Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 22, 1 September 1858 — HE MOOOLELO BEKRITANIA.—Helu 60. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOOLELO BEKRITANIA.—Helu 60.

Ke au ia Geoki III. M. H. 1798. Aole i oiuolu ka manao o kanaka ma frelani i ko Beritania, no ke kaumaha o lakou a me ka ilihune. ]\o na alii o Beritania ka nui o ka aina, i haawiia no lakou, i ka \va mamua i pio ai o Iielani i na koa o Beritania. Aole i noho keia poe mea aina ma Irelani, aka, ua hooiimalima lakou i na ainn e mahiia e na kamaaina, a ua lawe ia na dala o ka uku ma Beritania kahi i noho ai ua poe alii 1«. Nolaila, ua lilo wale ka waiwai o ia aina ma ka aina e, a ua waiho ia o Iielani i aina ilihune. Oia no kekahi mea i pono ole ai ka manao o ko lrelani. hoi kekahi. He poe Kato)ika ka nui o iio Irelani kanaka. A ua auhnuia keia poe Kalolika e kokua i ka ekaleaia Beritauia, he ekalesia hoole pupe. Oia kekahi inea i ino ai ka manao o na Katolika ia Beritania. He mea kaumaha io no hoi ia. Aole hoi i he ia e na kanawai e koho lakou i na luna Kalolika no kq ahaolelo Beritania. Oia raau mea, a me na mea kaumaha e ae, ke kumu i manao ai na lrelani e kipi ia Beritanla. No kli mea, hoole ikaika na ; iuna Beūtania e hpoluolu j ko jtk^mau

kanawai ilaila. Ua kipi lakou, a kaua iho. Aka, ua kinaiia keia kipi ana. me ku inake nui'ina na aoao elua. O nn koa Farani i hoounaia ilaila i mea kokua i ka poe kipi, ua pio hoi lakou. Al'aila, ua hoomalu ia o Ireluni mamuli o ko Beiitania.

lu nmnawa no holo aku la o Eonepaie me na koa Farani he nui i Aigupita, a lanakilu maluna o na koa o ia uina, a hoopio iho la ia aina no Farani. Aka, ua hoouka aku o Amerala Nelson, i kona aumoku manuwa ma ke awa o ka Niie, a uii pau ia na moku Farani i ka puhiia a rne ke pio i ka aumoku Beritania. Kaua aku !a o Bonepate ia Aka, ma Suria, aka, ua kipnkuiā mai ia ia mai Aku ac, a hoi hou ae la ia ma Aigupita, Malaila oia i hoouka ai i ke kaua me na koa o Tureke, a lanakila maluna o lakou. Mahope iho, hoi malu mai o Bonopate i Farani, e waiho ana ina koa ma Aigupita % A hiki aku ia i Farani, ua lilo ia i lunaaupuni ma ka inoa Kanikeia Nui.

I kona lilo ana i Kanikela Nui, palapala mai la ia ika Moi o Beiitania e kuikahi. Uu hoole koke ia aku ke kuikahi, no ka mea, ua kuikahi hou o Beritnnin me na. Moi o ”Europa e kue aku ia Farani, e manao ana e lanakila malunu. Aka. lilo ae la ia kuikahi nna i mea ole, no ka haalele ana o ka Moi o Husia i ka huina kana, a ua hoihoi ia na koa Berirania mai Holani mai no ka mai, a no ke kokuu ole mai o na Holani me lakou i ke kaua ana ia Fnrani. M. H. 1800, Kaua hou mai la o Ausetena iu Farani, a hoouna aku i kona poe koa ma Italia, a Inwe hou i kolaila ainu i pio niainua ia Farani. Aka, alakai aku o Bonepnte maluna o na kuahiwi o ka Alepe, a iho aku la iloko o Italia. a hoouka aku me na kon o Aurelesia IV1arengo, a malaila lanakila loa maluna o lakou, a hookui hou ia Ilalia me Farani No ke kokua o Enelani ia Ausetciia, hoomau aku la.ia i ke kaua ia P’ai-a-ni. Aka, ua puehu hou ae la na koa o Au* scteria ma Hohenlimlena, alaila, . ae mai la ke alii o Auseteria e kuikahi me Farani. M. H, 1801. Ika haalele ana o Pauīo ka Moi o Rusia i ke kuikohi me Enelani,. hookui aku la ia me na enemi ona, a hoohuli i na aupuni akau o Europa e pani i ko lakou mau awa ku moku i kuai ole ai na moku Beritania tne lakou.

