Ka Elele, Volume 8, Number 11, 21 Iune 1853 — Ka Ahaolelo. Hale Le[Illegible]amakaniua»a.[Illegible] [ARTICLE]

Ka Ahaolelo. Hale Le[Illegible]amakaniua»a.[Illegible]

Poaono, lune 4. Mu ke n-oi o S M, Kamaka>u, ua hooholo- , ua pono ka hoike a ke ]\omāTe waf* no ke >ina o G. W, lAlikalani, W. H. Kaalihaona me J. H. Kaele; a o k-o lakou manao no ka eu ia VVL B. Aka, e haawiia i ke Komileo i hale i ka p'o kahi e noonoo pu. Hooholoia ma be noi o W. Kaluna, e hooakaukau ke kaka-uolelo i ka paj>a helu o ka ;u •© na Luna o keia hale, a e kikoo aku ka una *© na huke helu i ke Kuh-ina Waiwai e ;e me >k& hana mau. Ma ke noi o S. M. Kamakau, oa hooholoe Impaiia i mi hana i hoopaneeia. Hoepuka mai o G. R. Bil>opa i kona mao, e kaj>aeia wa ru!a, a e hapai ano k-e Koite o ka haJe i ka *!>ila Kalaiwaiwai. A>o!e e i hooholoia. Heluhelu aluaia ka ; bfla Kanawai e 'hoopoj>ono ana i ka o ke dala r hookaaileia no ka 'oihana koa. Hooholoia ma k-e i o S. M. Kamakau >e kapaeia na rula, a >e >mite ka hale ano Ua heluhelu-ia, a ua >mite ka ha'le, a aponoia k-a bila. Hoo'hoa ma ke noi o S. M. Kamakaw, e kapae i rula, a e heluhelu a-koluia ano, lieluholuia la holo loaia. Heluhelu aluaia ka bila Kanawai e hoopopono ana i ka uku hoo|>ai no na waiwai i >in. Hooholoia ma ke noi o S. Laanui, e iwiia keia bila i ke Komile o ka hale i ka ikolu. Hooholoia ma ke'noio loane e Komile ka e ano e noonoo rr© ke koina a A. B. Bete ia Komile wae i hoike mai. Hooholoiu ke noi o S. M. Kamakau, e aj>onoja ka ke a ke Konrite no na dala he $26-00 i ia mai no ka uku i na hoike i laweia mai ka haki ana i ke Kanawai o ka dule. O lioik-e a ke K-®mite wae no ke k-oina o ka io apana o Honolulu no na da!a 1*26.75 i no ka hoopii ana ia W. Jarrett, ua hoooia, aole ponoii ke aupuni ke uku ia mau r. O ka hoike a k-e Komite no na dala I 16.00 i lilo no ka pee ku-ikawa i ka hiliia V. Jarretl, ua hoolioloia, aole no e uku he •uni ia mau dala. ‘O La hoike a ke KomiI 10 ke koina o ke Kokua Lunakanawai o I aupuni no kona uku $1,125.00, hpohpioia, I i e hiki i ke aupuui ke u!<u. I leluhelu aluaia ka bi!a olelo ae like a ke I >iite i hoomakankau ai e hoopau i ka oi- ! a a ke kokua Lunakanawai. Hooholoia i ke noi o A. G. O'alina, e -waihoia ma ka k a ka olelo ae like. I loopanee, poakalii, halawai hou. Pau a I nui. I ’oakahi, lune 6. I lora 10 kakahiaka. halawa» hou ka PoeiI oia. Heluheluia na hana o ka poaono, a

ma aponoia. l J nle o Kalak-a a noa, iliooinakaiia ka Uana. Heluhelu mai © J. Kaona t ka palapala hoopii a Malaihi ke Kakanoleilo a Paolo Kanoa, k-e Kiaaina o Kauai, e noi imai a<»a e>l>ookiaawole i $ 135.00 ke koena o 'kona -uk>u Kaikauoiello no ka Oihana Kiaaina o >k>e Aupuni no na malama eiwamia ka Moko o Kauai, ao'b i nku aku © F. Kamoa ; a noi mai no hoi e hookaawale hou ae i $75.00 ka uku no ’ kona noho Lunaauihau a>ira ma ka Apana o I Puna, Kauai no ha malama ekolu, aole no i ukuia. Heluhelu >mai La Lunahoomalu ii .ka palapala a P. Kanoa e hooiaio mai -ana i ‘keia • mau hoopii a Malaihi. Nolaila, ua hooholoia j ma ke moi o Cr. W. Lilikalani, e liaawiia keia 1 hoopii i ke Komile Wae no na Koina -o Le Keena Kalaiaina, a hoike mai. Heluhelu mai o W B. Aka t k-ek&hi palapala hoopii ra Kapuniai, e k-oi mai ana i ka uku o kona noiio Luna Aulvau ana ma Waimea Kauai ik> na malama ekolu, he $75.00. Hoohoh/ia tna ke noi o W. B. Aka. e haawiia keia palapala lioopH i ke Koinit-e Wae o na Koina o ke Keena Kalaiaina, a e kauohaia lakou e iini i ke 'kuiau o keiu hihia o na Luna Kauai. Hooholoia ma ke noi o Dr. Smillu e hookuuia oia mai ke K-ornite Wae o na Koina, a e hoonohoia o E. P. Bona ina kona wahi. Heluhelu mai o G. VV T . Lilikalani i ka palapala hoopii no Koloa, Kauai mai, e nonoi mai ana, e hoopauia ko lakou Luna Alanui no kona hana paewaewa; a e hoiki mai ana i ko [ lakou pilikia no ka holo ana o ke Alanui hou ■i'waena o ko ilakou aina me ka ae ole ia. Hooholoia, e waihoia keia hoopii ,ma ka papa. Heluhelu mai o II. Koiku i kekahi palapala lioopii no Hoaeae Ewa mai, >g hoohewa ana i ka hookapu ana a ke Konohiki OiHonouliuli ■! ko Hoaea i ke kii aku i ka wahieama’laila,— Ifooholoia, .e waihoia ma ka papa. Ileiuhelu mai .© S. Laanui i kekahi pa’iapala hoopii no Honolulu, e nonoi ana e aeia e hookaawale ā elua Hale Lapaau no >ka poe i I loohia i ka mui puupuu lele, i hookahi Hale 1 no na KahunaLapaau haole a i hookahi hale i no na Kahuna Lapaau Hawaii, a e nanaia ka | hiki ole i ko Hawuii poe Kahuna ke La- i paau i keia mai, a ina he pono, e hoolahaia ia |>ono i mea e ola ai na kanaka, i ole .loaa j ka pono, alaila waihoaku no nana i aole no i e 'lapaau. Hooholoia ma ke noi oloane, e I haawiia keia hoopii i na Komrsiona o ke ola 1 o na Kanaka. 'Heluhelu mai o F. Pana l ka palnpala hoopii na Mr. Coney no kona mau elala lilo i ka malama ana i ka poe lawehala ma Hilo, e ka kali ana i ke kau hookolokolo jure o ka Moku o Hawaii. Hooholoia ma ke noi o loane, e haawiia keia palapala lioopii i ke Komile oka

liale i wa e noonoo ai n© ika Bila Kalai'waiwai. Heluhelu mai o W. E. Pii .i ka palapala hoopii a Honnkaaipu ka Luna.kanawai o Koolan Poko, e nonoi mai ana e hoomahuahuaia I<ona wahi uku ā $600XM) no ka makahiki, no ka tme.a, u-a haalele ia I kona wahii ponoi me Lona kuonooiw), a -ua hele aku ma kalii e, e noho malihiui ma.muli o ka oihana o ke AupunL Hoohoh'.ia ina ke nai o ioane, e haawiia keia hoopii i ke Kouite .o ka hale i ka wa e noonoo ia’i ka Bila Mahele Waiwai. Hoohoioia ma ke noi o S. Kipi, e kauohaia na Komile mau o na Ahaloakolokolo, e noonoo lakou a-e iwhaniu a lioike mai ika oiao a n>e ka oiao ole o kela /inoe -aikane he 58 ma kekahi mau Apana o Hawaii i hoikeia ma ka ‘Ole 1 !© Hoike Makahik.i oka I.unakanawai K.iekiie noloko inai o ka Koike a F. Funk ka Loio Apana o lia Mokmpuni. Noi mai o E. P., Bona, e hookuuia oia mai ke Komite Wae o na a e hoonohoia o loane ma kona wahi, a ua hooholoia. Hapai i ua hana i hoopaneeia. Heluhelu eluaia ka bi>la Kanawai no na moku Kailewa. Hooholoia ma ke noi o A. £ G. ’Tatina, e ho©j>anee lloaia ka noonoo ana i keia Bila Komite ka hale no ka Bila Kalai--waiw.ai. Pa>u ke Komile. Hoopanee ahiahi hnra 7, halawai hou. Hiki hou i ka manawa i oleloia lialawai hou ka Poeikohoia. Heluheluia na hana o kakahiaka, aua aponoia. Pule o Kalaka a noa, hoomakaia ka hana. Noho hou ka Hale e Komite no ka Bila Kalāiwaiwai. Pau ka manawa. Pau ke Komite. Hooj>anee, popo h.lawai hou. ■Poalua, lune 7. Hora -1(0 kakahiaka, halawai hou ka Poeikohoia .o ko Hawaii Pae Aina. Heluheluia na hana onehinei, aua aponoia. Pule o Kalaka a noa, hoomakāia ka kana. Heluhelu mai o E. P. 110113 i ka j>alapala