Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 43, 23 Ianuali 1861 — Kuhikuhl ana. [ARTICLE]

Kuhikuhl ana.

Iloko o neia mau la i hala ae> nei, ke laha nei iloko o ka aina kekahi mai lele, mai kekahi kanaka aku, a i kekahi-kanaka. O kona ano he mai puupuu, ua kokoke like pu me ka mai puupuu liilii, aka aole nae he like o ka make e like me ka mai puupuu liili. Ina i malama pono ia na kanaka i loaa i keia mai, mni kinohi mai, alaila kakaikahi na mea e make. Ua like paha me 5 a 10 paha iloko o ka 100. 0 ka mai ahulau no keia i pau ai na kanaka i kn make i ka makahiki 1845, i ka mai puupuu mahope iho o ka hoi ana mai o ke kino kupapau o Timoleo Haalilio. 1 inea e hoomakaukau ai i na kanuka a me na ohana a pau o keia mau pae aina, a i ike ai hoi iakou i ke ano o ka hiki ana mai o keia mai, a me ke ano o ka lapaau ana; i lanakila ole ai keia mai inaluna o ke kino, n'olaila; ke hoike ia aku nei ke ano o ka lapaau ana i keia mai penei.. He hoomaka mua mai keia mai, me ka li, mahope mai ka wela o ke kino a puni, me ka nalulu, me ka hui puni o na ami a pau, me ka hoopailua. Mahope iho o keia mau ano i hoikeia inaluna; aka, j kekuhi manawa no,-ua hiki mua mai keia mau ano, o ke kunu, ha o ka leo, wai nui o ka ihu, eha o ka maka, a i kekahi manawa o ka eha o ka puu, i ke ale ana.ua mau keia mau eha i ke kino 6 ke kanaka no na la 2 a e 3 paha. Mahope o keia mau la, puka mai mawaho 0 ka ili.o ka papalina ka puupuu liilii ulaula a puni na maka, a i kekahi manawa, he pehu ka lihilihi maka. Uookahi a elua paha la mahope o ka puka ana o kapuupuu. ua puni ke kino a pau 1 ka puupuu, alaila pau ka wela o ke kino, aka, ua mau no ke kunu. < Mahope o na la 3 a e 4 paha, alaila emi ka puupuu, a helelei ka ili o kahi i puka mai ai ka puupuu, e like me ka lehii o ke poo, 6 a 7 paha la e helelei ai o ka papaa, ulaiia pau ka mai. E maopopo anei i na mea a pau, elua pule o ka loihi ana o keia mai, mai ha hoomaka ana a hiki i ka helelei ana o ka pimpuu, aka; i kekahi manawa he mau no ke kunu, a me naano ino e ae a pau o keia mai no kekahi mau la mai, a oiai e mau ana keia mau ano o ka mai maluna o ke kino o ka mea i loaa keia rnai, aole i pau ka pilikia o kona ola. Nolaila ina loaa kekahi kanaka o keia lahuikanaka, a ike ia ka hoomaka ana mai o keia mai, e like me na ano i hpike ia maluna, alaiia he mea kupono i kona mau makamaka, (ina.aole e hiki ke kii aku i kekahi kahuna lapaau i ioaa ka palapala mai ke aupuni aku,) ke hoomoe ia ia ma kahi moe, a ma kahi lulu i ka makani, ao1e hoi ma kahi e hihio ana ka makani. Ina he paa ka opu 0 ka mea i mai, e hooinu i ka paakai, i ole ia, i aila, i puna liilii o ka paakai, ao ka aila, paha, ke haawi ia i ke keiki opiopio, a he puna nui hoi o ka paakni a o ka aila paha ke houinu ia i ke kanaka ua oo. Ina aole e loaa ka paakai, a me ka aila, alaila e holoi me ka wai kai. Aole e pono e haawi ia ka ai, ia ia, aka; e ai no i ka pia, laiki, a paiaoa paha, a ina e loaa e hoohainu 1 ka wai ki. ■ O ka wai kupono, ka mea e inu ai ka mai, e paila i ka pua o ka hau, a o ka lau o ke pohe paha me ka wai, a oia ka wai e inu ai o ka mai, i na manawa a pau e makemake ai ka mai e inu. E noho, a e moe malie ka mai; a ina e hoolohe ia keia mau*otelo ,kuhikuhi e ola ana ka mai ma keia mau iaau i hoikeia me ka imi ole aku i laau hou. > Aka ina e mau ana no ke kunu, me ke nno paupauahu o ka haou, a me ka eha o ka umauma, a loaa paha ka lepo hehee, a me ke’ ihi maii ano ino e ae paha o keia mai, alaila, e pooo e hele aku e imi i kahuna, a e kii aku paha i ka laau i na luna Aupuni i kohoia e haawi aku i ka laau i na kanaka puamana. E loaa ana ka laau kunu maikai i na Luna Aupuoi haawi laau. Ke papa ikaika ia oku nei oukou, aohe pono (ina e wela ana ke kino o kekahi inea i loaa i keia mai,) aole e hiki ke hele e auau, oo ka mea, o kn make ka hope, ma e auau i ka wai kekahi mea i loaa i keia mai. Aohe e loaa papalua ana kekahi kanaka i keia mai. No ka nui o na kanaka i ioaa i keia mai i ka maknhiki 1845 ame 1846, nolaiia ua manao ia o ns kanaka opiopio wale no ke loaa i ka mai t keia maoawa. ° Ua hoomakaukau ia keia mau olelo e Kauka Hillebrand, kekahi o ka Papa Ola.