Ka Holomua, Volume I, Number 38, 20 June 1914 — Untitled [ARTICLE]

a \ i i ! i Ēu o nei i De 1 ka he; o kaua| wahine : laka imua ; na ia kaua līau; a i hoiUia kaua,aia ma-J % hilahila. \ Xai ko iala ia kaua,'emake o ka'u kane ' keia; he ino, a pela' waie aku. A pela no hoi oe e! ko makou alii, hele aku auanei paha oe, o oe hookahi wale no ! a ike oe i ka pupuka haalele o ' kela wahine, o kou ku ae la no ia a hoi mai i kai nei, a make' hoi ko kaikuahine i ka hilahila.! Aohe'maikai o ia. | 32 aho ea, owau ke pii mua' ae i uka e hakilo ai i ka ui a i ole, i ka pupuka o ko kaikua-' hine; a i ike au he ui i oi ae ma-' mua o kou e ke alii, e paa nei ia oe i keia wa, alaila, na'u ia e' hoi mai a hoike aku ia oe ia mea. Alaila, o oe oke alii, a o makou o kou poe kanaka, hana kakou apau ia wahi hemahenaa ou. Nolaila, e nana mai ana oe eke alii i ka waiwai a-ne ka waiwai ole, ka pono ame ka pono ole o' ko' u pii e ana ae i uka." O keia na olelo a Kumuu'a 1 pane aku ai imua o ke alii Kea-' niniulaokalani. Nana mai ia' ua alii nei īa Kumuula a pane mai la: "Ua maika,i kau olelo 1 iko'u manao. Nolaila, e heie io oe i uka e nana aiae h'akilo aī hoi i ua wahme kaikuahine nei o'u. He keu k i hoi keia a kahi mea uuku a ka hana nui -wale." Hookahi no ia kikoo ana mai o na wawae o ua Kumuula nei, kau ana i ka aina maloo. A eia hoi ke piha nei kahaone i ka poe makaikai mai kela lihi a keia lihi o ke one o Kanukuwai. Nana aku i na kanaka paa pono ke one. A i ko lakou ike ana mai i koia kanaka o ka alakei ana aku a hehi na kapuai i ke one mai tana mai o ka waa, ua uwa ae a ka pihe; a hookani pu ae la

