Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 40, 3 December 1856 — NO KA PALAUALELO. [ARTICLE]

NO KA PALAUALELO.

E ka.Hae Hawaii e:

Aloha oe. Ua ike au ma kou mau aoao Helu 33,&34&35, no ke ano o ka wa ui o ke kanaka a me na mea e ae e pili ana mahope mai ona, e hoomaopopo mai ana i ka hana a ke kanaka ui a me kona ano a pau e pili ana ia ia; a maloko o ia mau kumu manao i puka mai ai koʻu manao lana e pai pai ana i ko’u luna Ikehala , oia hoi ka Lu.namanao; penei. Ua lohe mai au ia K—o Hana Maui Hikina, aia malaila kekahi kanaka ui opiopio o Ma—, kona inoa, a me kana wahine o P me ka laua mau keiki, ua ike ia ka M— hana, he noho wale, aole mahiai, aole lawaia , aole he imi i mea e pono ai no ko laua noho ana me kana wahine, a me na keiki, a me kona mau ohana a pau. Hookahi wale no hana a M—, i. ike, o ka lawe i kana wahine i kahi o ka ai, me ka olelo aku i kana rnau keiki, “e ai malie ka ai, he wahi kaika uuku kona. “ E hoonuu ka ia, he kaika nui kona;” Eia kekahi hana a U a M ■,■ nei, hele aku la ia i kauhale e ai ai a maona, hoi mai la a hiki ka hale, pane aku la kana wahine o P—ia ia, “E hele ae oe e huai i ka umu,” i mai la o M—, “aole no hoi oe e hele ae e huai,” pane hou mai la o p—, kana wahine. “O ka pono anei keia o ko kaua noho ana o ko haalele mai i ka hua a ka lepo? Hopu ae la o P—, i ke ahi a puhi i wela, a ako i ka lau, a hopu i ka oo o ka mahiai iho la no iao ua P—, he nui aku no kana mau olelo ma ia ano palaualelo. Auhea oukou e na makamaka mai Hawaii a Kauai, ka poe e heluhelu ana i ka Hae Hawaii , e heluhelu oukou a hoomaopopo iho me ka noonoo, i ka kakou hana e ka poe ui, e pono ia kakou e mahiai, e lawaia, e kuku- ' lu hale, e kanu i na mea ulu, kalo, uwala, ipu pu, huila, kofe, fiku, alani, ipu haole, ulu, maia, akaakai, a pela’ku. Eia kekahi; e nana nui ae kakotr i na olelo paipai a ko kakou Moi Kamehameha IV., maka Buke 1, Helu 1, o ka Bat Hawaii , ma ka aoao mua, a pela no hoi ka L. Kamehameha ma ka Helu J3 o ka la 19 o Mei, 1856; i hai nui ia iloko o ka Luakini pohaku ina Kawaiahao, a maloko o kona maumanao 1 hoolahaia ma ka Hae Haiaoii, > puka mai ai

ko’u manao lana i hoike ia malalo iho nei, penei, Elua mea e pono ai ke ola ana o ke kino rna keia honua, akahi, o ka ai, o ka lua, o ka hooikaika ana i loaa ua ai nei; aole e hiki ia kakou ke aloha i na kanaka more wale no ma ka hale, a olioli, a makiloka lakou ai, a kali paha a ai ae ka poe hooikaika i ka lakou ai, no ka lakou ohana. O ka poe e aloha ia, o ka poe he lehulehu wale rna kekahi mau aupuni nui, e imi ana lakou i hana ma kela wahi keia wahi; aka, ua nele ka poe nana lakou e hoolimalima mai ma ka la, a ma ka mahina paha, a ma ka loaa ole o ka hana, ua loaa ole ka ai na kana wahine, me na keiki, a ohana paha; oia na kanaka e aloha ia. Ua maopopo ia’u, o na kanaka hooikaika i ka hana, o lakou ka poe i kuonoono; aka, aole-paha i pili pono keia mau olelo i ka. mahiai. Ua manaoia ma keia honua a puni, he hana keia e lealea ai ka poe paahana o ka mahiai, mamua o na hana e aʻe a pau; no ka mea, rna kona mala mahiai, oia no ka luna o kana mau mea kanu, ua ulu pono malalo o kona mau maka, a pela’ku.” Auhea oukou e ka poe e heluhelu ana i ka Hae Haieaii; a me na makamakamai Hawaii a Niihau, e noonoo iho kakou a hoomaopopo iho, ine ka hana lima maoli, mai hoohulike kukou rne M—, i ka hele wale iho no ma kauhale e paina ai, a makilo; a haalele iUiana wahine me na keiki i ka pololi, he ano palaualelo no ia, e hooko koke iho kakou i na olelo paipai a ko kuko.u Moi.i hoiko ia muluna, aole e loaa ka ai i ka poe moe wale ma ka hale, huna ole, mahiai ole, he palaualelo ia, he makua ia no ka llikole, Ilihune, a he moopuna ia na Oleloa , laua o Kumahumahukole, o Kolekaaka. Auwe! Au.we! ka pulaualelo lūlahila ole e hele waīe nei, nau e ka Hae Hawaii ; e pii ae oe a luna o kahi kiekie o Kauiki la, kahea iho oo. Eka palaualelo! E ka plaualelo e! E ala ae oe e mahiai i kou kihapai!!! N»>laila, e noonoo nui kakou i ka hope o ko kakou noho ana, me ka aoho wale, lima hoolewalewa malalo ilio o ka la, e loaa ia ia ka nele, a inau lou’ku no, pela ke ano o ka poe noho wale. Oia ko’u innnao Inna i puka mai iloko o’u, me ka hapai pu aku me na olelo paipai a ko kakou Moi o ke Aupuni Hawaii. - S KELHKAAPUNI, Keawalokai, Honoluiu, Nov. 17, 1856.

Ka Waiwai Kalepa o Kalakata, Inidia. I ka makahiki l855, holo mai i Bosetona na moku he 64 mai Kalakata mai, o ka nui o ka waiwai i laweia maluna o ia mau moku he $7,000,000. Olelo mai la kekahi luna hooponopono nu pepa ma Misuri, penei; ua ai ia ka baka a pau o keia wahi e na uhini! A pau ia ka ai ana i ka baka, noho ae la na uhini ma na pa ma ke aoao o ke alanui, a hele mai na kanaka ma ke alanui, nonoi aku la ua uhioi la ia ia "i wahi baka, i wahi baka !!”