Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 6, 13 ʻOkakopa 1880 — Kipi Oiaio. [ARTICLE]

Kipi Oiaio.

0 kc kalaimanao moakaka, c hoike ati:i me ka laelae, ina no me ka hookiekie, oia • ka makou kahua makee no ke kamailio ana I umloiar--0-4ia_Lala-KW o ka papa konane o ka | Elele Poakolu. He inea maikai a ho ku- : t;ponō-ke Tke i 1<e kahūa e paio aī'. a nolāīla, j ke pane nei makou ma ka aoao o ke Alii . . Moi Hawaii, a me kona lahui Hawaii ponoi. ī. Heaha la ke kaona o ka nianao i hoopukaia e kekahi hoa kalaimanao o ke'ia Kaona i puka ae ma ka Poaono iho_nei, e olelo ana, " aoFc keia o ka manawa no na kanaka .0 ia ano (Hawaii Ponoij iloko 0 ka Aha Kuhinap' a i pa-kui hou iho i neia mau huaolelo — "aole ; hiki 1 ke Aupuni ke,ae e hana malalo iho 0 eha kanaka (haole) e4iotke-itiTrr-r"ktr~nTaiTa~ hookele oi iloko nei o ka aina,'-' a me ka pane ana — " e pau ko kakou lohe ana no na Kuhina kanaka maoli.'' , r Aole loa makou e ae e ' hoopuleaia keia miHr4ttrarrHTr'rMtaili~J)T)TnipTTi 0" in a"k 0 u pa n e .. ole ma !;a aoao 0 ko makou Moi a rne ka lahui i -hoino ia. He nuukai anei a Im pono

i kekahi kapenn moku nianūwa o ka aina e a i'kekahi Loiō'.male.'e. daia paha : !a !e malihiūi mai, e olelo nmi i ka lahiu po;.- 1 o ka aina. " aolū* Oe i kupono : ko'u ī.oaoao, nolaila v he,e i kahi e !" Owa: la in ? A 'o lakou paha., .<• kamailio ma: npi me .keia ? Na lakou anei i kamoe ka' papahe!" 0 ke Aupun-i Hawaii? A ua hana anei lakou i kekahi hana aloha i ke a aīna? .Noiiea la ka maiiaa'meīke knleana 0 !m malihini e hele wale mai no a pane mai i"m ia mau huaoleio ku<> hoolmahaa i~ke kanaka i hanauia 00. ka aina ? Na Kamehameha I. ipahola aku na hookipa oluolu imua 0 ka malihini i hele aūwana* mai a malama maluhia ia ; a nrr Kamehameha II. i hookipa pumehana mai i na Misionari, rne ka' haawi pu ana aku 'i na kokua ia'lakou; na Kamehemeha III. i hookipa . aloha mai i na Luna 0 ko na Aupuni e a me ka Oihana Kanawai, a ua hoohulike aku ; na Kamehameha I V. i poloai aku a-hookipa mai la i kokahi mana hoorri]tria, a ua hooikaika e hookahuaia ia mea ; ria Kame.hameha, V. i pahola aku a hookipa mai i keku.hi Loio Kuhiua, a na ia Loio Kuhina i houo, oiai ka Moi e waiho ana iloko 0 ka make, e' hooka- " huli i ke Kuokoa 0 kaaina nei ; na Lunalilo i poloai aku he Lunakanawai, a ua haalele iho la ua Lunakanawai nei j ka Oihana no ka makee «waiwai ; a riā Kalakaua i poloai, a ke poloai nei me lea hookipa ana rrmi i kela a rne keia 0 ko na aina e, e kokua mai rria ka hookeie ana 1 kona Aupnni. Aka, 0 ka panai i haawi ia mai e ka haole no ka maikai a rne ka oluolu i haawi ia aku, _ t,,! Ike iho la kahaole i koria waiv/ai a me ka'holo mua 0 kana mau hana, a hoomaopopo jho la 0 ka manawa kupono keia e k'ue mai ai i ke kahaka Hawaii i hoilihuneia a pane mai la- " E, hele aku oe i ka '• lapowale; ua lilō ia makou lo/oukou mau

aina waiwai, a me na kulāna momona 0 ko ' oukou Aupuni, a na pau kou makemake ia, a 0 ka manawa keia a oukou na oiwi o ka aiiia, a me ka oukou mau mamo, e liele aku ai i ka paia, i ka nalo ioa.'' - — Aole anei -cr-kc~Tnm io thiTtn"ivpiTTo na * ōlelo — 'ke ku mai ka nialihini imua 0 ka , lahui ponoi 0 k:i aina a kuo mai me ka lī 0- : ole ana aole e loaa ia lakou kekahi kulana ! hanohano 0 ko lakou aupuni ponoi ? , He hiki wale no ke olelo mai — " o ka iia- : na oiaio a ka opio 0 Hawaii 1101, oia no ka I hoonaauao, iaia..,.iiioJ..a .aoie.-U..ke..-.kanika.u..ana., i no kona haaleleia mailoko' aku 0 un oihana. ' ja he hiki no hoi ia Hawaii opio 1 hana ino ! ia 111:1 i lre pane aku— aolo loa i lawo kokahi | 0 ku makou poe i na kuiana oihana aupuni — i—rrri?n—crMion~iT"llT~Iīo*~ 0 uīiauha walo ai ma na aina o ! Aolo loa i hoohana i na ; kulana oihana me ka hoao 0 hoolilo wale : aku i kekahi walii' 0 ka aina, i nua o lioo- , poinaikai ia ai ka oilnuia---_wamuii-4JLU^^ Ina lioi ua nele makou i ka naauao kupono, ; alaila, ua nele oukou L*ke lailana kupono 0 ^ ka hunohano a me ka oiaio — iloko 0 ko ma- ;

kou naaupo, ua hana makou 1 ka hana me j ka oiaio, aka, fo ookou, ni" leo oukou mau naauao,. ua 'lilo onkou 1 mau kauwa 11:1 ka oiaio oie, nu ka hoiuo a me ke kue. wale — e hoao ana e kulai a e lumai 1 ke kanaka. Hawaii nana i hookipa aloha mai iloko 0 na la o ko oukou kipa malihini ana nuu. He kipi oiaio keia, a aole e hiki ke alo ae ke kolohe nui i na hopena 0 keia hana ino.