hoike a ke Komite Wae i kauohaia e ninaninau no ka-oaiao a me ka oiaio ole o ka hool>ii D,r. Lalhroj>e e hor heva wale ana ia Dr. Judd,'ke Kuhina Wniwai no kona hoole ana i ka‘hoof)ae wale mai i kekahi mau waiikaika no ka laj>aau me ka uku ole ike dute. Ka manao o Dr. Lathrope, no ka huhu paha a me ka lokoino wale o Dr. liukliaia, kona hoole ana i kana noi. -Eia ka manao o ke Komite i hoike mai. c: Aole i hana ke Kuhina Waiwai, mu kona lokoino iho, a me ka hana paewaewa; aka. ua hana j>ono ke Kuhina Waitvai, a he kumu pono ko kona hoole ana, e like me ke Kanawai.” Apono ko ka hale i ka hoike a ke Kornite. Ileluhelu mai o loane Kikekana i ka palapala hoike a ke iKomile Wae no ke .Koina o

ke Keena Knlaiaina, no ka hoopii a Kapnni ai laua me Malaihi no ko laua uku Lunaauhau ma Ka ini. Eia ka manao o ke Koinile Wae. “ Ua pono keia inau hoopii. a ke manao nei ke Ko nite, e haawiia keia mau hoopii i ke Komite o ka hale i kn wa e noonoo ai i ka Bila Kalaiwaiwai. Aponoia ka hoike a ke Komile. Heluhelu mai ka Lunahoomaln i ka p»la))ala mai ka Hale Ahaolelo Ahi mat, e hoike inai ana, ua hooliolo loa lakou i ka “ hila Kanawai e hoonoa ana i ka ako-akoa a i»e keone ma na aina o ke Aupuni, koe kahi e pili ana i ke Awa o Ho:iolulu. r ’ Ua hooholo loa ia ka ■ bila Kaoawai e hoo'pau ana o ka Lnnakanawai, o hoomakaukau hoopii paha no kekahi hihia i hanaia imua o lakon. Heluhelu mai ka Lunahoomalu i ka palapala a A. B. Bete ka Loio Apaha Oahn, e hoike mai ana i kona manao no ka luwle ana o keia hale i kekahi mau Koina a: a i koi mai :*i e uku aku ke Aupuni ia ia. Kona manao r noonoo hou ka hale no ia mea. Hooholoia ma ke noi o A, G. Tatina y e hoopanee loai:i ka noonoo ana i keia koina o A. B. Bate. Iloopuka mai a E. P. Bona i kona manao, e noonoo hou ka hale ano no ka olelo hooholo inehinei, e paiia ma ka Pohiiiesia ka olelo a ke Komite no na Hale hula lealea o Honolulu. Eia ke kumu o kela manao e noonoo hou. No ka mea, ua i mai ka Loio apana, aole oia i ninauia ’ku no keia mea, aka, ua hooholo koke ke Komile i ko lakou mauao no ia hula, a ua hooholo ko ka hale e pai koke i i kela olelo a ke Komile ma ka Polunesia. Kona manao e hoopahee i ke pai ana ma ka Polunesia. a lohe ko ka hale i kona manaō.— Ua hoole ko ka hale i keia noi. Hoopuka mai o J. W. H. Kauwahi i kona manao e paiia rna ka Nupepa Polunesia “Ka olelo Iloike a ke Komite Wae no ka hoopii a Dr. G. A. Lathrope m» Dr. G. P. Judd Kuliina Waiwai no ka hoole i ka hoopae i na wai ikaika lapaau me ke du(e .05. Hooleia keia olelo hooholo a Kauwahi. Noho ka hale e Komite no ka bi!a Kalai Waiwai. Ua kuka nui na Luna e hoonohouoho i ka nui o ua Haawina o kela mea keia mea, Pau ke Komite. Noho hou ka hale e Komite no ka Bila Kalaiwaiwai i ka la a|)opo. Hooholoia. Hoopanee upopo halawai hou. Pau a hoi nui. Poakolu, Iune 8 Hora 10 kakahiaka. halawai hou ka Poeikuhoia o ko Hawaii Pae Aina. Heluheluia na hana o poakalii, a ua aponoia. liule o Kalaka a noa, hoomakaia ka hana. -Hooholoia ina ke noi o S. ?>!. Kamnkau e f apai i na hana i hoopaneeia. Hooholoia ma ke noi o loane, e noho hou ka hale ano i Koinile e noonoo i ka Bila Kalaiwaiwai. NO KA OIHANA KAUA. No na Koa, - . $ 10.000 Na hae a me na pu aloha, - 2,000 NO KA OHIANA KANAWAI. Kakauolelo o ka Ahakaapuni, Ap. 1, $500 “ “ “ 2, 500