'iakou i ka ui o ua kanaka J.i. Oiai, ua like ka ula o kon.i m m > papalina me ka lelo o ka u J a o !jce Ku-mu' ka hele a pom ula Ipweo. | J A-hoopuka ae la no hoi i"k: uj | me ka hoohuo:, owai la nei ka-! u'i a n hvmi la hoi nei^.'aa 3 ! w?, ninau »naj la kekah. mau j Kaukaualii e \Vatpio i ua kana-: ka nei: ! S< E! Malihini i ke one e Ka- i nukuwai. o ka ai;.?., no- f wai ka waa?" 40** ! j. Pane no hoi o Ku.nuuU. ' '"No'u no KeaniniuLaokal..;Ti k~ [ waa, kane hoomauiuī hai l a ; Haīnakolo i ka pali kaou j Waip o. O ka-.e o' j Hainakolo ka. wahine, lele pu ka wai hu'i o Hiilawe. Alo-: • ha-oukou. £īe malihini <c K.ai ke kupanaha o kaa hun-! kai o ka hoea ana mai neī o nei ! ;wahi! Aohe o - Haīnakoie o' j Waipio nei. Aia aku la ut u'i' : nei la o ko makou aina nei i' ;Kuaihelam, ī hele aku la noh-Ji; moe ia oe, ke alii o Kuaihe- 1 ( lani. A eia nae hoi oe ke oielo! i mai nei īa makou, eia o Hiina- ! ; kolo i Waipio nei." j ; "Kai nohoi no kuu ike eia 300 1 0 Hainakolo i kona aina hanau 1 j nei, oia ke kumu o ko'u hoea J ; ana mai la i ka wai lele o Hii- 1 lawe. Aohe i hiki ae ua ui nei j o keia aina i Kuaihelani. He I olelo nae kana ī pane ae nei,! r na'u na ke kane e imi mai iaia • ka wahine. A oia ke kumu o • ko'U hiki ana rrwai la ,A j o ko'u poe kanaka wale no kela ' e nonoho mai la iluna o ka w»a. Ua ha'iia ae nei no aia *o Hainakolo wahi e noho J*ei i kela wai e lele mai la! ( anei kela o ka wai leid*»o *Hiilawe?" * • Ae aku la na'lii kamag#?ia me ka olelo ana aku. "He kanalua ko makou no ka hoi liou ana mai o Hainakolo me na kaikaina i Waipio nei, a ke noho nei makou me ke aloha nonn " "Me oukou no ko oukou ka-nalu-4. Aole riu i Ije)n*i.i nei e hoao a e moe a iyao pu w ko oukou mau mauao k.nalua. . Aka, i hele mai la' au o Ilainakolo ka wahme a KLc;ir>M)iuiaakalani," wahi a Kumuula Ia lakou no e kamaiho aua, puai ana ka ula wena r, }-c;]{abi mea i like loa me ka lapaKpa o ke ahi mawaho o ka hah- f>īlina ma, i uka o N"apuopr>r, Ke ' hooho nei ha kanaka no 1 o ka hale o Hina ma i ke .ihj. j No keia hookanikam jāhfe o j na kanaka no ka pau o*L-i h*ale HEina ma i ke ahi, ua nee ae 1 la ka waa o jma i ka aoao Waiman.,, 'i I JCi mea oiaio, ua ike ae ln L.kou i ka <( a" mai o. ke ahi ,i ;, jni rj J waho o ka hale. | la wa pane mai la uu m],- o pio ' ■ jnei o Kuaiheiani i ka olelo ?mua |0 kona poe kanaka: "£[».: hale' t pau ahi io hoi kela e "a" i, ma i

I,j. Kei k.i pi):ici],i 13 oko ul.i o ke ahi."" Pnn£ mai la hoi 1,1 k;nKiku ona, oia o I "He oiaio hoi ia a kakou a j pa'j e īke aku la O k,i wma o i kt" alu ka kako i apau e ;kr aleu \r< t~. <-'ii sive, aohe wjh- mea a i Jt_-1 =• e o ki ] -zh'z of;ai kel -i ( haL' pauah'. Aia no l i ke ku 1 ma- !a ehke n-'- rne kon t m r ii'. jl k. * nana'ku. ; aole kela he ' " p-iaol H"cr ahi srn e wa'e I kela." , J r i !o u, i. \vu i . •• iln^ei ■ tk , i-i " ; ci.r' _ia •i"* - ;air/i o e k..: 'ir. • : m.M ia !: t ;rn !, i'o -i 1 a . ( ti, 'r< T \\p rl Ki' i.ml.i i ! īioo'e ni ,-o :a 'i'i", ku i e l-.e,a ma kp puka.-j.srt k.ipu o |k.« hale o Hm •, kahi ho. a Haj makoio e neho ana rr)t kona ' m a\.> kaik-i i n a e<-, īke m tl i la hoi o Hnu aij ulumi ma i keia kanaka a ka ui nui wais e kn aku w, ;i r-\a, k a , puka pr.j a manau \vgle aj^_la no 1 lakou, o K--?:)ii i i,uiaoka]cinx paha | nei kanaka ui. Ua ike lakou 1 ■ke ku aku a ke kanaka maikai 1 molale mai luna a lalo, so!e nae : o lakou ike mai ika rlu wena e 'puai ana mawaho o ka hale o na aliiwahme opio. A ku o Kumi'ula ma ka puka l pa, kahi hoi a ke knikamahme luu lipoa o f* dfcho ana ma ke a'- o he koa kiai maluhia, 1 ia wa eīa i pane mai ai i nei kanaka malihini: <I E, maka malihim! He u-i, he ninau keia ia oe: ĪNTowai he waa; owai kou inoa?" Pane aku la o Klumuula: ''No Keanimulaolealani he waa, ke alii ui o Kuaihelam; a o ko'u inoa o Kumuula, ka ula kanaka u'i o kuu haku alii." Ninau hou ro ua kaikamahine maoli ili l.ihil'ilu nei o Kapuukolcj īa Kunmula. "O Keani-

