Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 19, 8 August 1860 — HOLO I MAUI. [ARTICLE]

HOLO I MAUI.

Klluuea — Lahaina—ku ff r ainy—na Hule—na meu maikai a-tae nu mea inu. T ka la 24 o lulai ilio uei, iiolo au i Maui, ina'luaa o ka mokuahi hou. Holo mai Honolulu aku i ku liora 5 o ke ahiahi. a i ka aina kokaiiiaka ku nia Lahaina i kft hora 7; 14 hora inui lUmolulu aku i Lahaiua. Mama no ku holo ana, holo pu o Maria hookahi hora mamua o ke Kilauea, a ku uhiku hora mahope ma Lahama. O ku holo o ke Kilauea, muikai maoli no, aole luai ino i ke kai, aole koekoe ka ohua. JMa ke kuenu inulalo oluolu ka noho ana. He pono no nae la ika mea dalu nui, aka, maikai loa kahi o ka ohua ilihune e noho ai; ua oi aku ka maikai o kahi e noho ai ka ol.iua. mamua o na moku pea liilii e holo nei; a eiu hoi kekahi meu niaikui iloko o ka mokuahi, o ke akaka o ka manawa e holo ai, a me ka manawa e ku mai ai; nolaila, aole hala ka manawa o ka poe ohua, a me ko lakou ukuna, a me ko lakou huloholona a pela aku. A eia h.oi kekahi inea pono loa o ka mokuahi; he holoi ha manawa a pau, 'i na wa makani a me na wa makani ole, nolaila, aole e nui ka ai o ka poe ohua e lawe ai, no iakou iho a ine ko lukou inau h<>loholona; a he wahi manawa pokole e hoomanawanui ai ka poe hoopailua a ku i kahi e ku ai. I ka nana’ku he Kapena oluolu ko ka mokuahi; nolaila eia ko«u manau ia oukou, o ka poe inakemuke e ka inoana, e hoao iho i ka mokuahi i ike i ka oiaio o keia mau manao, Ninau mai paha kekahi, “ Pehea kou manao no Lahaina ? Maikai paha,,jno paha.” Eia ka’u; he inaikai no a he ino no o Lahaiha i keia wa. E|« na inea inaikai ma Lahaina, o ko lakou hale pule hoole pope kēkahi, hou ia a ua nani maoli no. Ua kokua na hoahanau i na dala 5000 e hana maikai i kela hale. O ka hale [>ule pope kekahi, he hale mai- 1 kai maoli ho; kakaikahi na hale pule e like ' me ia mn Hawaii nei; a.ikalohe ana helei/ . .. I nui na kanaka o Lahaina i keia mau hale pule elua; piika no ka hale pule hoole pope i kakahiaka a aie ke ahiahi o na la puie a pau. ' He poe kaaaka haipule ko Lahaina, ' rr . I O ka Hale Makeke kekahi, ke ku nei ma j kahi o ka Papu wHwua; he hale paa loa ia a] 1 ime ka maikai. Haooimno o Lahaina i kela | ‘ f 1 hale; he nui na h«oa maloko; no ka Luna j Dutc a me ka Luna Leta, a me ka Lunuka-i' nawai Hooinalu, a me na hana e ae. >■. • i He mau hale kula a me kekahi inau hale pule e ae ma Lahnina ; o ka bal« alohu keka- ! hi; he hale kahiko loa ia mai ka wa ia Hoa- ‘ pili ma, ua halawai muu malaila na haipule o 1 Lahaina, kokoke kanaha makahiki ! Aua 1 uawahi ia ka hale kahiko a Hoapili ma i hana ai, a aa kukulu ia ka hale pohaku a ua hana ia a makaukau loa ke kula haole o D. D. Ealuina; kupono ia hale no na haumana he 160. He maii hale kuai no hoi ma Lahaina; aole nae hanohano, no Gitimana, Bollea, Haole Kikanei (Waterhouse) a me na hale pake. U ka iwi nae he mau hale liilii. O na hale noho o Lahaina, he mau hale hanohano no ko ®aluina, Bihopa, Bartowa, Dickensoo, Pika; ua paapu i ka laau malumalu, uliuli niaikai. Aole nui o ka maloo o Lahaina e like me he wai ko lalo. G ka hale paahao kekahi, he hale paa maoli no. O kekahi mea a’u i ike ai ma Lahaina o ka waina. Mamua iho nei, ua;ino ka waina no ke kakani, a i keia manawa 4>e kakani no, aole nae auiioa, a o kekahi waina «alaila.

