Ka Holomua, Volume II, Number 8, 21 November 1914 — KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO [ARTICLE]

KE AHIKANANA DONA LAVENA

KE KAEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO

MOKUNA XXXVn Hui T3o>: ka Maka;kiu Dona "Lavena me Konela Hana. Hoopnhili'a ke konela me Kan-i m'.u l~īana Lim.koko o k* ekaeka—Ka Puali Limakoko mahope o Ka Makaikiu Dona Lavena me ke kanaha tausmi 3. ke Hana - Ka Makaikiu mahope o na poe Ha'iha'i K.aaawdi I ka hooholo like ana o ua puulu powa a limakoko nei, ua hothoiia ak-i la »u mamua o ke konela Han? a me Alanagß, no ko laua hopohopo i na kanaka o ld.ua o hana naaupo mai ia'u, pela au 1 hoihona ai mamua. Oiai, o na kanaka o loko o keia puulu, aohe i maopopo la lakou ke ola iloko o kela a me keia kanaka, a ua kohu holoholona maoli no, a aohe no hoi i maopopo ia lakou he mau hoa'loha ko lakou ma keia ola honua ana, aka, o na hana limakoko o ka puuwai eleele na hana punahele loa ia lakou ma na wahi a pau a lakou e hele ai a halawai, he mau mea hoi na'u 1 ikemaka me ko'u' mau maka. I ko makou hiki ana aku 1 kahi o Alanaga ke Paniolo, ua kaa aku la ko'u malamaia ana malalo o kekahi Ilikini, a pau ae la ko'u hopohopo ana i kela mau kanaka, a no ka mea, ina au i kaa malalo o laua, ina ua lilo kahiko ko'u ola. He mau la ko'u noho ana ma kahi o ua Paniolo nei, ua hoihoiia aku au no kekahi wahi kuaaina i maopopo ole ia'u kona inoa, a he mau pule loihi ko'u noho ana malaila, mamua o ko'u loaa ana ae ia oe e noho ana maloko o kela wahi pupupuhale iloko o ka hoomanawanui, a iloko wale iho la no o ka hale a po ka la, me ka loaa ole o kahi hoa kamailio kupono me a'u, aka, he wa wale no e kamailio ai me na teiai. Oiai, o ko'u mau kiai, aole o laua kamailio wale mai ia'u i ko'u wa e hoonīaau aku ai no na mea hou e pili ana no ko'u kulana, a o ka haina e loaa mai ana ia'u mai a laua pakahi mai, o ka luliluli o na poo. Aole hoi o ka noho ana a loihi he mea ia e owaka mai ai o ko !aua mau waha no na" mea e pili ana ia'u, he ole a he ole loa no, mai ko'u hoopaaia ana a hiki i ko'u hoopakeleia