Kakauolelo o ka Ahakaapuni Ap. 3, $250 “ “ “ “4. 250 0 KA UKU O KA LOIO APANA OAHU. Hooholoia ma ke noi o C. R. Bihopa, e kapaeia ka noonoo ana i ka nku o ka Lmo Apana Oalīu, a nhiau aku ka Lunahoomalu o l<ehale i ka Lunahoomalu o ka poe Lunakanawai Kiekie. ina he mea hik> ole ke hooma- ; huahua ae a ke lioemi iho j)aha i na ukuo na Luna i hoakaka maoliia ko lakou uku ma na ; Kanawai, alaila, h/ki keia hale ke noo-noo. Ilooholoia m» ke noi o F. Funk. e hoopan ; 1 ke Komrte, a e nolio hou keia Komile ? ka la apopo. lioopanee apopo halawai hou. Poalra, 5une 9 1 . Hora 10 kakahiaka. halawai hou ka Poeikohoia o ho.Hawaii Fae Aina. Hekilīeiuia na hana onehinei, a ua aponoīa, Pule o Kalak i a noa, hoomakaia ka hana. Hooholoia ma ke noi o J. M. Smith r e hapai i na hauia i hoopaneeia. Komile ka hale no ke biia Kakōwaiwai. Hoike.mai ka Lunahoomalu, a ninau oia > ka Lunakanawai Kīekie no ka uku o ka Loio Apana Oahu, a ua hoike mai oia, he mea hiki uo ke hoopii īluna a ke hoemi iho e filte me ke ku|>ono i ke ano o ka hana i hanaia, aole e kue i ke Kanawai, no ka mea, he Kanawai maoli no na bila Kalaiwaiwai ? hanaia e ka Ahaolelo i kela makahiki keia makahiki, a ina ua hoole aku kekahi Kanawai i kekahi, a ka mea hope ke paa. Nolaihi, ua hooholo a i $2,000 00 ka uku o ka Loio Apana Oahu. Ua hooholoia no hoi na uku o na mea e ae i pili i ka Oihana o ke Aupuni, a hiki i ko ka Oihana Hoona Kuleana Aina, alaila, pau ka manawa. Pau ke Komrte, a e nolio hou keia Komile i ka la apopo. Hoopanee apopo halawai. Poalima, lune 10. Hoia 10 kakahiaka, halawai hou ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina. Heluheiuia ka olelo onehinei a ua aponoia. Pule o Kalaka a noa, hoomakaia ka hana. Heluhelu mai o E. P. Bona i ka palapala hoike a ke Komile Waiwai i noouooai no na palapala hoike hapaha makahiki a ke Kiaaina 0 Hawaii, o G. L. Kapeau, no ka hemahema 1 hoikeia e ke Kuhina Waiwai ma kana palupala hoike makahiki no na malaina 9 i |>au i ka la 31 o Dekemaba 1853. Ua imi nui ke Komite i ka pono a me ka pono ole o kela nmu palapala hoike a G. L. Kapeau a na maopopo no ia lakou. ka pono o ko ke Kuhiua Waiwai hoole ana i ua mau palapala hōike nei, no ka hihia o kekahi man loaa a me kekahi mau hoolilo ana i ke da!a o ke Aupnni me ke kumn pono ole ma ke Kanawai. — Hooholoia ma ke noi o S. M. Kamakau, e haawiia keia Pala()ala Hoike i ke Komiie o ka hale i ka la apopo. Heluhelu mai o loane i ka palapala hoike a ke Komile o na Ahahookolokolo, no ka mea i haawiia lakou e noonoo no kekahi man olelo iloko o ka Olelo Hoike Makahiki a ka Lunakanawai Kiekie noloko mai o ka olelo h-oike makahiki a ka Loio Apana o Hawaii, e

olelo ana ua hoopaiia e na Aliahookolokolo p ka Mokupuni o Hawaii. he 58 na lUoeaihune. Ua nana ke Komile i na palapala hoike a ka Aha Apana o Hilo, aole hoi i loaa malaila kekahi hihia moeaiUane, a nolaila, na maiiao ke Ko>n?te y he mea wale iiio no, no ka inanao o ka Loi- Apana o Hawaii, kana hoike ! ana i kc!