Ka Elele, Volume 9, Number 10, 22 July 1854 — O KE KAUA ANA. [ARTICLE]

O KE KAUA ANA.

Ke kaua nei o Farani laua me Beritania ia Rusia me ka ikaika, 100,000 koa Farani a he 50,000 koa Beritania ma Tureke e noho nei, e kokua ana iu Tureke, a ua makaukau loa i ke kaua aku ia Rusia me ka oiaio. Ma ka aina ua oi aku ka ikaika o Farani no ka nui o kona mau koa, aka, ma ka moana, ua ol loa ko Beritania ikaika no ka nui o kona mau manuwa. Ma ka moana Eleele, ma ka la 22 o Aperila iho nei, ua kaua aku he 12 moku manuwa Farani me Beritania i ke kulanakauhale 0 Rusia o “Odesa” ka inoa. He wahi Papu nui ko ia kulanakauhale, ua makaukau i ni mea kaua me na koa he nui wale, aka aole i hala ka la hookaai, naha loa i na poka. He mau hale waiho pauda malaila, a ua aa ka pauda i ka poka, naha ka hale, a luku ia na kanaka. He 12 moku manuwa maloko o ke awa, ua pau i ka nahaha a nalowale iloko o kc kai. Ua-koe na moku kalepa, aole aka ua laweia nc lakou e ka poe Beritania me Farani. Elima wale no kanaka i make maluna o na moku Beritania; aole maopopo ka nui o ko R,usia i make, aka, ua manaoia he nui wale. A pauia, holo aku na moku manuwa a paa 1 “ Sevastopolo ” e kaua me ia wahi. Aia hiki mai ka moku.hou, alaila lohe hou kakou i ka hana malaila. Ma ka moana Palelika, he kanaono paha moku manuwa Beriiania me Earani. He mau moku ahi wale no ka nui. Ke imi nei no lakou iloko me ke kiai makaala, i hiki ole i na Rusia ke holo i waho. O ka nui o na Rusia manuwa ma ia moana, he moku liilii, me he ano waapa la, ewalu haneri o lakou, e holo ai ma na awa, ma na awa, ma na wahi e hiki ole ai i nu moku nui, a malaila e ki mai ai i ka enemi. He aina anu loa oia wahi, a ua pilikia na awa me na kai i ka hau, nolaila; aole i hoomakaia ke kaua i ka malama o Mei. Aia paha i keia malama mehana iki ae, a hiki i na moku ke holo aku holo mai. Ma ka muliwai o Banube, (oia kahi i hoomaka ai ke kaua o Tureke me Rusia, i ka la 18 o Apeiila, e noho ana ka Alihikaua o Tureke, me na koa 70,000. Hele aku la oia, i ka la 19 ike aku i na Rusia e hele mai ana, A naapoo ka la, hoouna aku kekahi hapa o ko Turekepoe, a hiki ma ke kuae na Rusia. A ao ae, kaua aku ko Tureke ma ke alo ma ke kua o na Rusia. Makau iho la ka R.usia, pihoihoi ko lakou manao, auhee aku la a ua nui ka poe i make, aole maopopo ka helu ia. Lilo ko lakou pu, me ka pauda, me ka ukana, he nuhwale, me ka minamina loa, ka pahu dala. Ma ka la 20 o Aperila, holo aku kekahi poe koa lio o Tureke iloko loa o ka Papu o na Rusia, me ka makau ole, aka, aole lakou i lanakila, no ka nui o na Rusia. Ua kaua ikaika no nae ko Tureke, a eha ka enemi ia , I.akou. A i ka hoi hope ana o lakou, kaawale ae

la kekahi o na Tureke mai kona komo pani aku. A ike aku na Rusia. hookahi wale no, holo aku hookahi Kapena R,usia me na koa ekolu, e pepehi i ke Tureke, ku malie keTureke, e kali ana ia lakou, a hiki mai ka R.usia mua, makaukau ana ka pahi e moku ai ke Tureke, lalau aku la oia i ke kaulawahao ka lio, a hoohina ia oia ilalo, a moku loa ke poo oke koa i kona pahi. E holo mai ana no na koa elua me ke Kapena, a ee aku la ke Tureke iluna o ka lio, a holo aku la io lakou la me ka makau ole, a ua pau lakou i ka make ia ia wale no. Pakele aku oia me na lio eha, a hiki ma kahi o kona mau hoa Tureke, olioli loa ka Alihikaua, a hooliloia oia i alii ma ia manawa no. Ua hoouna aku o Beritania kokoke ekolu tausani lio no na koa ma Tureke. Ma Walakia, kahi o na Rusia i lawe wale mai ko Tureke, ua hookapu ia e na Pvusia i na mea ano kaua a pau, me na pu, me na hao mahiai. Ua lohe wale ia ke alii o Rusia e mahuka ana kekahi mau alii koa he 12, e hele ana me na Tureke; alaila lawe ia lakou imua i ke alo o na koa a pau a ki ia lakou i ka pu, a make. Ma Helene, e pili ana rae Tureke, ua kipi na kanaka, mamuli o ka hooweliweli ana mai o Rusia. Ma la 25 o Apeiila ua ki pu aku ua Tureke i ko lakou papu, o “Peta,”300 kanaka iloko. Kanalima wale no minute ke kaua ana, a haule ka hae Helene. Hookahi haneii me kanalima o lakou i make, a elima wale no Tureke i make. Ma “Sevastopolo,” i ka la 11 o Apeiila, he wahi moku ahi liilii o Beritania, eono wale no ona pu, holo aku me ka makau ole a kokoke loa i ke awa kahi o na manuwa Rusia he nui wale. īke aku la oia he wahi moku Kalepa eku ana iloko. Holo kiki aku la oia a nakii ua moku la a huki i waho. Holo mai la ka manuwa nui o Rusia a ki i ka pu, a aneane pilikia ka Beritania, hookuu aku la oia ike Kalepa, a pakele. Ua kapa ia he koa maoli. Ke hopu pinepine nei na manuwa Berilania ina Moku Kalepa o ka Rusia. He 16 Kalepa Rusia i loaa ia lakou. Ua oleloia, ua makau ke alii nui o Rusia e hiki ana ka poe kaua ma kona kulanakauhale, o Sana Peterbaga, a nolaila ua kauoha oia i kona mau Kuhina e lawe i na dala a pau o ke Aupuni ia Moskowa, ma ka akau. Ma Kālifonia hema ua lanakila ka Paniolo maluna o ka poe powa, (o Wakama) a ua make o Waka me 13 o kona mau kanaka. Ua pau lakou ika holo a nalowale. Ka pau no keia o ke “ Aupuni hou, ” i oleloia manei. O ka moku manuwa Rusia o “Aurora, ” 44 pu, ua holo aku mai Kaleo (Ameiika Hema) ma ka la 26 o Aperila, aole no i maopopo kona wahi i hele aku ai. Aia malaila ka manuwa Beritania ka “ Peresedena, ” 50 pu, ka “ Euradice, ” Farani, 33 pu, me kekahi manuwa Farai kialua.