Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 7, 16 ʻApelila 1856 — NO KA HAE HAWAII. [ARTICLE]

NO KA HAE HAWAII.

I ka la. o M«raki loua ia’u lieia pepa ho«. A pnu na mta oloko i ka hHuia e au, > aole o’u niakemake i ka lio ualowulee pai ia mkloko o kn Hat Hūioaii. Mnikai na olelo a ka Moi Kamehaineha IV. Makepono ka lilo ana i makua no kakou, e ka Inhui makaainana mai Hawaii a Niiliau, nn ka mea, o keia naauao o ka Moi oia ka naauao o ke kanuka i hiki nn makahiki i ke kanalima a puka aku i mua loa. Nolaila, ua nui kou olioli ana. Ke hoonani nei kp’u uhane i ko kakou makua i ka lani i ka haawi ana mai i ka naauao i ko kakou makua. He wahi manao kokua ko*u thamiili o ka olelo ao a ka M peaei: x . Imua o ka poe nnna na pomaikai e nphu. ana ma keia hua maikai o Pakihka - nei. JĒ hoopii Uke kakou i ka Hale Ahaolelo, e hanaia ka bila kanawai i alanui, i hiki ai na kaa ke hele apuni na mokupuhi o kakmi, i hiki ke laweia na im a kanu a Uakou i kahi kuai. I ko’u manao ana, he manao maikai •|oa keia o kakou, uo ka meu, ke ike nei kakou i ka olelo a ka Moi no ka mahiai anu, » «>ia hoi ke kumu o ka lako o ke kanaka. 1 kekahi muumakahikii hnla aku nei, ua nui na mea irlu i kanuia e na. kanaka o Hana, Kipahulu, Kaupa, a roe Kahikinui, e ke kuliha, uaea, ipu, papapa, akaakai; aka, aole i pau i ia, lilo uuku no, no na moku liilii i holo nku ilaila, a o ka nui pala wale iho, alaweia kekahi pnaluiia o na'waa maoli, a pulu i ke kai a pala ho; kahuli kekahi wa»» i ka moana, a nui ka poho. No keaha la ia polio nui ana? Eia, no ke alanui pnaikai q|e e hiki pono ai na kaa me na paa bip» kano, e hiki ke tftwe i kela ukana nui i kahi kuai; aka, ina no kahi kumoku ia mau mea kanu, ina ua pan i ka lilo i ke kuai ia e na moku, he puu ia r He mea maikai loa ftk hstiaia a maikai, a he mea kupono ua hot i ke o!tf o auponu 'lalo kumu hooniaopopo: Elua kuIaMikkiihale m.a ko aupuiki Mna k'o laua k(jf anajla ntM na a me %ahi kit moko 6 Makawao I Waui, no ke awa o 0|8iiilui a me Kaiepolepo, k o iHawai» nor ke 'iWk 6 Kawkmaa’ Ūn kaawale loa laua mai li/awa ku moka alh, aka, ke man la no ka

hiki ana o ko laua ukana i.nn awa ku moku o laua, a ke mau la no. hoi ka hana ana o ka pne paahaaa a mahiai maloko oia mau kulaaakauhnle, a ke mau lu no hoi ko laua kalepa ana me ko Honolulu i Oahu, a o ka pomaikai i loaa ia mau kulanakauhale, no ke Hlanui mni ia a me ka mahiai. Alua Ua ike kakou ia Hopolnlu i Oahu, na nui .na hale maloko olnila, nui kakanaka, na kaa, na*Uo, a me ka ukana mai na moku inai, e lawe ana i kela hale ?eia hale, a me na lio hnlo; aka, aole lakou i huikau, aole hoi i pilikia ka p<*e paahana, kuai, a ia men ak*\t ia men hku; a ke mau la noke oJa iloko olaila. No ke aha'la? Eia no*, no kn pono o na alanui mnikai olaila i hanaia e na kanaka olail i ; a pc!a no hoi ma kela \yhhi keia wahi o ko kakou mnu mokupuni e noho nei. Akoln. Ua ike ko*u makn ma ke kii o kn palapala aina o Nuioka a m« Masekuseta i Ameiika Huipuia. Ua holo aku na alanui o Nuioka n hiki i ke kalinkni o Ma.«ckuseta. he inau haneri mile ka loa oig mau alanui. _Ua ioho kakou he mau aina pomaikai a lako hoi ia mau aina, Ua ike no hoi kakou ma ka huke mooolelo he mau aina kalepa nui n Mn- ; sekuseta ma na moku, no ha , mea' ulu o kai aina, a o ke kumu* oia kalepa mii aoa, no-ka’ mahiai mai a me ke alanui pono, * Aha ; Ke ike nei po hoi kakou \ nn poneiaikai nui i loaa ia kakou i keia wa. Ua hiki mai ka poe ia kakou nei. ma na rnoku rnni, no ka palupalu a pah.ee o ke kai* ka mea ia e hiki mai ai na moka me na-ka-nnka inaluna oia mau moku, a me ka piha i na waiwni. O k‘a inonna a rne ka makani ko kumu o ko kakou Inko ana a me ka nanwao ana; oka moana no hoi ka niea hoppomaikaii a hoolako i na wnhi i nele o ka honua; pela hoi ke alanui, e hoopomaikai ana i nn wahi i: nele a hemahema o ke aupimi;' a o ke anpuni i nele i na nlanoi ole, he niipuni iiihune iaj ame ka hiipo. E nana aku ina lpikini oi Amer)ka, he poe naaupo lak*>p. Ua ka poe naauao e hoolako i kela pne hihiu. aka, mahea ke olanui e hiki ai ia wahi?* No J laila ua mao ka&upo a me ka ppine « hiki ii keia la. - [AoU % pdu.] ‘ ’ .