Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 46, 16 February 1859 — NA KE AUPUNI. HE KANAWAI [ARTICLE]

NA KE AUPUNI.

HE KANAWAI

no ka hana ana i na pa aina.

J>f hooholoia e ke Alii, me na’Lai, ame ka Paeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoa-

koa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauko I. Na ke Kuhina Kalaiaina, ma ka hoopii o ka poe mea aina, be iwakalua kumamalima ma kekahi Apana Auhau o keia Aupuni, e hoonoho i ekolu poe e noho aua ma ka Mokupuni, kahi o ua Apana nei, i poe Komiaina no na pa aina rnd ia apana E noho no ia poe Komiaina ma ia Oihana oi■i e hana pono ana ; a na ke Kuhina Kalai* aina e pani i na hakahaka iwaena o lakou no ka make, no ka-haalelo, a no kekahi mea e ae paha. Pauku 2. Ina e hele aku kekahi mea. a mau mea paha i na Komiaina, me ka manao e pa i ko iakou aina ; a, ina paha ua pa ia ko lakou aina, a ua manao nae lakou, e imi i mea e mau ai ka paa 6 ia pa, alaila, na ua mau Komisin« nei, e hoolaha aku ia mea ma ke akea, a e koho no hoi i kekahi la e halawai me na mea kuleana iloko o ia hana, a o ko lakou mau hope paha, ma ia [aina ; e hele aku e nana i na palena o ia pa ; e hooh<>)o puno no ke ano o ka pa, a na mea aina c pili pu ana e hana ai; a me ka nui o ka pa a kela mea keia mea kuleana e hana ai, a e malama ai paha, roe ka hoakaka aku i ka manawa e hana ai ia pa a paa ; e hooholo hoi, no na mea hoopaapaa iwaena o na mea kuleana iloko o ia pa. Pauku 3. Ina e hoole, a e hana ole paha kekahi i ka pa a na Komiaina i haawi ai ia ia c hana, a e malama paha, alaila, c hiki no i ka mea i poino ke hana ia pa, 'e l»ke me ka olelo a na Komiaina, a e nku ia no kona

li!o no ia hana, e like me ka mea e hooholuia e ua mau Komiaina nei, a o ke kope o ka palapala nuhau, i hooiaio ia a haawiia i ka Lunukanaw.ai o ia Apana, oiai ke kuinu e hnopuka ia ai ka palapala hooholo, a me ka palupala ohi no ke dala i auhau ia, e like me ka hana ana ma na hihia Kiwila

Pauku 4. Ma nu hil»ia a pau ana Komisina e manao ai, he kupono ole ke kukulu i pa mawaena o nu ain.a e pili pu ana, no ke ano ka aina poha, no ka uuku o ka mea hana pa paha, a no ka huikau paha o na mea kuieana o ka poe mea aina, alaiia, mau Kornisihā ma ke noi ana, p kekahi o ia poe mea aina ia lakpu, e hooholo i ka nui o na holoholona a kela mea keia mea o lakou e hanai ai ma kona nina, a e hooukuia ka men innlama ole ia olelo hooholo e like me ka uku e hoakakaia e na Komiaina, ao ke kope o ia olelo hooholo i houiaio ia, i haawi ia i kekahi Luna Kanawai o ia-Apana, a ua hoomaopopo ra ka malama ple an.a, ia olelo hpoholo, he kumu ia e hoopuka ia’i ka palapala hooholo, a me ka palapala ohi, e like me ka hana ana mn na’hihia Kiwila, no kauwahi 0 ka uku i'hooholoia, e like me ka manao o ka Lunā Kanawai he kupono. Pauku 5. Ina e hoohalahala kekahi no ka olelo hooholo a na IComisina o na pn' aina, a o ka Luna Kanawai paha mainuli o keia Kanawai, ejhiki no ia ia ke hoopii i ka Aha Kaapuni 6 ia Mokupuni, a ina ma Oahu nei ka hihia, e hoopi.i i ka Aha Kiekie, a na ia Aha Kaapuni, a Kiekie paha e lohe a e hoohoolo no ta hoopii 'ma ka Banko •: ina nae manno kekahi e hoopii pela, e hai aku ia i kona manao i na Kotnisina, a i ks Luna Kanawai Apana paha, iloko o na la elima, mahope iho o ka hoopukaia ana o ka lukou olelo hooholo. - • • Pauku G E hiki no ina Komiaina ona pa aina, ke koi i ka. ukii no ka lakou hana ana, elua dala pukahi no kela hihia, keia hihia a lakou i hooholo ai, a elima kenela no kela mile, keia mile, n» ko lakou hele ann ma ka lakou hana, e uku ia iadala e ka aoao hoopii ai ia'lakou. Pauku 7. Aole pill keia Kanawai ina pa 1 hana ia iwaena o kekahi kanaka, a me ka aina o ke Aupun). Pauku 8. G lilo keia i Kanawai oke Aupuni mai ka la i hooholoia’i. Uā aponoia i keia la 14 o Feberuari, M. H. 1859. KAMEHAMEHA. Kaahumanu.