A i ka holo ole o ka olelo hooponopono me lakou, ua hoouna ia aku ka aumoku manu\va e kaua ilaila. Lele aku la o Amerala Nelsona ia Kopenhagena, a wawahi iho la i kona mau paknua, alaila, noi aku la ia i ke alii o Oenemaka e kuikahi me ia, a ua ae mai kela. lu wa, make iho la o Paulo ka iMoi o Rusia, a kuikahi mai la o AIckanedero kana keiki hooilina me Beritnnia, a mahope hui mai-la na aupuni uuku ma ia kuikahi ana. Hplo aku la ka poe koa Beritania mamuli 0 Generala Abekorombi i Aigubita e kipaku 1 na Farani mai iaaina I ka hoouka ana ua make o Abekorombi, aka, ua kipaku ia na Farahi, a hoi aku lakou.

Hoomakaukau iho )a o Bonepate i r>a koa o Farani e holp kaua iloko o Hoounaia’ku o Lo Nelaona rae na manuwa e keakea i.ko lakou hoio ana niai. Ua paapu ke kai i na r raaouwa Beritania, a haalele o*Bonepate i kona inanao. ; Ua luhi na apao i ke kaua ana, n ua pohojto iakou^waiwai. he hoopau i ke itaua.'01ioU : lakod'| !

aka, he olioli pokole. Aole i oluolu o Fara- -i, ni iko Beritania paa aua ia Melika, aole e v hookuu i kela aina i aeia ma ke kuikahi e:'vi kuu aku. Hoohalahala hoi o Beritania nb ka manao o Konepale e hnokui mai o Ride- >'■ niorete ipe Farani, a no kona kaua ana ma Helevitia. Ua lilo ia mau mea i inea ■ hoopaapau iwaenu onn aupuni o lakou, Bno J kā holo ole o ka makemako o na aoao elua, hoomakaukau lakouie ho.u. Ua hoomnkaia keia kaua hou ana*e Bonepate me ka ikaika, Uawe aku laua koa ia Hanovera ika aina oke Alii o Beritania. , Koi.nku la ia i na aupuui o Europa akau, e pani i ko lakou mau awa inoku i na moku Beritania, a hookapu i ke kuai ana me Beri-;,% ( ; lania. Hookapu aku la hoi o Beritania mau awa, c kuai ole ui na aina moku e ae 7 ma ia mau awa, u hoopio iho la i na moku a ■*.... pau e holo ana ilaila. He nui loa hoi na mo* ; h ku Farani i pio i ko Beritnnia, a ua hoopioia|. na kanuka o lakou i mau pio oke kaua. A : > lohe o Bonepate ua pio na kanaka onaia. Enelani, hoopaa iho la ia ina 6critania a * pau ma Farani, a paa lakou ilaila i na ma-'L-.' kahiki he 12, -z~p la manawa hoi, holo aku ka aumoku Beipilania i Dominigo, he ainn moku Farani ma Inia Komohana, a hoopio i na koa Farani i, holo ilaila e hooinalu ia aina. Mai ia \va ua kuokoa ia aina, aole i hoi hou malalo o Farani, He nui ko Bonepate manao e holoe kaua > .- iloko o Enelani, aka, no ka ikaika o na mo- > ku kiai o Beritania ma ke kai o F<irani, aol%;r .; i aa oia e holo ilaila. , :