Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 49, 3 March 1858 — Untitled [ARTICLE]

E ka Hae Hnwaii e . Ai.ou.v oe:— Ua loaa inai ia’u ka Helu 42 o ka Hae. A he mea hiki paha ia’u ke pane pololei akn no ka olelo a ikomaka, no ke koho ana i na Lunamakaainana a na kanaka i makemake ai ; i hoike ia ma ka aoao 16fi. Ua lawe ia na halota he ‘249, aole 250, na hewa ia. Eia malalo iho na Luna a me na halola. Inoa o na Luna, Na bnlota. No S. P. Kalama, - - . 51 “ KeneiiA Kahnnu, - . 6ō “ J. H. Kaakua, ... jo-2 “ J. P. H. Kauwalu, - - 8 “ J. B. Nakea, - - . 3 Hui ia a pau na ba]ota, -jr . 049 A ua koho ia o J. H. Kaakua. “Nui ka haunaele ma ka balota ana ; no' ka mea, makemake kekahi poe e lilo 0 Kalama i luna no lakou. Aka. papa ka Lunakanawai, mai lawe i ka balota no Kalama, a ua hoolei ia e ka makai ke komo ana 0 kekahi iloko 0 ka hale me ko Kalama haioia, no ka mea, aole 0 Kalama ma Waialua ia manawa. Komo 0 Emeanna iloko 0 ka hale, a ao aku i ka Lunakanawai no ka hewa oia hana. Nolaila nui ka huhu o ka Luhakanawai, a olelo ikaika loa me ke kue ikaika ana maluna 0 ka Baibala, aole ia e ae i ka balota no Kalama. Lalau oia i ka lima 0 Emeaona eJtipaku ia ia iwaho 0 ka hale. Haunnele iho la na kanaka, a hana ino loa kekahi poe. Ku malie iho la 0 Emeaona a pau ia haunaele. A mahope, aole i hooleia na baiota no Kalama.” £ na kanaka a pau e nana ana i keia hoolaha a Ikemaka, mai.manao he oiaio kana, 0 kela mau «lelo ana, mai kā mua a ka hoP*» h«J»®.hahee ioa ia. E lqhe paha oukou 1 ka oiaio. Aolo paha na’u wnle no e hai i I ka oiaio, na kekahi mea e ae no paha. A • Wnalua aganei paha oe no ka nui 0 na 0» » malalo iho. ō Ikemaka, nui ka- haunaele < f^|iM i w : « | na; Eia, aole nui, be pi hp^ h< ? r ? 8 0 ke m*

nui ka liaunaeie. Pehea ia ka e pono ai k buluta ana, a puka ai o Kaakua i keia bat i naele ana ? “ Papa ka Lunakanawai m, lawe i ka balota no Kalaina, “He wahahei | a°le olelo a ka Lunakanawai pela ia wg | Owau u» kekahi mea e manao ana e halon i Aka, aole nae au i lohe ia olelo ma kon ! waha pela, “a ua hoolei ia e ka m»kai k j balota no Kalama ” Aole pela. Penei kon i hana i hoonoho ia ai, o ka nana mua i k | balota a na kanaka, ina i ike ia elua balot , a ke kanaka, e haalele i kekahi, ai hookal ana e haawi Ninuu mai paha kekah fta hana Kangwai ia anei ia ? Eia ; elu mea e pono ai, ] o ke Kanawai, *’ o ka noo noo maoli iho hoi o ke kanaka. “ Komo i Emeaona a ao aku i ka Lunukannwai no ki hewa oia hana.” E hai au i kana olelo kona komo ana, a nana pu līiiii kakou i kani mau olelo ao. 1 ike io l.oi kakou i ke am ku i ke ao I kona komo nna. Eia kana. “ Aolp po, j no keia hana ana ! ua kue ke Kanawai !-He oiaio anei ana au, ina i lawe keJ I kahi i ka balola no Kalama he pono ke kiotla r Ua mnkemake oe e hookahuli i ke Ka- ; nawai, A e hoopilimeaai mahope o na’lii, « pau kou noho Lunakanawai ana.” A p»ne mai ka Lunakanawai, aole a« i hana pd» aka, ua pane mai o Kalamn, aole onn inakel | make e balota ma-Wainlua nei, oia iho |» n » | nh'lo a ka Lnnakanawai, a nui na olelo hooi. | kaika a Emeaona, a ua pane aku ka Lun». j kanawai, e hele oe i waho Emesona ! aole j pono ia oe ke kamailio mai, a pnne aku h"i { •)*Empsona, ina k'pakn ; kipnku mni no, n ua lalau aku ka Lunakanawai i konu limn » ua kauo aku mawaho, » ka ike iho la no'ia o na liaole a me na kanakn he hakaka paha, 0 ka hakaka iho la no ia. Ke olelo nei hoi o Ikemaka, “ua kui ikaika lon ka Lunakanawni maluna o ka p.nhala.” Eia, aole Baibala. He Buke Elek Hau'aii no ka mak. 1845. malailu nn wa o na manawa i hana ia ai ma Hawaii nei “ a mahope, aole i hooleia na balnta no Kalama." j E lohe paha oukou i ke kumii i holei in ni 1 kti halnla no Kalama. Ein, ua hiki mai o Kalama i Waialun nei i kn poakulu. ni k» puaha ae, Dek. 31, 1857. U« hai iu i kuna manao balota, a me ka la i ba|otn ai, a<>le m ma Waialua, ma Ewa Wuinnae ia ia wa e bnlota ai, a no ia luhe ana o na kanaka la, haalele lakou i ka balota no Kalamn, a lawe ika halola a lakou i manao ai. Oia ibo la ke kumu i haule ai o Kalama i Waialiin nei Eia huu. Ma ka la 2 o lanaaii 1858, elua ko Emesona hele ana ma kahi o ka Lunakanawai e kamailio ai me ka huh», a me k« kapa aku i ka Luna a ka Lunakanawai i manao ai lie Diabolo. Ua oi ka pono n ke koho ana i ka baluta o ke Kao a me ka Hipa, niamoa oH. A. Kahanu. A o keia mau olelo la, he ano ku i ka huhu, me he anu huonaukiuki, ahe nui aku nn na olelo A ua oki paha wau. J. P. H. KAUWALU