>a mea Imohenehene i ko MawaVr poe kanakn ; n m»nao m> hoi ke Komile, ua knhihewa ka Loio Apana o līawaii, ;i i ole ia, ihe mea manao wa)e palia iloko. Mooholoia ma ke no> o S. Krpi, a oa aponoia ka hoike 1 a ke Kornite. a e nnnhiia ma ka olelo Beritania, a e paiia. ina ka Elele Hawapp a me ka Nupapa Poh>nesia, i mea e hoopau a i ka manao ana >a man hoa ma ua olelo hoike la o ka Lunakanawai Krek?e. Hooholoia no hoi ma ke noi o E. P. Bona i kokuaia e C. R. Oihopa e kauohaia kn Lunahoomalu e hoike aku i kc Lnnakanawai Kiekie no ka manao o ke Komife no kela olelo a ka Loio Apana o Ilawaii i hoJaham ma kana olelo hoāke makahiki. Hooholoia. E Komife ka hale ika Ta noa Hehihehr mai ka Lunahoomaln i kekahi palapaha mai ka ilale Aliaolelo Alii,e ninau ma ana i ke ano o ka olelo hooholo a keia hale i penei “ Aole e hoopnkaia nrwsi kekahi Bila m; keia hale mahope ae o ka la 31 o Mei. aok hor e laweia mai.” Ina ua pili kela olelo ho oholo r na bila hoopukaia ma?, mai ka hak Alii mai. Hoike rn»f no hoi ina ?a pahpala ua hooholo loa lakou i ka hila Kanawai o ke ia hale no ke kope o na moohookolokolo m; na Aha kakau ; a ua waihoia ma ka papa ki Bila Kanawai e hoopau ana i ka Piliwaiwa Lolare a me na piHvyarwai e ae; a ine ka hil; Kanawai e hoopau ana i ka pilikia o na lahu eno ka loaa ole o na pala[)ala noho. Ui hoouna mai hoi i kekahi bila i hoohploia e k. Ahaolelo Alii, he Bila “ Kanaw'ai no ke Ok ana.” La hooholoia, e heluheluia kela l)il 0 ke oki ana ma poakahi. Hapai i na Iiana i hoopaneeia. Hoeholoia ma ke no.i o A. G. Tatina, c he luhelu akoluia ka bila Kanawai oka ia. U helnheiu akoluia, a hooholo loaia. Heluhelu akoluia ka bila Kanawai e hoe pau ana i kekahi mau pilikia e hiki ole ai i n haole hoohiki ole e kuai a e hoolilo i ka ai.n ma ke ano Ahulio. Hooholoia ma ke noi o E. P. Bona, e lif pai Iiou ke Komite o ka hale no ka bila Kf laiwaiwai. Hooholoia ma ke noi o G. IV Ropikana, e waihoia u>nhope ka noonoo an 1 na puu elala no na haua hon, a e hapai an nia na puu dala e ae. Hoonohonoho ia kf pnn (lala no kela hana keia hana, kēla lilo k* [ la lilo o ke Anpuni a me ko na hana hou ) hiki i ka pau ana o ka hila. Hooholoia ma ke noi o S. Laanui, e ho<! pauia ka haawina no na Alanui o Kau. Hooholoia ma Ke noi o F. Funke hoopau ka haawina o na Alahaka o Kauai, Kilauea | me Kalihiwai no ka mea, aole no e paa j mau wahi dala. Noi o J. W. E. Maikai i noonoo ko ka h ||>| le no ka uku o ka poe kukakuka malu, i|| Uj hooholoia. Hooholoia ma ke noi o G. 13.,;

ipikana, e hoopau i ke Kornite a e noho >n i ka la apopo. Hoopanee apopo halawai. Poaonn, Iune II Hora 10 kakahiaka, halawai hon ku Poeihoia oko Hawaii Pue Aina. Heluheluia hana onehinei aua aponoia. Pule o Ka,a a uoa; hoomakuia Ka hana. Hooholoia ma ke noi o R. Koiku, na ke kauoh-lo o keia hale e hoomakaukau i ka pa helu o na uku o na Luna a pau no keia e, a e kikoo aku ko Lunalioomalu a na buhelu i ua mau dala la e like me ka hana u. Hooholoia ma ke noi o A. G. Tatina, e miakaukau ke Kakauolelo i ka papa helu o uku mile o na Luna Makaainana a no ka na Hoomalu o na buke helu e kikoo aku inau dala i ke Kuhina Waiwai. 1 loopuka mui o E. P. Bona i kona manao, e aku ka hale ia ia e hoi i Kauai no kona kia : a ua hooleia. liapai ina hana i hoopaneeia. Hooholoia ke noi o L. S. Ua, e hapai ma ke Komile a hale ano ika Bila Kalaiwniwai. lioooia nia ke noi o E. P. Bona, e waihoia ma papa' ka noonoo ana i na haawina o na io ka Aiiakukakuka malu Eia ka poe i e waihoia ma ka papa. E. P.Bona,J. M ith, G. M. Ilopikana, A. G. Tatina. loane ,hardson, L. S. Ua, J. W. H. Kauwahi, F. nk, C. R. Eihopa, R. Koiku, Keanihoa me P. Kalama. Eia ka poe hoole : S. Kipi, Laanm, Liha, T. Keaweiwi, W. Kaluna, W. Lilikalani, J. Kaona, W. B. Aka a me W. Ē. Maikai. looholoia ma ke noi o G. M. Kopikana, e >noo hou ka hale ano no ka uku o ka Luanawai hoomalu o Hilo, a e haawiia ia ia 1000.00 no ke makahiki a nana no e uku ma mahele olelo iho. looholoia ma ke noi o F. Funk, e haawi a a Luna Kanawai hoomalu o Lahaina i 200.00 no ka makahiki a nana no e uku i a mahele olelo iho loolioloia ma ke noi o L. S. Ua, e pono e ui ka mahele olelo o Hilo no ka makahiki !e ae nei $213.38, no ka mea. ua hana e like me ke manao o ka Lunakanawai kie he pono ka han i a he po io no e ukuia. looholoia ma ke noi o C. R Bihopa, e hoiwaleia i ,4j5400.00 i uku no ka inakai nui auai. leluhelu aluaia ka pauku 2, 3, 4, 5, apoi a hnoholoia. Hooholnia ma ke noi oG. liopikana, e kope maikaiia ka bila Kalaiwai, a e heluhehi akoluia i ka la noa.— »pauia ke Komite. leluhelu mai ka Lunahoomalu i kekahi pala mai ka Hale Ahaolelo Alii mai, e e mai ana, ua unuhi houia ka olelo Beri1a o ka bila Kanawai e hoike ana i ka maa e pau ai na lioo(iii waiwai, a ua hoohoi. Ua hoololiia a hnoholo loaia ka bila awai no na Luina mahuka. Ua hoouna -u i kekahi Bila Olelo Ae Like, e kuai j na mea kaua ino, a kahiko a popopo o ke >uni e waiho ana me ka lima o na Kiaaina Hawaii a Kauai, a e hooliloia ke dala i

mea o loaa mai ai na mea kaua maikai no ka oiliaua kaua. Hoolioloia ma ke noi o F. Pana, e apono aku i ka hoololi anao ka Hale Aliaolelo Alii i ka !Ma Kanawai o na luina mahuka. H( luhelu muaia ka Olelo Ae Likeona mea kaua e pono e kuaiia ’ku. Ma ka noi oF. Funk, e kapae i na nila, a e heluhelu akiaia ano. aua heluheluia. Hooholoia ma ke noi 0 C. R. Pihopa, e haawiia i ke Komite o ka hale i ka poalua. i Hoopanee apopo halawai hou. lune 13. Hora 10, kakahiaka, halawai hou ka PoeiI kohoia oko Hawaii Pae Aina. Heluhelu ke ; Kakauolelo i na hana o ka poaono a ua apo- ' noia. Pule o Kalaka a noa, hoomakaia ka hana. Heluhelu mai o S. M. Kamakau i ka pala1 |>ola hoopii a kekahi poe o Lahaina, e nonoi mai ana, e hoopauia ka Lunakanawai hoomalu o I ahaina. Hooholoia, e haawiia keia hoopii i ka Peresidena o na Lnnakanawai Kiekie, nana e noōnoo ka [iono a me ka pono ole. Heluhelu mai o J. Kaona i kekahi palapala hoopii na kekahi kanaka o Kona, llawaii mai, Opuka uwila ka inoa, e hoopii ana no ka hana pono ole o G. L. Kapeau ke Kiaaina : o Ilawaii, i ka hao wale ana i kona mau waiwai. Hooholoia, e noonoo pu ia keia hoopii 1ka w r a e Komile ai ka hale no ka hemahema 0 ka hoike hapaha makaihki a ke Kiaaina o I lakou. Hapai i na hana i hoopaneeia. Ma ke noi o Pana, ua hooholoia e Komile ka hale ano no ka hemahema a me ka pono ole o na hoike ekolu o ke Kiaaina o Hawaii. Ua iieluheluia ka olelo Hoike a ke Komite i o : keia hihia. Eia kekahi mau mea i akaka ma ka imi ana o ke Komite. 1. Aole i hooili mai ke Kiaaina i ka hoike hapaha e pau ana i ka la 30 o Line. aole i ko ka la 30 o Sepaternaba. aole hoi i ko ka la 31 o Dekernaba 1852. 2. Ua hemahema maoli a me ke kupono ole kekahi mau hoolilo ana o ke Kiaaina i kekahi mau dala, aole i aeia e kc Kanawai. 3. No ka malama pono o!e o ke Kiaaina i 1 kana hana, nolaila, aole i pololei loa ka hoike makahiki o ke Kuhina Waiwui. 