he inaikai loa. OUa mea oi aku ku mala waina, o kekohi haole Europa, he hapalua eka paha, ua paapu i ka waina, a o ka hua aole n kana mni, hooknhi ahui elima paunu ke kāumuhn, a o ka anapuni o kekahi laau waina o ia hanlo, he 14 inihaf! Alua makahiki walo no ka ulu ana, O na mea ulu mu Lahaina, o ka maia, uala maoii, ko, ulu. Oka muia, he mea nlu hia ia nia Lahaina, ā ua nui ko lakou uala i lawo ia i Knlilonia, i ka makahiki i huln aku nei. Ua kuai ia aku na barela 6000 malai- ■ la, aun loaa uu dala 6000. Aole nue poiio loa ka mniiini ma Lahaina i keia wa. no ka mea, aole Ulo nui ko lakou inea kanu; oia ko lakou pilikia, a nolaila e pono np e hui ka poe mea uiha a j>au ma Lahaina, e hoolilo lā Lahaina a pau i ma.la ko, a e huli kekahi mea dala e wili a e puhi i ke ko e like me Makawao a me Haiku. O ka waina keknhi mea kupono loa ma Lahaina; ina.i kanuiaka waina mai o a o o Lahain.ā, aole nele ike kuai. Oka pulupulu paha kekahi, aole nae o ka pulupulu kahiko o Ilaw.aii nei; o ka pulupulu i kapaia he Sea Island a me ka New Orleans. He liiau mea ino ma Lahaina a’u i ike ai; nui na hale liilii, pelapela, inoino, aole kupono i ke kunaka ke noho nialoko Oka lepo kekahi, hoowahawaha no au ia Lahainā no ka nui o ka lepo, kaomaha ka hele ana i ke alanui; kninoa e huliilii i ke ono maluna iho. 0 ka wela loa kekahi; he oluolu nae ka makani A». O kekahi mea ino mā Lahaina, o ka inu bia, inu ma.lu i ka bia; nolaila pupule kekahi poe: ua oleloia, he 25 hale kuai bia ma Lahaina i keia manawa. Ina e mau keia ino e lilo auanei o Lahaina i nalielehele, i waoakua, i wahi e noho ai na Pueo, a me na Alopeke, a me na Bea; pehea la e pau ai keia bia? O ka noho wale 6 kanaka kekahi. Uuku ka mauawa hana, o ka noho wale ka nui; noluila kekahi kolohe a hie ka ilihune. Lahaixai.una :—Oia mau no ka maikai o na hale o ke Kulanui, a ke kula nei no hoi, he 80 a keu na haumana iloko. Aua loaa ke kumu hou, o H. H. Pareka ma kahi o Aneru, Ua holo mnikai ka hana a keia kula i keia manawa, He malamalama nui ia no Hawaii nei, noloko o keia Kulanui na kanaka akamai, a me ka poe kaulana o keia lahui i keia mau makahiki he kanakolu; na kumu kula. Liinakanawai, Luna Auliau, Kakauolelo, Kahukula, Knhunapule, a pela aku. Ina pio keia Kulunui, o ka pio no ia o ka inalamalama nui o ko kakou aina. Eia ko’u wahi manao ia oukou e na haumana o Lahainalunn, e hoomaikai oukou i ko oukou aina; e kanu i na laau, a m« ka mauu, i mea e uliuli ai i kela wahi aole i mahi ia, he wahi panoa. Aole i nele 1 ka wai ole, nolaila, ina e makemake oukou, olioh maoli na maka o ka poe hele e makaikai i ka nuna ana i ko oukou kuleana ma Lahainaluna. (Jlole i pau.)