Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 7, 16 May 1860 — Olelo pani ia Kaulainamoku. [ARTICLE]

Olelo pani ia Kaulainamoku.

E ka Hae Hawaii e:—JHoha oe. Ua lana mai ka manao e pane hou aku ia S, W. B. K., no kona hai ano koeo aha, me ka manaolana o’u e kinai aku i kana mau olelo kikoo la, kohu ole, e hiipoi mau ana i ka nani o na wahine haole o kona aina hanau. Me ka olelo iho o nn wahine haole, no lakou ke dala uiaula, a o na wahine Hawaii, ke da|a keokeo. Auwe ! ka iawe wale a me ke kuhihewa, i kou hoolilo ana i ka pono o ka| dala ulaula no ka ili keokeo, a o ka pono hoi i o ka dala keokeo i pono no kaili ulaula, aole j oia ka mea pololei mawaena o keia mau mea a i elua, no ka raea, wahi a lesu, ke kalahala o ke ao nei, “ E haawi ia Kaiaaia na mea a Kaiaala, a o ka ke Akua hoi i ke Akua.” E haawi i ke dala gula i kona pili pono o ka ili ulaula, oia na wahine o Hawaii nei, a oke dala keokeo i kona pili o ka wahine haole, oia ka ili keokeo. Ke hoohalike mai nei oe i ka nani o na wa> hineo Hawaii nei, me he nani la o na keiki j opiopio iluna ke alo, iiia pela ke hai aku nei j au me ka manawa lealea loa, ua pomaikai maoli na wahine Hawaii, no ka mea, i ka wa iluna ke alo o na keiki opiopio, aole i loaa ia

lakou nn mea ano ino, a me na mea haumia 0 keia ao, a oia maoli no hoi ka nani i ike maka ia. Ua pnno no kau e oleio mai nei i ka nani o na wahine haole, ine he kuo la, • penei : “ He kuko kao hoi ia, he kanono ke pao ae,” pela io no. 1 kao lawe ukana, law'e opala o kela ano keia ano, oia ka nani o na wahine haole e hoohalike ia ai, me he mea la, ua like ka nani o na wahino haole, me ke kao lawe ukana a Gilimana ma Lahaina, no ka mea, malailu no i hoomaka ia ai, ka puka ana o ia oleio. He pono no ia oe ke kaena iho, hekanaka Amenika oe, he ike la hoi oe i ka olelo haole. A i kou hanau ana mai, ua linohau koke iho oe, i na olelo maikai o kou aina hanau, (oia o Amenka,). kai noa he wahi welu paupau no hoi ka ko makuahine i uhi iho ai i ou mau wahi alualu, aole paha e, o ka lole o Amenka. Kai noa no hoi ua lei no hoi oe ike pohue e like me na keiki e ae a pau o Hawaii nei, ke olelo mai nei oe no Amerika ka oe, ina no Amerika oe, e aho e hoi oukou me Lamakini ma ika aina hanau o oukou, a , ilaila no oe e hiipoi ai i ka nani o ko olua ai- *'■ na hanau, a e waiho malie iho i ka nani ma ka hiwahiwa o ko Hawaii nei. Ua kuhi paha oe ia maua me D Keaopolohiwa, he inau kanaka no kauka iilo, aole oe 1 manao. o maua na mea nana i kalai ka hoe 0 Puukapele, i kauahi wenewene a ka haole. E aho e oki oe e S. W. B. K., ke hele mai nei kau mau olelo a pakuwa i ka maka o na mea a pau ke nana iho. E hoohalike oe i kau mau olelo, me na olelo maikai a M*. N # . D. K., a me “ke kahiko kumu kuai ole,” e hoolaha nei i ka lakou mau olelo hooinainau mea ipo ana'ka nahele,—na olelo lealea e haakokole ai na maka palupalu o ko Hawaii uei i ka moani, ke ike i na pua hoomahia luna—Au wene ? lini maoli ka pua wali?>au ika makani, ke heluhelu ia mai ka lakou mau olelo, lealea ka pepeiao ke lohe aku, mahie ka inaka ke nana iho, anoi ka makemake ke ike aku, me he mea la na lakou i hoonaha ka puuwai aloha o Loaalia i make ai. E i mai paha auanei oe, aole oe e ike ana i na wahine haole, e hele ana ma na hale inu bia, a ma na alanui, a ma ia wahi ae, ma ia wahi ae, eia. No kou hele ole ma na aiha haole e ike ai oe i ka peiapela e hele ana ma na alanui e noi ai i ke dala i mea e komo ai kahi ai, e hele ana ma hale hookamakama, inu rama, kela mea keia mea; aole pela ko na wahina o Hawaii nei, ao|ie he!6 ma na alanui e noi ai,Jo na wahine haole aohona iki ae kau e ike nei, aoie ona wahine { maikai, a rae na wahine inoino loa. Kokua au i ko D. Keaopolohiwa, mau olelo pane hope a pau loa, owau pu kekahi e makemake e ike i ko na wahine haole hoonani ia ana, e like me ka D. Keaopolohiwa, akea, hiwahiwa a koiuiu no hoi ka manao o ka poe i aoia i ka oaauao. I ko’u manao, aohe e hiki ia oe ke olelo mai ia maua me D. K., he akaipai moowihi ko maua; aole oe o ka Lunakanawai oa1na e hoike mai no ia mau mea, euiae au i • ' | na makamaka Hawaii o'u a pau, ina i ka pofno o kou hoohaahaa ana i na wahine o HaI # V , - " , • waii nei, manao au, e olelo mai no auaoei lakou, “ A go way aku ! go way ! o ko ulainamoku, e kama kama hia o Keaopolohiwa. L.*P. KOKUA. Koko, Maunalua, Mei 10, 1860.