Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 26, 2 March 1881 — KELA AME KEIA. [ARTICLE]

KELA AME KEIA.

A k a la apopo'Uu mai-o Lehua. . j He mau kilih-une ua ma Ueia kahahiaka. (Ja lohe ia mai nei ua hoea hou ka hebera ma Molokai, aole naei maopopo loa. He nui na mea i hookaulua ia i kei* puīe no ka piha ē7 " Ke pahola nei he mai fiva mawena o na kamaiki o ke kaona nei i keia mau la. Ke laha nui la ka mai hebera ma Kauai, mai Waipake a Anahoia. 4 * Ua Kaulua ia na mooleloa kakou, ua omaimai na mea kakau. Ua lohe lauahea-mai makou elua mai he,bera ma Molokai. He mau la ku wale mai neia o ka mokuahi hou o T R. Pok ' ma. He 23 mau mai hebela ma ka mokupuoi o Kauai i keia mau 1<.

Aia maloko o ka pa alii Iolani e ku nei he wahi kump. hala aole i kapuai ke kiekie, a ua hua nae. Ke puka aku nei he mau olelo ao ola .kino, e heluhelu a o malama kakou e na Hawaii, • ■ ™/ ; Ua lohe ia mai he elua mau mai hebera ma Waialua, a he elua hou aku la ma KooLu, o Oahu nei. Ke hoomaka ia Ia na hoomakaukau no ke kamoe ana i na alahaka kaam>»hu o Mahukona a komo iloko o Kohala, Hawaii. I neiiinei i ku m-«i ai ka moku Pomare mai laluit mai, me 87 poo kanaka o Nu Ile berd)e3, he 18 i make ma ka monna. 1 NKUiNiu i ku mui ai ke I<un3* .lennie Walker mai Hawaii mai, mo ho*okahi o kona mau luinu uk loaa, i ka rnai heboru. Aia i ka puka aniani o Wini rno Kohikana he pana me nu pua uu humo ia i ka laau muko, no ka |»aoutoku Solomonii mui.

O ka pulea ona loaa mamua o nu lilo o ka oiliuna p ahao o INu Io><a i kola nmkahi» ki aku nei, ho $30,000 u oi. E Uko rno ka mau o ka puhola ana o ka mai imbora .mawaona o kako*, pela no 'kou o koi aku noi i na mukamaka e nana poio i na kuhikuhi o ka hikimua o keia mal. ' '' ' »VJI * . » - - '» i- <<■

O k >\ halulu mni koe iloko nei o ke awa j 0 kei<ahi mokuahi mai Kina mai me pa hanen Pake no ka Ona Miliona o Kamaomao. Ke k"mo nui mni nei na lima aapo o ka lehulehu e lawe aku i ke kino o ka Elele Poakolu — no keia mau mahina eono-e heleaku nei. Ua nui ke kumu mahalo no ka llamuku Paka. a me kona hope D/Dayton, a me na makai pu no a pau no ko |akou-makaala" loa 1 na makamaka i ikeia ua loaa i ka mai hebera. ' - • He ahi ka i hoao malu ae e hainu i kah wahi pupupu o ke kaona ma ke ahiahi Sabati iho nei. Ua haule wale kona .manao ma k'e noi a na Kaawai. A 'lai iho la.ke kula. He 800 a oi na kane wahine a me na keiki o ka Apana ma Ewa o ke kulan ikauhale nei ī O ia e Kauka Berodi malalo o na hooponopono ana a ke alii Simpna K. Kaai ; oiai oia kekahi, konfite i hookohuia e ka /

Ahakumalu. • ' „ ' Ua hele kino aku ka Hon. J. W. Moanauli ma ke kahua mai hebera "o Kahakaaulana i kela pule a k u hēi, ā ua hooiaio ia i/iai oia e na mai no ka nui p ka al} kā ia a me na mea e oJuolu ai ke kino me ka maikai. n kn mnkou makemaLe n'ui no ia i koi ai. Ua loaa akuhookihi mai hebera i huna ia e na kanaka o Kapaakea, Waikiki waena mā nehiuei. Aole no ka paha mau niakai malaila ? Heaha la ka ka hana a kahi poe olaila? heaha ka mea kokua pu «le me ka Pnpa Ul» ? Aol" anei poe arro naauao iki maluila, a heaha ka la.kou liana ?

