Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 3, 22 September 1880 — NAWAI LA ? [ARTICLE]
NAWAI LA ?
Ua waiho ia mai ka ninau imua o ka lehulehu e ka Papa Pai kue aupuni, a ua pakui pu ia mai me ka haina no, penei: " Nawai i hoonoho aku i ka Moi Kalakaua maluna o ka noho kalaunu? Aole na kanaka Hawaii!"
Pela io anei? Ina aole na kanaka Hawaii i kau i ko lakou Moi maluna o ka noho alii, alaila, hookaki ninau hou aku. " Nawai ia i koho ke Alii Kalakaua i Moi a noho ai Oia maluna o ka noho kalaunu o Hawaii?' Ke hoomanao nei makou i kona koho balota ia ana e na 'Lii a me ka Poeikohoia, i ka noho ana o ke kau ahaolelo kuikawa i ka M H 1874, i ka la 12 o Feberuari. Ke hoomanao nei makou i ke koho ana e na hoa o ia Hale Hanohano ma ka batola i Moi no Hawaii, a loaa ia Kalakaua na balota a pau, koe wale no he mau balota kakaikahi. Na ia poe i koho ka Moi, a o lakou na wahaolelo o ka lahui Hawaii. O ka lakou koho ana, o na makaainana no ia. Owai lakou ? Ina e nana ia ka papa inoa o ia poe, e ike ia no he poe kanaka Hawaii lakou, a he mau haole kahi poe kakaikahi, he poe kupa nae no ka aina a he mau kanaka Hawaii, he mau makaainana no Hawaii. Ua kohoia ka Moi ia la malalo o ke Kumukanawai, ua hookoia ke kuhikuhi o ke kumukanawai, a ua mana ia koho ana ma ia kumukanawai. Aole anei na ia poe i koho ka Moi o Hawaii? Na lakou no, a he poe Hawaii lakou! Ina he oiaio,— a ua maoppopo no aohe oiaio - na ka haole i hookau ka Moi maluna o
Kona nohoalii, alaila, owai la ia poe haole? Pehea ko lakon koho ona ? — Ihea a i ka ma— nawa hea la? Heaha la ka lakou mau hana? Na lakou anei i hoohulihuli a i kuai paha i ka mana koho balota Moi o na Lii a me ka Poeikohoia i kohoia ai o Kalakaua i Moi? O ka poe e olelo ana na ka haole i koho ka Moi, he mea pono ia lakou e hoike mai i ka oīaio o ia. He mea hewa loa ka olelo wale ana o kahi poe. no ka inaina a no ka hooko ole ia o ko lakou makemake. ua koho ia ka Moi o Hawaii e kahi poe e. aole hoi na ka lahui Hawaii Ponoi. Ke manao paa nei makou, o ia mau olelo, aole no ka pomaikai o ka aina, aka. no ka hoohaahaa a me ka hookumakaia ana la Hawaii!