai o ka aina, a holo nui lakou, na kane, na wahine a me na kaikamahine, i na awa kahi e ku mai ai na moku o Hnnolulu, Lahuina, u rne Hilo, launa pu na wahine me na luina, hoolimalima na kahe i ka lakou mau wahine nte na luina, kuai lilo na makua i na kino o ka lakou mau kaikauiahine me na haole, me ke aloha ole, a me ka ' noonoo ole i ka hua awaawu o ia hana. Hookahi wale no e uoonoo ai, o ka loaa koke o ke dala. Komo ka lawaia i wahi maūnu hinuhinu raa ka makuu, a ike ka ia, o kā lalau koko no ia, a pa ka inakau i kona waha, a olioli ka lawaia i ka huki nna inai o ka ia; pela no ka poe hewa, ua like mo ua ia la, lalau koke lakou i ke dala hinuhinu me ka noonpo ole i kn inakau i hunaia malalo, a.loaa ia lukou ka uku o ka hewa, oia hoi ka make. A ina aole e make koke. lakou, a pau ka ulumoku, hoi lakou i ko lakou mau wahi, me ka maimai, a me ka oawaliwali o ke kino, aole hiki ke hana, aole ai ma ko lakou aina, no ka ,mea, ua waiho wale ia ka aina me ka mahi ole ia. No|ai la, ua lilo koke ke dala i-ke kuai ai, a noho / lakou me ka mai, me ka pololi a me ka pilikia. A no ia mau hana ino ana, un nui ka poe make, i kela makahiki keia makahiki, a ua hapa ka poe hanau, a he mau ka emi ana 0 na kanaka o keia lahui. Nolaila, ua olelo mai kekahi poe, aole minamina iki lakou 1 ka haalele ana o na moku okohola i keia aina; no ka mea, wahi ana, ina ua pau ku hilinai ana o na kanaka i ka ulumoku nn ku loaa ana mai o ke dahi, alaila e huli lakou i na hana kupono o ka aina i mea e waiwai ai lakou. E noonoo iki kakou i na hana kupono no na kanaka maoli e hana’i i mea e waiwai ai lakou. He nui na hana i kupono no kekahi poe rna kela wahi keia wahi; no ka hapa uuku nae o na kanaka keia mau mea. Ma Honolulu, hana kekahi poe ma na hana e pili ana i na inoku, a i ka wa ulumoku he nui ka haoa no lakou, a pau na moku i ka hoio ia, ua pau no ka hana. Ma kekahi mau apana ua lilo na kanaka i ka ohi pulu, • me nn pepeiao laau, he hapa wale ho ia, be mea nae e waiwai ai Ukou. Lilo kekahi poe t «hau luina no n« moku, uuku lakou. HoolimaiuMhkekahi poe mh na haole mahi ko, haoai btpi a mo oa hipa; he noi iki lakou.

Hh poe lawaia kekahi, a he poe kalepa no kekahi, ho uuku'nae ia; a o keia mau haua i olelo iamaluna, ua kupono no ka hapa uuku o na kanaka, a no na kane wale no-ia inau hana. A o ka hana o ka hapn nui o na kanaka i koe, oka mahiai no ia. O ka mea i muhi nui ta ona kanaka, oia no ka ai no lak<>u. Aohe he rnea ia e waiwni nui ni lakou, no ka niea, aole■ he mea e kuai nui ia, mn na walii e kokoke ana i na kulanakauhale, he wniwai' ia, ama kuaaina lua, aoie waiwai. Ma na wahi o na hale wili ko, ane like ia me na kulanakauhale; no ka mea, he nui ku poe hu--na malaila, a o ko lakou ui, he ai kuai no ia, a iio ia mea, ua ike kakou, e pomaikai ana ka aina ke mahuahua ka poe wili ko, oia ka inea nui e waiwai ai ka aiaa. Ma na wahi ulu kole, o ka mahi kufe ka hana kupono loā no na kanaka ulailn, no ka mea, ua hiki i na wahine a ine na keiki ke kokua rna na hana o keia poe. Hookahi pilikia no e pili ana i keia hana, o ke kakani. Ina e pau ia pilikia, holo no la hana. He waiwai Tiui ia. O ka huila kekahi mea e mahiin a e mau paha ia hana; no ka mea, ke hana'nei o Lui ma i hale wili palaoa hou nia Honolulu nei. Oke kulina kekahi, ua olelo ia, ua ulu inaikai ke kulina i keia makahiki, ahe nui ku liua e ioaa mai ana. A no ia mau men, ua mnopopo ia, o ka mahiai, ka mea e waiwai nui ai ka aina. A mahope e noonoo hou i kekahi muu meu e ae e pili nna i keia oihana.