Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 49, 9 March 1859 — KA AHAOLELO O 1858-9. [ARTICLE]

KA AHAOLELO O 1858-9.

Mamiia, i ka wa naaupn, o na alii o ka aioa wale no, nn mea komo iloko o ka Ahaolelo, e noonoo i ria pilikia, a o hooponoponO, ika aina. Aole hoi he Kumukanawai ia wa ; aole ulelo iki o na makaainana iloko o ka nihana Kaukanawai Na na, ’lii wale no ia hana. Ai ka makahiki 1838, no ka oluolu maoli o ko A(«i lokomaikai, o Kamehameha 111., a ine na alii enoho pu ana, ua haawi oia\i Kumiikanawai no kona lahuikanaka, me ke kuloana nui iloko, e kamo ka poe i koho i» e na makaaioana lloko o ka Aha<»lelo, e imi pu, a e hana pu me na 'lii, i na Kanawai. .He pono nui ioa.ia. Akahi no.ke Alii haawi wale ia pono, i ria kanakn rne ke kni ole ia Ma Eurn[ja, aole haawiia, aia a pilikia ke Alii, haawi. Eono wale no nae, na lunamakaainana ia wa, iloko o ke Kumukanuwai / mua. "

1 ka makahiki 1852, hoopauia ia Kumukanawai, a haawi ke Alii t Kumukanawai hou, me na ponn nui iloko no na kannka. Ua honpunoponoia ke aupimi malalo o ia Kanawai i keia mau makahiki eono, a pehea ka hana ana ? Pono paha,, pono o|e paha ? Ua jKino no, nua pono ole kekahi. Ua maluhia ka aina, a ua waiwai iki no na kanaka ; ua holo iki »a hana hou, a mo ka naauao. Aole nao p'uno loa kekahi hana. O ka Ahaolelu hekahi tnea pono ole ma keia Kumukanawai. PeneH

1. Nui ke daia iilo no ka Ahaolelo, uuku ka hana. 1ka makahiki 1855, lilo no ka Ahaoielo he $10,689, a heaha ka mea loaa mai ? He wahi Buke Kannwai uuku loa, he 27 a»ao wale no, me na Kauawai hemahema leekahi. Ika makahiki 1856, ua lilo no ka Ahaolelo, h« $8,621, a pela no ka hua i puka mai, uuku ioa no, me ka hemahema no hoi, a iloko o 1858—0, ua lilo nku na dala he $12,000 a keu, no kk Ahaolelo e hana nei, aole hoi pau ; e lilo ana pnha, he $16,000 no keia Ahaolelo e hana nei, a keu. Hui keia mnu puu dala ehia ? He 31,310 ! Nui no a uuku hni ka loaa mai no ia lilo.

2. Oka hoopau manawa. Loihi no ka Ahaolelo ana, a nolaila anle hiki ina Kuhina a me na Luna nui e ae o ke aupuni ke hana i ka lakou hana ; ua paa i ka Aha«lelo. 3. Ua lilo koia hana nui i kekahi p««e kuleana uuku iloko u ka aina ; a nnlaila, aole « lakoh enannu nui i ka pono o ka lehulehu iloko oka Ahaolel» ; ua inanao nui i ko lakoo iho. No ka mea, anle o lakou kuleana nai iioko o ke aupuui i mea e ikaika ai lak'oa > minamina i ke dala <> ka waihona, a e hana i na m»*a e poinaikai like «i, na kanaka a pau. Nnlaila, e aho e hnoinli hou i k« Kumukanawai, i jnea e |>au ai keia n»*u mea hemakema. E uku pau ia na Lunamakaaiaana, i ka makahiki. l<«a h« $100 pakahi, oia, « ina paha he$* no ka la, a hala na la he 30, ola nn, Aia no ika noonou aaa. E hunemi hni ika poe i kohoia. He 27 i kaia «a, ka hoi ana ; ma he 20, a 15 ptbi, «- aho ia

E kohoia hoi ka poe ano waiwai iki, ka poe mea kuleana nui, ma Hawaii nei, e komo iloko o ka Ahaolelo, ka poe manao uuku i ka nku la, a manao nui hoi i ka pomaikai o ka lehulehu. NOONOO.