4. O ka emi nui loa o ke dala o ka moku o Hawali e $7,413.00 wule no i keiamakah iki 1 halu ae nei. 5. No ka maopopo o kona hewa, aole hoi mea e kanalua ai, nolaila, ua manao ke Komite e palapala noi haahaa aku i ka Moi, e kapae ae i keia kanaka ona, no kona malama pono ole i ka Oiliana i haawiia ia ia i mea e pono ai ka lehulehu, a e hoonoho paha i mea e ae kupono e malu ai ka waiwai o ke Aupuni. Ua noonoo nui ka Poeikohoia no ke Kiaaina o Hawaii, e like me ka olelo i hoikeia ma ka Palapala Hoike Makahiki o ke Kuhina Waiwai. Ua hooholo ko ka hale, ua pono ka hale, ua pono ka hoike a ke Komile. Ma ke noi o E. P. Bona, ua hooholo ko ka hale, i keia manao, penei, “ I ka manao o ko

ka hale o ka Poeikohoia, Ua hemahema loa ke Kiaaina o Hawaii a ua kupono ole no hoi kela oihana nui ia ia, a no ka mea, aole o lakou makemake e Iioopii maoli ia ia ; a ke manao nei lakou, ua kupono maoli no ia lakou ke nonoi haahaa aku i ka Moi, e hookoliu hou aku oia i panihakahaka nona i oi aku ka [)ono i kona no ia oihana.” Hnoholoia na ka Lmiahoomalu, e hooili aku i ka manao o keia hale no ke Kiaaina o Hawaii e like me ka mea i hooholoia. Hooholoia ma ke noi o G. M. Ropikana, e aponoia ka Hoike a ke Komite Waiwai noG. L. Kapeau. Ika noonoo ana oke Komite o ka hale ; eia ka mea i hooholoia, e haawiia na ka Lunakanawai Kiekie e noonoo no kela hihia. Ua hoopauia ke Komita oka hnle. Hooholoin ma ke noi o A. G. Tatina, e kapaeia na rula, a e heluhelu akoluia ma ke poo wale noi ika bila Kalaiwaiwai. Ua heluhelu ia. a ua hooliolo loaia. Ma ke noi o A. G. Tat’ma, ua hooholoia; e hooili pu ia’ku kf kope o ka Olelo Hoike a ke Koinite Waiwai me ka Bila Kalaiwaiwai. Heluhelu aluaia ka bila Kanawai e haawi wale ana i na Palapala Aloelio me ka uku ole no ko Honolulu, ī.ahaina ame Hilo. Hooholoia, e hoopanae loaia ka noonoo ana i keia bila Kanawai. Komile ko ka hale no ka Bila Kanawai no ka hoopii koke ina aina hoolimalima. ī ke Kornite ana, ua aponoia ka bila. Ua kapaeia na rula, a ua heluhelu akoluia, a ua hooholo loaia. Pau ke Komite. Ma ke noi o A. G. Tatina, ua hooholoia. kapaeia na rula, a e heluhelu muaia ka Bila Kanawai no ke oki. Ua heluheluia. IIooholoia, e heluhelu aluaia apopo. Heluhelu aluaia ka Bila Kanawai e pili ana i na Luina Mahuka, a ua hoopanee loaia. Hoopanee apopo halawai. Male Alii. Poakalii, Iune 6 Halawai i ka hora 12 ; hoikeia mai na hila Kanawai i hooholoia iloko o ka hale o na lunamakaainana, he Kanawai haawi no na kanaka i na papa akoakoa a me ke one ma na aina o ke Aupuni ; he Kanawai hoomaopo[)0 i ka manawa pono ole ke hoopii imua o na ahahookolokolo ; he bila Kanawai hoole i na lunakanawai aole noho lo : o a hana loio ma na mea i hooholoia e lakou mainua : he kanawai papa i ka piliwaiwai ma ka lulu, a me ka loteri; he Kanawai e pono ai ke lawe i ke kope o na olelo o na hoike iloko o na Ahahookolokolo ; lie Kanawai no na luina maliuka, no ka hopu, a me ka hoo[>aa ana ; he Ka.uawai no ke kikoo ana i ke dala i hawiia no'®i koa ; he Kanawai hoopau i ka pilikia i ua ';a ole lawe ole i ka palapala hoomaopopo i k:o lakou ana hanau. Ua heluheluia ka bila no ka manawa fiono ole ke hoopii imua o na Ahahookolokolo. a no ka pono ole o ka unuhi aua na haawiia ia Liholiho e unuhi hou. Ua heiuheluia ka bila no na kuaau a me ke one, a ua hooholoia Pela no ka bila no na lunakanawai aole U • kou e hana i ka loio, a ua hoohololoa ia. Pau ka halawai.

