Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 28, 13 ʻOkakopa 1858 — MOOOLELO HAWAII. – Helu 26. [ARTICLE]

MOOOLELO HAWAII. - Helu 26.

Ke au ia Kamehameha I. Makahiki 1793. JVb ko Vanekouwa hoi ana mai i Hawaii nei. Hoi hou mai no n Vanekouwa i Hawaii rnai ka aoao komohann akau o Amenka mai, a ku i Kawaihae i ka la 14 o Feberuari a i ka mkkahiki 1793. Noi ikaika aku na kanaka ia Vanekouwa,i pu, a i pauda.” Hoole o Vanekouwu, aole e kuai ia mau men. Ua makeihake ia ia mau mea e ko Hawaii nei ia manāwn, no ka mea, he manawa kaua in, oia hoi ke kaua ana i lilo ai ke aupuni ia Ka«riehameha, (e nuna i ka helu 22, a me 23 ) keia ku iina mai o V«nekonwa, o ka lua hoi ia halawili laua ine Kumehameha, a huawi mui <*. Vunekouwa 1 nt Bi(ii ia Kamehainehā.- Ua lawe mai oia ia inuU Bipi mai Moneieiei inai, he aina ia ina Kaliponia Ua iiiahalo i i kela poe Bipi e ko Hawmi nei, no ko ano e, ii ua kapaia ka inoa, he puaa-l>ipi-Oia ka.houkiiinu aim o na lnpi e holo hihiu ana i ne a niaiiawa ma WHimea, a ma Mauiih Ken .

llolo i* V”anckuuwa ina' Kawrtilme «ku a i ka l>i u F«i»**niaii, ku ina Kftalakfekua. Hana luk-'in iaiii.o,|>aineliiiiiieha iu Vanek>»u\vsi, a lami.i nin >»i«* m. N»» ka wai ule ina K’oaliikekiiii, iii»v«*ia im piihn wai o Vani‘k>»iiwn o na 1 k.ui.ika iiiii kftla wahi keia wahi, uauhiia » ka wai >nio a |iih>i, a hmh'ii ia ku i ka nioku; k;i uk»i hft niini iniha nka hao Olelo in:ii .» Viim;kouwa m Kaniftliain>-ha, o hooki 1 ke kiiua ana, u e n>»*i<i launa me na iilii o Miiui, ii im* U-ihu, aka, aole i maopupo kona ai* aku

lfuawi <» Vfinftk«»uwii i 110111 loln maikai ia KaiiieliauiHiia, a iia.iwi o Kaim’huniehu i ua hu lnilw >n;>iiii ii<> Ke aiii u Bereiania

I ka la u iiHiuki, holo o Vunekouwa inai Keahikekii » akn, a i ka ia I '2 o,ia inalatna ku 110 m:i Laiiiiiiia ke o V:inek>>uwa ia Kahekili, ke aln *• hl'iui, h »• ko Kameh»»mftliu Ima kiiuii Imi. he eieinaknle ia; "lelu au inai o Vi»nek «uwa «a iu e houki i ke kaua ana ine Kaiiifthauiftiia, a e launa pu nie ia. Mukehewa iii ul«'l<» h>» nua •» Vai|ftkuuwa > no ka inea/aole 1 a» aku u Kaliekili mamuii ona, ...... - * \ ■.,.. •• •<•*;

uka, mana.o nui o oia e kaua me Kamehamelia. - Hoio o Vanekou\ya mai Lahaina aku a Oahu, a i ka la 20 o ia malama ku no ma Wa:kiki. O Kalanikupule ke alii o Oahu ia Manawa, . t Ninau o Vanekouwa ike aiii ika poe nana ; i pepehi i ke Kapena, ame ka meu aohoku o • ka moku ma Waimea, ma ka akau o Waia- (. lua, a kēna ac la ke alii e hailuku i ua poe (a. Hailuku ia no ia poe kanaka imua o ' Vanekouwa. Holo aku ia o Vanekouwa ma Kauai, a malaila aku holo hou oia ma ka ao- • ao komohana aknu o Amenka. Oia ka pau ana o kona holo elua ana mai i keia pae mo-; ku i Hawaii nei. - No ke kolu oko Vanekonwa holo ana mai ma keia Pae Jhna. Makahiki 1794. Hoi hou mai no o Vakekouwa iHawaiinei mni ka aoao koniohana aknu o Amērika mai,.,.' a hoea mai makai aku o Hilo, i ka la 9 o lanuari, ika makahiki 1794. Oia ke kolu o-; kona holo ana mai ma keia pae aina. Aole i komo oia iloko o ke awa, no ka mea, e pa ana ka Uluaunui ia manawa., he maka-U;; ni pono ole ia ku ka moku ma ia awa. K'noho’ana o Kamehnmeha ma Hilo ia* ,; mannwa. . Hplo aku oia maluna o ka waa, a ee aku la maluna o ka moku a halawai ae la me Vanekouwa. Hnlo pu o Kamehnmeha me Vanekouwa maluna o kona moku a ku,'; ma Kealakekua. Ma ka aoao o Puna ame '■ Knii, kn holo ana a ku ka moku i ka la*12 o ka mnlama. ‘■ Haawi o Vanekouwa i mau Bipi hou a i | mau hipa no hoi. Makemake no o Kamehameha ia mau mea, no ka mea, manao ia he, J mau mea lakou e waiwai ai kona aina-.--, ■" Ike mai la o Vanekouwa, nu mnhuahua iki ■'$ ae kn pu kaupoohiwi a Kamehameha, aka,..:| nole i malama pono na koa- ia Kamehameha ika po, a ine ke ao no hol, no ka niea, he mea mau no i ko Hawuii nei poe alii niai ka 2 wu kahiko mai, i houkahi kanaka nana e kiai, ke alii i ka po, a ua kapuia ua kanaka ia, £ Kiaipoo. ‘ ’■ No ia hemahema.ana o Kamehameha, ao mai la o Vauekouwa ia ia, i mai la, e malaina oe i na koa, e hoonoho papa ia lakou, A-'.-e i.noe keknhi papa ika po, a e ala kekani J papa e kini mai ia oe, a pela no i ke ao, a' | peia n» e malama in’i oo i na la a pau o kou 4, oln aiia, a ao inai lu o Vanekouwa i ko ineliainehu kanaka i ka paikau. .,-„1