~ " ' ' .. - - - MA'ka Poaono iho nei, ua hooleuu ia niai mui Kahakaaulaoa mai lie 14 poe ihai i ola maikui, a eia lakou ma lee kulunakauhale n,i i keia mau la. Aoho i like ko lakou oho mo lee ano hehem o 1853 ka weluwelu lou o na maka. He maemae loa na maka o keiu ano hi'1'"''!

Ua lohe jm o hia «nakou mai ka poe i hookuu ia mai i ka Po ono nei m-i Kahakapulana mui. Oa- hoiko mai lākou no ke kupil-kii loa o ka hale o ua mai H«wan o moe la ; uu pilia pmm l<>« !(il !lu!o ' ,nal Aole. ka pola na mai h-.-oIo apako; ho oluolu ma*kai ko lakou mau keeua. He oha mai 0 ko keena nui hookahi. PeUea la, oolo anei he pono e kukulu hou i mau h*le hou i ukea kuponoai ka waihoana o na mai?

Hb lono walohia ehaeha Ipa ka makou i lohe pono ai mai Kahakaaulana mai, 'no' ka mea e pili ana i na keiki Iiilii i ioohia i ka mai hebera, ka eha ma ka puu ko lakou mea e kaniuhu mau ai, a oia no ko iakou mta 0 komo ai ole ai a make. He nui wale o na keiki i pau i ka make. • > * - - ... ■ I l'i. — Ma kekahi la o ka .pule.ihala, oiai. o Maii — _ e hoi ana mawaena o ke Alanui Puowaina a me kona H'ome-. a ma kekahi awawa o ke kuamoo ana e luli hele nei,.4ke iho la ia i ka meh.»u o ka lepo, 'a elieli iho la, a loaa aku la he I-a, he kalā pui momonā', ua puolo ia i ka lauape, ka huluhul'o awa.„ He mea aha la a ka naauph o ka onou ana iloko , o ka lepo i ka mea ai ?

, He mea kuopono ole i ka mahalo o ka iehulehu, "ke kanu-ia aha o na hēafff!make o Kahakaaulana ma kahi 2 kapuaia oi ka ho10nn ;t''hp iniha a oi Up kiēkip 0 ke k»g Q ea lua mai ka holoWaa^ae, a uhi iha-la na one wai ma luna. 1 na vya kai p i ikailea, e • ī ilana ana no paha " ia waKi me ke kai, ae awe ana ke au I o a ianei i oa meheu, a e

inu ana naia, e pom ia āna ka poe auau iai ; e inukiki no.na papai, a maewa ,ae la iluha o na lau limu. I kā hui ana mai oia mau mea i ke kino, e pulelo mau no kela apana kaiina ano pu-a hau ma na haie a me ( pa hale, Heaha la ka mea kanu ole ia keia mau-heāha mmke Kulaoka iwiula ? . Oi ole no hoi e hu ka mai hebela ua āe ia kekahi mekuahi epili m.a ka uwapo o Aina- : hou me ka iewalewa m <i no ona pahu kupapau in^. ka ihu, ua hele a ino maoli. . A no ke kakau loihi loa malaila ua oki ia iho la ke k-ul'i, a p%jxku la keleahi olowaa me ka ukana kino make i ka mai hebera makai ae nei o Knkauko. 0 k» hooko ana anei ia i na r#k.o ka Papa Ola"? vk i ole o ka miki- . ala paln o ua Papa Ola nei i ke pale aku i na mea ino wale i ku i ka hoopoino i ka ola woku lehulehu? Mahea ka luahi ? Ua lohe mai inauou.ua haalele aku o Mr. W. Mahuia Auatin i kona kulana kamaha uvyapo no ke Aupuni, mamuli o i(e kuee ia e kekahi ano Kapena moku. Eia wale iho no Im ninau— o keekanak» Hawaii anei i Imna 'ikaiua me ka ike ā me ka makaukau no umi makahiki a oi i ke kapili uwapo, ka mea e puka ai ke aupuni ; a i ole, o ka haole paha, . ho wiliki wale no ka hana no Pelē e poho mau nei l<e dala; owai la ka mea hoopomaikai aupuni o laua? He oiaio o Mahuia, a j e pono oia ke paa ia. ( ■ '?6 , . .■■■*■■■■■■■■■