Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 10, 7 May 1856 — Untitled [ARTICLE]

E ka Hae Hawaii: Ko manao nei au e hoakaka hou aku i ke- ( kahi.mnu mea no Maui Hikina.no Makawao nei, e pili ana i ka mahiai maanei. Elua mea a’u e hoakaka aku, J, na mea e pono ai rnakou, a *Z, na mea e pono ole ai makou ma ka makou hana i keia makahiki e noho nei. Eia ka mea e pono ai, o ka lokomaikai o ke Akua i kona haawi pinepine mai i ka ua, he ua oluolu no hoi, i mea e pono ai ka palaoa, & me ke ko hou, a me na mea kanu a pau loa He ua me ke anu, ft nr.e ka makani mau, aole nae he makani ino. No ia mau mea, ua ulu pono loa ka palaoa, i lulu mua ia, ila kiekie ia, a maikai ka nui oia palaoa. Pela ka palaoa hou €f kupu iho ana; aole e pau ka lulu ana. Inehinei ua ikeia ke kanaka e lulu ana. K pono no e lulu i ka huita a pau keia malama o Aperila nei. Eia kekahi mea e pono &i ma keia apana, o ke kanawai hoomalu i ka aina kana, i ole e make na mea kanu e ka lio a me ka hipi, a me na holoholona e ae. Ina ua noa iakanawai, a holo wale na holoholona a pau, aole

pono iki ko makou noho ana. Pau loa makou i ka make; no ka mea, aole paa hoonei mau aina i .ka pa; ople aina pohaku ko makou, aole nuj kahi kokoke, aoI« hiki na kanaka ke kuai i ka hao (wire) no ka ilihune. Nolaila, hemahema loa makou kc kau ole -ia ke kanawai hopu i na holoholona auwana, a e hoopai aku e like me ka hewa i hanaia, Aka, i keia mau la ua lohe makou, e hoopii ana kekahi poe hanai holoholona i ka ahaolelo ehoopau iakanawai. Ina pela ka ahaolelo, nui ka pilikia o ka poe mahiai, a nui no hoi ka hakaka ana o ka poe mahiai, ame ka poe .I ulu palaoa, a me ka poe kanu ko, me ka. poe hanai holoholona. No ia mea, e hoopii aua ko onei poe, haole, a me kanaka maoli i ka ahaolelo a hoopaa ia kanawai, no ka mea, o ko makou mahiai. . , :Na mea a pono ole ai makou, eia ka nui, 0ka pelua. Ua ai pinepineia ka palaoa e ka pelua. Ua ai iā ma kauwahi, aai ole*1a ma kauwahi. Elua, ekolu* lulu ana kekahi poe. Oka pelua, oko mākou enemi nuHa. Aole eini nui.ko lakou ai ana, aole maopopo ka mea e make ai ia mea ino. Owaika mea hiki ke hoakaka mai, i mea e pau alka pelua 1 pakele keia poe aina i kā poino nui. Ona mea e, aole kanu nuiia ia mau mea, o ke kulina, ka papapa, a me na mea e ae. Mahope paha, aole nae i maopopo ka pono oia hana ana. ' Hauoli kuu qaau i ko’u lohe ka ikaika o ka Moi i ka mahiai ana, a ke pule ‘aku nei au i ke Akua i mau loa kona manao malaila, no ka mea, ua maopopo ia’u, o kā mahiai he mea ia e pono nui ai ko Hawaii poe kanaka, a i ko’u e hahai na makoainana mamuli oka ke Alii hana ana* Pono ka mahi ai, pono ole ka hana koa. Makepono ka haawi dala no ka mahiai ana; makehewa loa ke dala i no ka hana koa. Minamina loa ko’u naau i ke dala i lilo i ke kuai pauda, poka, pu, ame kapahi kaua. I ko’u manao, eia ka enemi nui o Hawaii nei, ā ka palauolelo, a me ka naaupo, a me ka Ina pau keia māu raeu i ka pepehi ia a make |oa, alaila, pakele paha ko Hawaii poe Alii ame kanaka. A pehea ko kakou kue ana m mau mea la? Me ka pu anei, a me ka pahi kāua, ame ka poka? Aole loa pela? E kue me ka oo, a me ke koilipi, a me ka oopalau, a me na mea mahi, alaila, e lahakila auanei kakou u pau. Auhea oukou e na ’lii a me ka poe luna makaainana, e haalele oukou i ka pianaoma •ke kaua. Mai hana hou malaila. Mai heolimalima hou i poe lunakaua. E hilinai*al.u ia Ichova ke Alii o ka. lani, a e hanā i kaeu hana. E imi naauāo, e kuai mokuahi, e mahi ai, e malama i ka la Sabati, e hana ma ka pono, a me ka oiaio, alaila e ike kakou i ka maluhia, a me ka waiwai, me pono io. Pela ko’u makemake nui. *•' Na’una, GELINA. Makawāo, Maui, Aperila 22, 1856.