Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 9, 27 May 1857 — KOHALA AKAU. [ARTICLE]

KOHALA AKAU.

Eia ae keia wahi i manao hou aku o’u ia ouk<>u, e na hoaloha jmai Ki]ilb.Kahuwa. »Vo ka Uala Kahiki Ma ka M. H. 1841 hiki mai maua la nei,j e noho pu me ouknu. Aole oukpu i mahi e i ka uala kahiki. Ono mv.kou ia mea> A nnlaila koi aku au ia <>ukou e hapai ia hana maikai. Ae aku no hoi au e kuai i ko oukou mau ualii a pau, no ke kuhihewa iwaena o oukou he hana poho ia. la manawa, kanu oukou i ua uala nei, a ma ia hope ihp, imi iuai na haole i uala no lakou a loaa hoi ko lakou dala ia oukou. O koookou waiwai no ia. A oia mau no a hiki wale mai i keia wa e noho nei| ano, ua pati ke kuhihewa naaupo, 'he hana poho ka inahi uala kahiki ana ! ; Eia nao ka’u mea e hoohalahala nei. He Wahi hapa uuku o ka waiwai hiki pono i keiai hana, kai loaamaiia oukou. i. ’ No ke aha la keia hapa uuku? Malama paha e mea mai ana oukou, “ no. ka haaliaa o ke kumu kuai ma kahi e kuai. āi.” Oia paha kekahi, Akā he wahi manao e, ko’u nn la mea. Penei. JVo oukou iho keia hapa waiwai uuku o ka uala kahiki ia oukou ! No ka mea, hemahema ka oukou hana i kuu naiha ana aku. I. Hemahema ko oukou kanu ana i ka uala liilii. ■ ■ -■■. ;; Aole oukou i komo nui a hoomau i ka h ana. Kanu no i kekahi makahiki a kanu ole no hoi i kekahi mākahiki., Nolaila, a i ka wa pii nui ke kumu kuai, ua nele oukou i ku uala ole ! a nele hoi i ke dala ole! Eia hpi keia—No ka pinepine o ka hapa an« o ka uala, huhu na mea mokii, a me na haole e ae, e kii mai ana i uala no lakou, a hoowahawaha lakou, a haalele hoi i ko kakou wahi e imi aku i kolakou ual,a ma kahi e loaa nui ai me ku pilikia ole.« A- o ko oukou nele no ia. Ina he makemake ko oukou e puka pono ka oukou, ea, e hana aku no a mi, a pela e hoomau aku ai, i kena ka makemake o. na haole a pāu loa, e imi mai aua, i uala liilii ina ko oukou wahi. ‘ . Kaulana na kanaka o Kauai i keia wa.no ko iakou hooikaika ma keia hann—A ua iia no hoi e ahu mii ana ko lakou waiwai e ponoai. Ua maa lakou i ka hana mau i kela i keia la, nolaila he nui k» lakou mau mea kanu, a nolaila hoi kii na haole i ko laila unla maoli, a ma ke kumu kuai kupono, piha koke na moku, ine ka piiikia ole. A <> ka oluolu like no ia, me ka waiwai like no hol o na aoao elua. II. Eia kekahi hemahema ma ko oukou mahi ana. Oiā, ko oukou hali anai na ualai kahi e kuai aku ai. Maluna o na bipi wale- no keia ukana nui a kaumaha, e like loame ka oukou hana ma ka makahiki 1841! Kainoa ua oi iki ka noonoo ā me ka maknukau o keia wa i kela ! Ma keia hana, ea, ua ike pu kakou—Kaumaha na bipi i ka hele n»fl, a wiwi koke a eha, a make, a poho maoii oukou. £ia no hoi, he hapa na piha uala e hiki aku ana maluna o na bipi. Loihi inaoli ka hana, a iuhi make hewa no hoi ko kauaka oana na uala, i ka iho pinepine ana, me ka piha hookahi wale no paha i kamanawahookahi. ■ , Me he hoppau manawa wale aku la keia I Aka, ke ninau mai nei oukou. “Pehala aneika pon»? “ Ma ke aha ia e hiki aku ai ko makou uaia i kahakai. v EI kainoa ma ke kaa, me na hipi.kauo, e iike roe ko Kuia ma Maui Hikina, a e iike me ka ka poe noauao ma na wahi a pau. “ A hiki oie ka, ia makou !” wahi a oukou. Heaha ia ka mea e hiki oie ai? 0 ka’u ia. He lahu» okoa anei oukou i ko Maui a i ko Oahu, a i ko Kauai? Kuhihewa-au he lahui hookahl no oukou a pau 1 ao na mea i hiki ke pono ia iaknu, uahiki pu no hoi ia oukou. a i ole ea, he aha ia aaoei ka meae eie ai l Auhea oukou, ea! *£«•.•'■;;*>' uE paal* oukou ,« mem t loaa*imkaamna hpikam. i hulo a 5 puka ponojMMkni ka ou» kmekakei»oleoukuu e hele.emu ia m«* ka poe aaaupo, noonoo ole, a paamau, iua iloko o kiiiiW»wawa! Mai paupao aho ■ e I £ bookaaake*M, a peia ehouiaioaiika m&ikai okeia kkao hea. ■: ■h Mia IU.£twl»hkk«k«hi heo«he«amakodet kouomhi uat*aiia-~0 ko edb»*kimfifriM» ukokuan QiāMieitjilMtkuDobiki > ■■•’wUhh

e pili ana oukou i ko oukou wahi ponoi! “ Pilikia ko makou wahi f ka hipi! ” wahi a oukou, A nohea mai la ka pilikia ole o Kawaihae uka i na hipi? “ No ka. minamina c ko mla poe i ka aina, a nolaila m*lama iakou , i ■ lakou hipi.** Auwe ! ke malama , la wkou i ko lakou mau bipi ! a pehea oukou ke |*na like ? Aole anei e malu like ko oukuu , •aihal Ea, »• hoao i nmopopo ! Amea oukou? Mai hoomau loa i ka hana kamaii. Ua lawa pono na lt I i halwku la, no ia hana, ea hookanaka " i neiawa a e naue iki aku maimwna kn oui kou h*a, me he poe noonoo la alwhe poe makailau la no hui. ' . BOtfA.