Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 40, 3 December 1856 — KA IKE ANA I KA MOI. [ARTICLE]
KA IKE ANA I KA MOI.
E ka Hae Hawaii e: Aloha oe: —I ke ahiahi o ka la 28 o Okakoba, hiki mai la ka Moi Kamehameha IV ma Kalaupapa nei, a ike makou ia ia. I ke kakahiaka o ka la 29, halawai hou makou; lawe ia mai he mau wahi puaa, moa, uala. la ia no, hoomaka ka hoi o ka Moi i Honolulu; he nui ka nalu ia la, nahaha kekahi waa ia la i ka nui o ka nalu. Alo liilii ia na ohua a me na ukana i ka moku, a pau lakou mahope aku hoi na’lii. la manawa, ku mai la ka Moi, a olelo mai la, “ E na makaainana, aloha oukou. Aole a’u e manao e halawai ana kakou, eia ka e halawai ana; aole no hoi a’u i manao e kamailio pu kakou, eia ka e halawai ana. Aole a’u pono hou i lawe mai nei; o ka pono no i loaa kahiko i na kupuna o kakou i hala aku la.i ka wa kahiko; nolaila, e hoomau no kakou ma ia pono mua. Aole he pono e ae a kakou e hilinai ai i keia wa, oia pono kahiko no. Aole he pono hou ia’u i keia wa e manao ai oukou i ka pono hou, no ka mea, he mau kumu no o ko oukou kanalua ia’u, 1. O ko’u opiopio. 2. O ka hou o ko’u noho aupuni ana. 3. O ka ike ole ia o ka’u man hana nui. Nolaila kuu manao lana e hai aku ia oukou, e hoomau i ka pono mua a na kupuna o kakou. Eia keia, aole oukou i aloha mai ia’u i kēia la no ka’u mau hana maikai; aka, no na hana maikai no a ko oukou mau kupuna i ka’u mau kupuna. Noluila, i hu mai ai ko oukou aloha ia’u, a waiho maikai mai i kuu dala i keia la. Eia keia, o ke kanaka pono, wahine pono, o ko’u kanaka ia.” Pau ka olelo ana, ee aku la ka Moi me P. Nahaolelua i ka waa, a hoi aku i ka moku.
W. N. PUALEWA. Kalaupapa, Oka. 30, 1856.