ana e oe ma keia wanaao, 'mai loko mai o kela heana,' a'u i loa o ko'u luakupapau ia no ka wa pau ole. Eia.nae, aole pela ka manao o ka M&kua Mana-loa, oiai,J Oia wale no kai ike i na mea' lu!ii a me na mea nui o ko keia' ao noho ana iwaena o na keiki a kanaka. Ma ka'u nana aku no nae ma 1 na heleheiena o keia mau kiai o*u, ua p;ha laua me ke aloha' n i u ma ano a pau, oiai, i kekahi wa e lohe aku ag«» no 1 au ī ke kani o ka laua m&u u,| p'-Ia noi me ko'u īke ana aku| ī k*j namunamu o ko laua mao Wlhl ka pih o na maka a he hookahi hoi ka pili l;ke ana ° ko makou mau maka, Ma ka'u %vale aku, me he mea la, e noi ana i kaMakua Mana-loi no ke hoopakeie ana ae īa u mailoko mai o na umii a keia Hana a me ko maua mau hoa o loko o ka puulu powa. * I kekahi wa, e lohe aku ana no au i ko laua olelo ae, no ka hookuu ana ae ia'u mailoko mai o keia noho paahao ana, a ike aku la no au i ka luliluli ae 0 ke poo i wa, a i ka wa e hoea mai ai kahi o iaua e īke aku ana no au i na helehele na kaumaha maluna ona, a pela aku ana he wa, a ua haawi au 1 ko'u mau mahalo piha ia laua a elua, a aole no hoi a laua mau hana hoopilikia wale maluna o'u a hiki wale i kou hoea ana ae nei ma keia wanaao no ka hoopakele ana ia'u maileko mai o ka lua kupapau a'u i manaoio ai malaila au e noho ai a hiki i ka apahu pu ia ana ae o ko'u ola e kela puulu powa o makou. Aole nae hoi o'u make make io maoli no ke komo ana iloko o kela puulu o na powa, aka, mamuli no ia o ko'u hoolimalimaia ana rna ke ano he loio no ke kiai ana i ka pone o ka hui o na powa, aole nae au i ike mua o na hana puhi rama ha'iha'i kanawai ka lakou e hana nei, aka, ua hoikeia mai ia'u he hale puhi rama ko lakou ma keia Mokuaina. O ka mea i oleloia aeia'u, oia no ko'u hana ana rio ka pono o ka hui, me kekahi uku kiekie loa o $6,000 o ka makahiki, a aole no hoi i hai a hoike ia ae ia'u he hui powa keia, a i ole, mahui hui la hoi au no na mea e pili ana i keia hui puhi rama, pela iho la au i ae ai e komo iloko o keia hui puuwai eleele. Nolaila, e kuu hoa'loha maikai, a, i ole, o kuu hoahanau, o keia ae la ka hopena o ka'u moolelo i noho ai iloko o ka inea a me ka uluhua maoli no, iloko o keia mau mahina loihi, a ua laki nae au o ka loaa ana o ko'u mau kiai maikai nana i malama ia'u, & ua loaa no hoi

ia u kēkahi mau kiika ana ' nae laua no ka wa pokole loa ne nae, «inou hoi e kuu lioa'loha maikai na hoomaikai palena ole. " ( I ka hookī ana iho o ua Ra- : nadela Beka nei i ka hai paanaau ana i kana moolelo, ua 1 hele koke mai la ke konela Revesa no ka hui ana me ua Ranadela Beka nei no ka haawi ana i kona mahaio no kana moolelo i hoike aku ai imua o lakou, m2 ka olelo ana mai o ke konela: "E Johe Ovr e ke kanaWia-opio ow-iu kekahi o na kanaka i hoo paaia maloko o kela hale apulo no ke kali ana i ko'u hopena e ioaa mai ana, a i maopopo no nae ia'u, oia no ka mai kela puulu powa.hookahi v rSai no nana 1 hopu ia oe, mamuli o ko lakou manao ana, na'u e hoike ana i ka lakou mau mea huna 1 ke Aupuni ma ke ano he kiu, eia nae ka mea oiaio, aole loa au 1 hana ia hana, a hiki ī ko'u paa ana i ua poe k'olohe a ha'iha'i kanawai'nei." "Aka, ua aneane loa mai ko lakou ho[?ena me ka lakou m'au hana apuka i ke Aupuni, a manao nui iho la o ko lakou hopu ana ia'u he mea ia no lakou e pakele ai a hele lanakila Ica lakou mau hana hana ha'iha'i kanawai," j , • 'J3ia nae,, ua hOouna mai ke , Akua he anela maikai no ka m? ko'u 'mau hoa o ka paa pu āna no makahiki ioihi o 20 o ko makou noho ana iloko o ' kela hale apulu iloko o ka hoomanawa— nui i na inea a pela pu hoi me |na olelo hoomainaina a kela konela Hana ia'u a me ko'u mau hoa iloko o na wa i hala aku la, a oia haawina hookahi no hoi kai loaa i kona mau hoa o loko 0 ka puuiu powa o ka hoohaehae īa makou, aka, e hiki mai ana no nae i ka la a'u e panai aku ai i ka lakou' mau hana hohewale." "I lohe mai oe e ke kanaka opio, owau ke konela Revesa, e kupaa nei mahope o ke Aupuni a ke ku nei no au mahope o ke Aupuni. I ka lohe ana o ua Ranadela Beka nei i keia inoa, ua hoopuiwa nui ia oia, no ka mea, ua lohe nui ia kela 4noa no kona make ana i kekahi puulu powa, a ua pau hoi ka maaao ia ana nona, eia nae, ke lohe nei oia, eia no ka oia ke ola nei, aole hoi e like me kana i lohe wale ai no ka make ana o keia kanaka ano nui o ke Aupuni i minamina nui ia. Oiai, ua lohe oia mai kona mau makua no ka hopuia ana o konela Revesa e kekahi puulu powa, a ua nokeia oia i ka huli a aole nae he' wahi meheu e kuhikuhi mai aoa no kahi e loaa 1 ai oe e ke konela, a i ka wa nae i moeuhāne mua ole ia ai, aia

