Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 44, 31 Kekemapa 1856 — KA HANA KUPONO E AO AKU AI NA MAKUA I KA LAKOU POE KEIKI. [ARTICLE]

KA HANA KUPONO E AO AKU AI NA MAKUA I KA LAKOU POE KEIKI.

Hklu 2. ■ E ai*ie olua mamua, a oukou palia, e haawi nae ia wa iwi keiki, ana lakou paha, a maona olua.. Alaila, hanai kupono aku i ka poe keiki, a ma<ma kup*»no lakou. Mai hoiko koke olua i k<» nlua alolia ma ka maka, ehuna loa ma ka naau ke aloha. Ina e olelo mai kekahi kanaka i Ue aloha ole ou i ke keiki. K i aku oe, oia ke alnha ole i kana keiki Aia ma k« ’Helu .‘18, aoao 149. E kuhikuhi aku oe molaila, o keia hana maluna iho, e hoomahui nku e like mc na haole e hana ana i ka lakou keiki.

Mai hook iu aku oe i kau keiki e he]e pu me na keiki kalohe, o lilo pu ma ia ano, a lohe no i na olelo ino. E maiama pono ia ia ma ka hale, a mawaho o ka pa paha, mai haawi aku oe ia ia i na olelo ino, a me na olelo Kilahila. Ua maopopo no ia kakou na olelo ino, a me na olelo hilahila, eia na olelo ino, kuamuamu, laenui, pookapakahi, mako-

le, iliuole, makapaa, ohule, poohina, kaeole, pepeiaomanoanoa, kulihoolonohio, wahāopaha,mnkalielei; auwaekii, aialanla, auwaekapulu, uiniumi, lima kekee, lima pololei, lima kukue, limahaki, umauma puha, opunui, opupilau, ulepuhi,■ kiiIi uiii, ulekekee, kaokao, puha, uhapiiaUj wawe kekee, kukue, oopa, kuapuu. Mai hookonokono aku ka makuahinei kaua keiki e pane i keia mau olelo ino maluna, o \vulea anei ke keiki i ke amuāmu ia hai, a mah'ipe amuamu mai no ia oe, a.hii.hu oe, kii aku no oe e pepehi i kau mea i ao aku ai. Ua ike au ma kekahi poe makua e pepehi ana i ka lakou poe keiki, no ke kolohe, a no kekahi mea e ae paha, a uwe ke keiki, oleio malu ka inākunhiue, ina lie.poohina ka makuakane, amuamu no e like me ia, ina he lolo f amuainu no e like me ia, ina he ohule, amuamu no e like me ia, ina he alaala, ainuamu no e like me ia, a kohu huhu mnoli ka makuakii.no, no ke keeo paha, a pepehi hoii i ka keiki me ka eha loa. No kamea, ua hui pu na huhu elua mai ka maka a hiki ka naau, a nui loa aku ka huhu a me ka eha o ke keiki. •

Ina e huhuole ka makuakane, a hookonokono liou ka makuahine e nou i ka pohaku, a lalau ke keiki a nou i ka pohaku i ka makuakane, a hakaka lioi ka makuakane, me ka makuahine, me ke keiki. Ina pela ka: hana, aneane inakehewa ka pepehi nna i ke keiki. liia keia, a«le pono ke hoounauna aku ika keiki e hele makilo i kauhale, e hoaa ai na iiiaka, a hoi mai e olelo i kainaKua e like me U, o Lahaina.. Aole no e hai aku iha hana lapuwaie a pau loa, a me na olelo ino a pau inaluna, a li«’-nīii no na olelo ino i koe, aola pau ia’u ika hat ana’ku. He olelo ino no na olelo a pau ke huhu, a he olelo maikai walo no ke oluolu, a ke olelo malie. Eia keia ma ka rula 3.. K hoouna i ke keiki e ao i ke kula, nie ka uku pono aku i ke kuinu, me ka oluolu, a na ke Akua no e haawi mai.i ka uku kupono, e like me kau hana ana. K nana kakou i keia ruia, a hoouna i ke keiki e aoia i ka nanuao, makehewa ka hoouna i ke keiki mamulio ka makah i ke kunawai oka aina. Ina pelu, lapuwale ka hoouna ana i ke keiki e hele | ke kula, aia

wale no o ka hoouna me ka hoomaopopo aku ika oiaio oke ao ana ika naauao. No ka mea, lie mana ka ike ke loaa i ke akamai, a

Imo.uaopopo. Eia ka p<mo o ka hoouna ana i ke keiki ® ao i ka naauao. Ina e hele i ke kula i na innkahiki 4, a e 5 paha, a e einau no oe i ke keiki i kana wahi i ao ia*i, ina ma ka A, a me ka hookui, e kuhikuhi pono aku oe ia ia. Aole pōno na ke kumu wale no e ao, e kokua pu aku ka makuahine, a peia aku ia la, ina e iohe i kau, a me ke kumu, eholonoke ao ana, a e makepono no ka uku ana i ke ku- ■> mu no ka malama I, a me ka makahiki 1, a pela aku. Ina i haawi mai ke kumu i haawina nana, e nlnauLaku ka makua, “ mahea kau wahi i hauwi fa mai nei e hoopaanaau ? M .

E olelo mai ke keiki, maanei, a mao Alaila, e haawi ia ia i ka ai, a maona, e kauoha uku ia ia e hoopaa i kona haawina, a ike oe i ka makaukau, e holo anei ke ao ana o ke kmnii ikekaliila ae. Ina e hookuli ke keiki i k«na makuahinbv e hoo|»ai no, mai hookamalani, mai hoounaWa e heie i ke ahi haka, a i kokahi mau hana e ae, e malama p«no loa i ke keiki. Ina e hoopai ke kumu no kc kolohe ma ka halekula, e hoopai pu aku ka ppu«, mai keeo, e nana ia Vitoria ke Alii o Ber itania.

Ma kekahi o na kula Aupimi a’u i ike ai e noho nei, paakiki loa na keiki, no ka walea ole i ka noho malu, haahaa na makua malalo, me he inea la na ke keiki mai ka h»aa, ia ia ka hooieie puahi ole; A«he kenelu ike keiki o Iloli, nolaila ea, e malaina loa i ke keiki, e ao pololei ma na mea kupono, i walea i ka hoolohe mau. He mea hikiwawē loa ke ao ana i ka naauao ke hoihoi ka makua, a me ke kumu, a me ke keiki, e holo anei ke ao ana. Ina e pau ka ike oke kumumua, e hoouna hou aku i ke kula wae. Ina i makaukau malaila, e hoouna hou aku i Lahainaluna, i ke poo o na kula a pau o Hawaii nei, ma ka olelo maoli. E hoouna aku hoi i ka Punahou i kahi o ka ike hohonu, ma ka olelo haole. Eao aku no ka mukua ike keiki i wahi hana, o hemahema anei rna Lahainaluna, i ke kui ana i ka ai, a me ku hoaimu; a me ke kawili lepo, ame kekahi niau mea e ae.

Ina e akamai ke keiki i ke aoia ma Lahainaluna. a ma na kula wae paha, alaila e pau no i ka loaa ia ia na hana a pau loa, ana e makemake ai, he kamana paha, he amara, lawai, mahini, kalepa, kauka, loio, kupa, hana wati, hahau'hale', hana kii, hoio moku, hana aupnni, malama waiwai. [Aole i pau.)