Ka Holomua, Volume I, Number 50, 12 September 1914 — HE MOOLELO NO KILA a MOIKEHA Ka Hookolo Ewe Kupanaha-A o ke Kama Kapu a Hooipoikamalanai i ka Nalu-kee o Makaiwa. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO NO KILA a MOIKEHA Ka Hookolo Ewe Kupanaha-A o ke Kama Kapu a Hooipoikamalanai i ka Nalu-kee o Makaiwa.

I-.IAW I*iut o Ki' • mc k rnau kupnna m-i moku oke Keiki-a-Lu i ( Oahu net)--Ka Holo o IKila—a—Moikeha no Tahiti. No ia manao i ulu ae iloko ona no ka makaala ana nona iho, ua houluulu mai la oia i na manao koa a me tia kiai makaala ana i na hana poholalo e hanaia mai ana imua o kona alo i kona wa e hooko aku ai i kela kono a hookipa o ke ano hookamani. Aole nae oia i hoike ae i kona hoomaopopo a ike mua ana i ke ano o na mea i hoomakaukauia e ua kamaa,ina Ia ona. Nolaila, me ka hoohakalia ole īho oia i hooko ai i ke kono a ua wahine kamaaina nei ona, a o ka uhu i'o pakelo hoi ana i ono mua mai ai me ka manao nei he pono. Ia ianei nae i hoi hou aku ai a hiki ma ka puka, ua ku iho ta oia me ka hoomakaukau ana nona īho i kana mea e hana ai. laia nei e ku ala no ka hoomakaukau ana iaia īho, ke hookikina mai la no ua wahine la iaia nei e komo aku no iloko me ka hopohopo ole, oiai, wahi ana e noke roai la i ke koī ana e komo aku iloko. He ai leo ole keia, he i 7 a leo ole a he mau mea leo ole wale no keia a pau i hoomakaukau i« iho nei e ko'u pokii no ka hanai ana aku ia oe ka maua malihini. ' I ua wahine nei e kamailio mai ana, aia na maka o Mahinui ke nana mau la iluna. Nolaila, ua hoomaopopo loa iho la keia, aia ke kau ld, ka hulili iluna īa manawa, a ua makaukau loa ia no ka hoohanaia mai maluna ona. O kela mea he hulili i oleloia ae la, he kua 'aau nui a pohaku nui ko'iko'i i hanaia e, ka poe īke ia mea he limaiki a luaha'i na'i no ka pepehi ana i kona enemi a make. Ua hoopaaia kela kualaau, a i ole, o kekahi pohaku nui a paa iluna o kaupoku o ka hale me kekahi kaula i hanaia me ka piko hooholo. E moe ana hoi kela kaula me ka hunaia a nalo mai luna mai o kahi a ka hulili c kau ana a hiki i leaKi a kekehi kanaka i hoonohoia ma . ' o ka halo e hiki ai iaia Ve ike mai i k*>xxHMi e komo mai'ana iloko o

ka hale, Aia hoi malalo pono 0 kdhi a kela hulili e kau ana he lua i eliia a uhiia iho i ka rr»oena maloko iho o ka puka. 1 kn wa e komo ā\i ka ene~mi ē iho ai kela h-ilili mailuna iho o k-uipokiu o ka hale ma o kq hehiia- ana ak'i, a i ole, ma ka hukiia ana mai o ke k-ulai ai ka pikoholo nana e paa ana ka hulih īluna. ĪCe loaa pono iho ke kanaka 1 enemiia ī kela huhJ', aohe nao ai i ka papaa O ua kanaka la a me ka hulih noho ana īloko o kela lua 1 hoomakaukau mua ia no īa hana. Mamuli no hoi o ko Mahinui maa a kamaaina mau i kela mea a 1 īamuli no hoi kekah» o ke komo mua ana' o kela manao hoohuoi iloko pela kaua e kuu makamaka heluhelu i ike mua ae nei, aia ua Matrinui nei ke hoomakaukau la iaia iho no ke komo ana aku iloko me ka hoopahiia ana aku i ka hana poholalo a na kamaaina. I kona makaukau ana nae ua ninau mua aku la oia i kona kamaaina wahine e noho mai la me ke ano hoopu naa kekahi kala o ka hale, no ka mea, .aia ka ipuka o na hale oia ano hana oia au i hala aku la ma ka hakala o ka hale. O ka ninau nae a ua Mahjnui nei he mau hana hoolalau wale no ia i ka makaala o ua wahine la. Nolaila, me ke au ana ae o kona mau maka ma o a maanei o kela kahua akea me ke ano kuio, me he mea la, o kona manaoio mamaoli no ia. "Ea, aia aku nei hoi ihea ka elemakule i oili mua mai nei? O kela kanaka opio no hoi ke kahi, eia iho nei hoi ihea laua i nalowale iho nei? I ono no hoi paha ka ai ana o ka akoakoa like a lehulehu no hoi na hoaai. 0 kana hopu ae, o kana huki ae, kohu hoi paha ka ai ana iho!" laia nae o kamailio aku nei, ke hookokoke loa aku la oia i ka puka, a iaia no ka ike o ka wa kupona ia, o kona lele aku la no ia me kona ikaika a pau a komo ana iloko; no ka mea, i kela ninau mua aku ai,.ua pnne mai la ka wahine hookalakupua me kona kuhikuhi ana aku ma kekahi kuono o ka hale. laia nae i hana ai pela, oia no ka manawa a ka kaua eueu 1 lele aku ai imua o kona (ka wahine) alo mamua o ka haule ana iho o ka hulili. laia nei no a ku iloko, ua a-la ae la kona mau maka a punl ka hale me ka hikiwawe loa. I kona ike ana o ka wahine wale no ke noho mai ana, aole hoi kona. mau hoa a me kela papaaina hookalakupua i konoia aku ai oia e komo mai, ua u|ji ae la ka inaina wela iloko o kona umauma, a pane aku la me ka leo kalakala. A mamua nae o ka puk'a ana aku o.ka