Poaha, lune 9. Halawai \ ka lioia 10; helulieluia ka bila no na haolē mahuka, a hoopukā mai o Kauka i pauku hou, e olelo ana, na na Kiaaina 'ē hoonoho i mau luna awa, ā māu makai nui e mea e pōno ai keia kānawai. Ua hoopaneē keia bila a hiki i ka la apopo. Heluheluia kekahi bi'Ia e pono ai ke kope ana o na olelō iloko, o kēkahi maw Ahahookolokolo, i mea e hoike ai iloko o kekahi; «a hooholoia keia bila, a holo loa. Heluhēluia kekahi bila e papa ana i na lotere, a me ka lulu, a me ka piliwaiwai a pau o ia ano ; olelo ō Paki e waiho ma ka papa. Kokua o Kaulahao, me Nahaolelua, a me kekahi poe e ae. Kokua o Limaikaika mamuli o ka bila, a i ka ninau ana ua waihoia ma ka papa. He bila maikai keia, e pau ai ka piliwaiWai ino, Ua make nae. Heluheluia kekahi bila, e wehe i ka pilikia o na haolē lawe ole i palapala hoomaopopo i ko lakou aina ; hoole o Kauka i keia bila; pela no 0 Paki, a ma ka hapai ana 9 na lima, ua waihoia ma ka papa. Hoopaneeia ka hana a i ka Ja apoj)o. Poalima, lane 10 Hapai hou ia ka b41a no na luina mahuka-. Olelo o LimaĀkaika e hoololi hou ae i ka pauku 1, penei, na ke Kapena e hai i ka luna awa, a nana no e hai i ka makai nui ma ia awa kahi ē mahuka ai ka luii>a, e ha’i ke kapena i ka makai nui, a luna makai paha o ia wahi a nana e huli ka luina. Noi o Limaikaika, : a hooholoia e hoopa'u i ka pau elua i hookomo ia inehinei, e olelo ana, na na Kiaaina e hoonoho i mau luna awa, a me na makai n-ni ma na awa komo, Kowaihae, Kēalakeakua, Waimea, a ua hoopauia ia pauku. Noi o Kapeau e hookomo iloko o ka Kila penei, o ka mea hopu i ka luina mahuka, e loaa ia ia ka hapalna o ka uku no ka hopā ana, a me ka hoihoi aua, tio ka makai nui, a luina makai palia kekuhi hapalua o ka uk-ei.— Hooholoia. Noi o Kauka, e haaw'i i 'keia bi ! !a i ke Kornite Wae, hoolioloia o Kauka ke Komite. Ua hapai houia ka bila kaupa'le 'i palena no ka manawa pono e hoopii Waiwai ; a ua hooholo loa keia bi!a. Helnhelu mai o Kekaulahao i “ olelo ae like,” e olelo ana, na ke Kuhina Kaua, e kuai aku i na pu nui, pono ēle, a ma ke elala loaa, e kuai mai i lako no na koa ; hooholoia. Heluhelu hou mai o Liholiho i ka bila hoopouopono no ka hele ana o kanaka, lio, kaa kela mea keia inea, ma ke Alanui. Olelo o Limaikaika e koe na ka[>a Alanui oloh no ka pae hele wae ; hooholoia. Pau ka halawai. Poaono, lune II. Halawai i ka hora 10; hiki mai kekahi mau bila o ka hale lunamakaainana ; oia hoi, he bila hoopau i kekahi mau hua iloko o ke Kanawai no na palapala aloelio o na haolekuai aina ; a he bila no ka ia. Hapai houia ka bila ao ka hele ma ke Alanui, no ka hele i ka lima hema, a me ka lima akau, no ka uku hoopai maluna o ka j)oe ma-

lama ole i keia Kanawai; na hooholo loaia kēia bila. Heluheluia ka bila no ka hoopau ana i kekahi n?au hua iloko o ke Kanawai e pono ai na haole hoohiki ole, ke kuai i ka aina : ma ka noi Lola Kamehameha, ua ninau- i ka hale “e hooleia unei keia bila ” ? K<>kua o Limaikaika mamuli o ka bila ; no ka mea, wahi ana, e nui auanei ka piiikia no ke komo ole o ia mau Ima iioko o ua palapala ahulio o na haole hoohiki ole. Hoole o Wale i keia bi>Ia; no ka mea, e pono no, wahi ana, e komo ia ma« hua e oloh) ana, ina he liihia no ka aina i kuaiia e kn lioole lioohiki olē, na ira Ahahookolokolo o keia Au[)uni wale no, e hooponopono, aole na ke Aupuni e, Kokua </> Lota i ka Wale, aua hooholoia, e lioole i keia bila, a na waihoia ma ka papa. Heinheiuia no lioi ka bila no ka ia, e haawi i ka ia, i na kanaka a pau, aole i na kanaka ma kela aina keia aina wale no. Kue ee Paki i keia Kanawai, e poino ananei ka ia a ke Konohiki no ka nui o ka poe Jaweia ma kona kai. Olelo o Lota, e ninau “e hooleia anei keia bila” 1 Ma ka liapai ana i nalima, ua hooleia no. Oka pau no ia, Poa'kahi, lune 13. Halawai i k& hora 12; hoikeia mai ka oila Kalaiwamai, lioluhelo mua ia, OJek> o Kauka e hoopanee i ka lua o ka heluhelii ana a i ka la apopo. Hoole o Limaikaika i keia Ja no, e heluheliā ai ika lua. Olelo o Wale, e hoopanee no, a haawi i Komile Wae. Ae o Kauka i keia, a hooholoia pela. Hoike o Kekauhihao, i bi'Ia no fta aina o ka Papia o Hono'lulu, eia ko ono, aole e kuaiia ma ke kudala na loko wai, a waiho no, na ke Kuhina Kalaiaina ke haawi i ka« wahi o 'na aina o ka Papu no na aina i laweia no na Alanui ma Konolulu. Hooholoia keia ; pau ka hana a hiki i ka la apoj)o. Aole olelo no ka Hale Alii i ka la 14, 1<5 ; no ka mea, ua hana maluia ka Hale Alii.