mul.iaka];im ua u'i. f īe u T j ui a. moe; pili aku ow;n ka wahin^?" IKina mai la 11.> f > Kumnwl.i"M(Xi (J rininakol<j Ica wahino 1 kaikamalnne n fīinaaiulunui mi; Kuaikau;taknm;t, he aliiwuhme opio no k-i pali kapu o Wmpāei. A o kekahi inoa o'u, oia o Kumunuiaiake. No k;i u!a weo maikai o ko'u ili eliko nohoi mo kau e* ik»; mai la." I ka pau nua o ky KumuuUi mau kamailio, jy wa pano pini la ke kiai wahino a aikane nohoi a Hainakolo ma 5 l:a olelo ana mai: <c Mc; elele oe i hoounai.i mai nei i uka nei e hui kamaillo ai me kr» aliiwahine o Waip/o (;(l ? A ina pela; aole oe o ike ana iaia i keia wh. I£ kahen tnua ao au i kona mau kiai kino a noho mai hi iloko o ka hale. A i aeia mai oe e komo iloko e ike ai i ke alii, alaila, komo cx;; aka,

i o!<» i i rrM i t c*, rujln no oe e ike htm." īri wa j r»c oi ua kaik -3'm'him; no kn iiale o Hainakolo ii aku I-i. 1 Ji na M 'jle ku-lua o Weiipio jl5 Ma'l'' 1 lilil me JVlailt:l£n.nui ' iiia kei mai "K"ahiki mai lT ku rr i' la ia iie'l II wahinf- u i kar ra o Keanmi,laj oka!ani, U-i ia k.' hak'.-; ; ri rai o Ur\kou." I ke» ioae ana o M-3i['„laulii 1 k< 1 k ilie 1 e ke īLi>.'nt. mai I<ē- pr-ki p- -\ii, Itl\ .wl"k pupo īho !.<_ 1 tu , 'i'i h.>.,.i 1,1 11 !i.. ok 3ti jmai .■ K'i'aim -iiok.ilMi; mai, |ke kai t - k- ki'.i'ine .■ I.ikou, a n Ika w' .(U , nmiui ! m-i i ■ 1 : : ,n]- • ( V,,,.,,, nvJl jc;w-u h. Pr n: tul » ke ,uk w "'He elole uin I<LumuuUi h(j inoa, 01,a uohe.i o Kumunuirf'';ke." 1 a v/a aku L-l fj l-aile-Irulīi i ke,- kjikuaana īa koloĪJa\.' Ha'i 1 k i pali kapu o \V-dipio I I ka halokoioko w-ai o tZ:i!awe | liia ae o K.umunuiaiake O Kumuula ili weo nohoi —e, Ka ula i'.i weo u'i o Keaniniulaokalani, 0 ke kane ia e Ha'i, moe ia, Mee a ipo 1 ka ui o Kuaihelani." Alctila, oli aku la o Mailelatinui, koln pokii kaiknuia o lakou 1 ka olelo riua: "O—i—a, o ka u'i ia, e Ha'iwahine, E Ha'iha'ilauahea i ka pali kapu o Waipio, Pili ia ke kino i ke kane kaikunane, X makua nou ame ou pokii." Ke lohe nei o Kumuula i ke kahea ana a keia mau leo: "E lilo ana ka hoi au i punahele nui na KLeEminiulaokalani ko'u alii. Owiu wale no kona leanaka i hoea ma,i la i ulitj nei i'.o ke kii ann m Haiuakolo. Ar t . nc l c ka hu;jSi'u u It'ī k.-uialU .1 a'i.'"