Ka Elele, Volume 9, Number 17, 1 November 1854 — KA MEA U PAU AI KA HOOKAMAKAMA [ARTICLE]

KA MEA U PAU AI KA HOOKAMAKAMA

Aloha oe ka Elele Hawaii, ka mea hoopuka mai i na Nuhou mai na aina e mai ; ka mea hopohopo ole imua o na ’lii ; a me na Aupuni naauao a pau ; ma Euiopa, a me Ameiika lluipuia; Owau no kekahi wahi hunahuna e noho ana ma kuaaina ; a no ke kipa ana ac o kou hoa Ka nu hou ma ko’u hale. Ike au ia ia e hai mai ana i kekahi hewa i hoopiia imua o ka Aha Luna Makaainana, e hoike ana ma Ka nu hou pepa 13 aoao 49, e olelo ana penei; E hoopaiia ma ke Kanawai na kane haalele i ka lakou mau wahine, a me na waliine haalele i ka lakou mau kane, a ma ka uoao 89 o Ka nu hou, e oleloana penei; Hoopuka mai o Wale i B4a Kanawai, e hoopai i na wahine aea wale, e noho pu ole ana me ka lakou mau kane, e hele ana i kela wahi i keia wahi e hookamakama ai ; Ua hoomoe ia ma ka papa ; pehea keia ? Pono anei kela hoomoe ana 1 Eia ka’u c pane aku i mua o oukou, ua pono kela Bila Kanawai a Wale i hoopuka’i; no ka mea he hewa nui loa keia ; a kemahuahua loaneikeia liewa iHakuaaina uei. Auhea la ke Kanawai, nana e hoopai i keia hewa ; ka mea e lilo ai keia lahuikanaka i mea ole ; e like me ka Iseraela i ka wa kahiko. E nana i Nahelu ‘25: 1 2. Heaha ko lakeu mea i pau ai i ka luku ia, he iwakaluakumamaha tausani i ka la hookahi ? eia o ka moekolohe, no ka mea, ua komo aku ka Leniela iloko o na wahine hookamakama o Moaha ; nolaila, huhu mai ke Akua, a hoopai i ka Iseraela . pehea keia hewa ; e mahuahua loa nei ? e hai aku wau i ka’u mau mea i ike ai ma Puna nei ; he mau wahine haalele i ka lakou mau kane. Ma I una wale nei no anei keia hewa, aole ma na wahi e ae ? Pehea ma na wah.i e a pau mai Hawaii, a Kauai ? Ua manao wau, ua Uke ,ma na wahi a pau. Eia ka mea i mahuahua ai, a puipui keia hewa o ke Kanawai ole , lana haakei lou ka poe moe.kolohe, a me ka poe hele hokui a pau. E ka Haku o ke kino, Ke’lii nui Kamehameha III, a me na ’lii a pau, a uie ka poe i kohoia, rnai palaka hon ka Ahaoleio no keia mea, o lilo ia hewa i pukapuka e emi ai keia lahuikanaka. e hooinanao hoi i ka hewa o ka īseraela ; a noho pio malalo o ke ’ln o Asurm, pela hoi ka Iuda malalo o ke ’lii nui o Babulona. , r Ina e mau keia hewa ; aole e kau la i Kanawai ; e ike pono kakou e ku mai no Satana mai loko mai o na hale hookamakama ; aka, hoi i kauia i Kanawai a hoopaaia j a hfj» i Kanawai no keia Aupuni. Alaila, pomaikai keia Aupuni maluhia ka noho ana, a pomaikai ka lahuikanaka ke hopu ia ka poe hewa a hoopaa ia mea kolohe a pau, Owau me ka mahalo. _ »V. B. K. Puna, Hawaii , Sep,. 2, 1354. Auhea oe e W* B. K. Ua pono maoli kou paipai ana i ka poe heluhelu i ka Elele e

imi i na mea e pau ai keia hewa nui o ko Hawaii nei. He mai luku a kamaaina hoi ka aea wale ana a me ka noho hewa ana o na wahine o Hawaii nei. Ua kupono maoli i ka poe pono a pau e hoao i na mea e pau ai. Ua kuhihewa nae oe, e W. P. K. i ka manao o ka Ahaolelo i ko lakou hoomoe ana i kela bila o Wale. Ua hoomo'e ia, no ka mea ua akaka lea i na hoa aha kona ano makehewa, hiki ole ke hooko. Aole paha i ike maka oe, a me kekahi poe e ae, i kela bila, a nolaila, e ha» aku au i kona ano nui. Ua papa ia malaila ka holo ana o kekahi wahine mai kekahi Mokupnni a i kekahi, ke loaa ole mamua ka palapala ae a ke Kiaaina, a o ka Lunakanawai paha. Na ia mau luna e ae aku i na wahine no kekahi mau kumu i haiia ma ke kanawai—no ia mau kumu wale no. He nui nae ia mau kumu—aole paha i loaa hookahi wahine nele ia mau kumu. Ma ia bila hoi, ua kauoha ia na wahine ee moku a pau i l<a pae i uka ana e hoike aku i ka lakou palapala i ka Luna'awa ma ke awa e pae ai. Peheā keia ma ua awa Luna o!e, e like me Kahului Maiii, Waimea Kauai, Kailua Hawaii—a pela aku ? Aole anei makehewa ke kanawai o ia ano ? Eia kekahi, ma ua bila la ua papa ia ka holo ana o na wahine ma waena o na Mokupuhi, aole nae i papa ia ko lakou ho!o ana mai kekahi kaiihale aku i kekahi ma ka Mokupuni hookahi. Nolaila hoi ua makehewa ka bila. Ma ka Hale Alii ua haawi ia ua bila la i na Komile o Liholiho a me Kekaulahao, a ua , hoike mai laua i ko laua inanaoe like me ka’u | olelo maluna. Makehewa ka b la, hikioleke | hooko, nolaila ua pono e hoomoe ma ka papa, | wahi a laua, a pela ka hana ana. Auhea oe e W. B. K. a me oukou a pau e j makemake anae hoopau i keia hewa nui e ai i ana i ka naau o keia lahuikanuka, eia paha ka 1 pono loa ia oukou. L E ao pono aku i ko oukou mau keiki a i ko oukou mau maknmaka i na hana kupono i ke kanuka imua o ke , Aiaia, i mea e pau ai ka lakou hana ana i na | hana ana haloholona a me na eliaholo. ‘2. E j hojke aku ia lukou i ka ino o ka aea wale ana a me ka noho hewa ana. 3 E hoike aku oukou imua o lakou i ka po- , no a me ka pomaikai o. ka noho ponoi ana ma ( ko oukou noho pono ana. 4. Mu ka pule ana, I rna ka olelo ana, ma ka hana ana, a me ka

noho ana, e hooikaika oukou e kue maoli i ka hewa ame ka naaupo. I ole i hana pela oukou ka poe pono, makehewa loa na kanawaio ke Aupuni e papa ana i ka noho wale ana, ma ke ano holoholona paha, o na kanaka. E imi na kane me na wahine i ka lako a me ke ola ma ka hana lima. Makehewa nae paha keia paipai ana ; no ka mea ua kuli maoli kekahi poe.