huaolelo mai kona waha aku ua paa aku la ka opiaoao akau o ua wahine la, a E kela lapuwale o ka. hookamani ino loal Ke manao kuhihewa nei oaha oe a me kou mau hoa ohumuhumu ana iho nei, e nalowale ana ka oukou no'a huna a me ka aina lewa i ke kai, ia oe?" Ea s i keia manawa no a'u e P aa nej iko alualu pepeekue, ina e nui kou ikaika a me kou mau kmi a lehu ona i!ī h«kumakuma e kokua mai nna ia oe, alaīla, e pakele ana oe a me kou mau hoa. Aka, i hapa mai ko oukou ikaika, e loaa ana na mea a ko keia aina e hppnianao ae ai, o mea kela a 0 līiea ae kela!" Nolaila, me ka hoohakalia olē iho ua Mahunui nei i opa iho ai me kona mau lima wikani 1 na iwi aoao oua wahine hookalakupua nei. Aka, aole no ,oia i hopo iho, ua hoao oia e oni me kona ikaika a pau, me ka hoao ana iho e hawele lua iho iaia nei, me kona manaoio loa, pela iho la oia e hemo ae ai mai na umii ana -a na kui koiu. Eia nae, he mau kuko palaualelo loa kela, no ka mea, ua pau ae la kona mau iwi i ka ha'iha'i, a ke emi iho la kona ikaika. A ke hookokoke mai la ka manawa e hookoia ai na olelo- a Mahinui i hoike mua aku 'ai e Jilo ana ia i kia hoomanao. I kona ike an,a nae i kona pilikia, ua hoololi koke ae Ia oia iaia iho i kona kino moo. Aka, mamua o kona hooko ana i kela hana, ke makaala loa la ka kaua Mahinui no ka hiki mai oia manawa. He mea oiaio, i ka ike ana īho o' ke kino wahine ui o ua eepa la i kona ku maoli i kahi 0 ka pilikia e make aku ai ia kino ona, ua hoololi ae la oia i kooa kino maikai o ka wahine ui i kino alualu oke ano ilipakalua, I hooko nae oia 1 keia hana no ' kona makemake loa e hemo ae mai na umii ana ana lima o Mahinui a loaa la hoi iaia ka maha mai na mai a kona kino kanaka e ike la, aka, aole pela na haawina 1 loaa aku iaia. O ka pipili, o ka mamau a me ka paa loa kana e ike ana iloko 01 a manawa. Oka hele ia o keia hakaka ana o laua, māi ka aina mal'oko aku a komo iloko o ka loko o Kawainui, a mai laila aku komo iloko o ka lokowai a lokoi y a o !Kaelepulu, mailaila ae hoi hou iluna oka aina maloo ma kahi e kapaia nei o Pelekane. I keia wahi i make ai ua wahine ui hookalakupu* nei iluna o ka amana likanaka a mamua iki iho o ka napoo ana o ka La ma kela huli o ka lalani kuahiw»i o Konahuanui. Aole i pau'.