Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 50, 16 Malaki 1859 — Ka Pele o ka makahiki 1852. [ARTICLE]
Ka Pele o ka makahiki 1852.
Ma ka aoa» akau o Maunaloa hoi keia kahe ana o ka pele, i ka malama o Feberuari. Pii aku o Mi. J. Pula mai Kau aku e ike. Penei kana palapala ana. “I ka po oka ia mua o ka hele ana, lohe makou i kona halulu ana mai na mile he 40 mai, e like tne ka halulu ana ona nalu kaikoo. A ike aku hoi innkou i ke kia uahi me ka mahu e pii ana iluna, aole nae i ikeia ke ahi, aia ma kahi anao aku ia o ka mauna.
I ke kakahiaka o ke kolu o ka la, a i ka hora 10, pii aku makou i kekahi puu, a ua moakaka koke mai imua o makou, a ua kokoke ka lua ahi e poha mni nna ke ahi e leie mai ana mailoko mai o ka honua, a hiki iluna i kahi kiehie, a haule iho la ilalo me ka halulu nui a kahe wale aku la. He nani, he hanohann, he weliweli ke nana aku. He mea hiki ole ke hai aku i kona ano, i moakaka. Aohe olelo e hiki ke kuhikuhi. Imua o makou e ea ana he puu kiekie, eleele i hanaia e ka pele hou, a mai loko mai onae puka mai ana ka pohaku hehee wela, me ke puhi mahu nui ana: Lele loa iluna na pohaku ahi, me ka lehu ahi, me ka poha nui rnai o ka hekili, a me ka uwila, e hooweliweli ana i ka poe īohe, E a ana ka aina mau> na a pau malalo, me ka punohu o ka uahi ma ke kahe ana oke ahi. Ma na aoao e puni ana ka lua a hala oa mile o ka laul<t, haule mau iho īa ka lehu a me ka lauoho pelo, a me na lanahu pohaku,”