boi ua hoopakeleia mai U oe mailoko mai o kela hale apulu i kupono ole oo kou kulana hanohano. Nolaila, o ka hana i hanaia oia kekahi o na hana pookela loa, a i ku no hoi i ka oiaka'u ole. ka mea hoi ijiiki ole i keka hi puulu nui ke haaa me ka hololea meki hookahe ole iao ke koko no ka hoopakele ana i kekahi kanaka x kaa aku malalo o na umii ana a ke!a puulu o na powa. | A o kekahi ona hana ku ika I aiwaiwa ioa a kekahi kanaka ;hookahi, oia no ka aa ama e komo īloko oke a4uka o na | powa ma ka wa e malama ana ;i ka lakou halawai ma ke Awa|wa Malu Make, oiai, ona ka- | naka a puuha paha e komo ana | maloko o kela heana o na powa |he make wale no ko lakou hoopai me ka hoohakalia ole ia no kekahi wa. sia nae, mamali-o ka wiwo ole ame ka hopohopo .ole, ua lilo kela nui o na-powa i mea 'ole wale no, oiaī, e launa a kamailio pu ana no kela kanaka hookahi me ka hapanui o na powa a hiki wale i ka hookuuia ana o fea halawai ma kela po, a pela hoi me ko makou hoouna ia ana no ke kii ana mai e apahu pu i ko oukou mau ola. ■A o keia no ho* kekahi ona po i hana kupanaha, ai ko'u iio, iiia ka puiwa ana me ka'. mao'popo ole ia'u o ke kumu, 'a" ua ahaiia aku lioi au no ka mile a oi a paa no hoi, me ka ukāli ae no hoi o keia kaaaka hookahi mahope o ko'u meheu, eia ka na keia kanaka hookahi no i haawi i kekahi pahu ikaika ana ma ka opi o ko'u lio, a oke kuupau hoi ka iala ika holo, a ina no au he mea hawawa ik« hololio ina ua haule au, a aole hoi e halawai kakou e like me keia, a ma keia kowa o ka manawa i hana ai māua ī kekahī hana aiwaiwa o ka hoololi ana f ko maua aahu, no ko ianei hele ana me ka hapanui o makoia, «. ua holopono hoi keia hana me ka loaa ole o na kuia e hoopuiwaia ai ka manao, a ma keia wahi no hoi i kaawale ai a hui hou no hoi i keia wanaao ko*u wahi i ioaa ae nei, a oia nei o maua kai peiu hou aka ihope no ka halawai pu ana *r»r ka hapanui o makou e hele mai ana me ko lakou moeuhane mua Qle, aia he mau hana apuka i hanaia e maua, a komo aku la keia kanaka hookahi a he hookahi ka huikau pu ana me ua ohana mookiko nei, a paa aku la no hoi ka'u ike ana be~ aha la ti.a mea i hanaia e kela kanaka hookahi. Aole i pau. £ nana ae no i ka makoō. mau hoolaha e puka aku nei ma ka makou pepa.